پرورى‏

با توجه به نجات بنى‏اسرائیل از چنگال فرعونیان و عبور از میان امواج رود نیل در کمال سلامت و آزاد شدن از چهل سال بیابان گردى، و به دست آوردن نعمت شهرنشینى، و روان شدن دوازده چشمه آب که منشأ برکات و منبع نعمات بود، مى‏بایست این قوم با تنظیم امر معیشت و همدلى و تعاون با موسى بن‏عمران و عمل به احکام تورات خیمه عزت خود را برپا کنند، و با روى آوردن به کارهاى مثبت، و عبادت و بندگى و صداقت و درستى دنیاى خود را بسازند، و به آباد نمودن آخرتشان اقدام کنند، ولى از همراهى با موسى و فرمان بردن از دستورات او و عمل به کتاب خدا عصیان ورزیدند و با بدبینى و بدگمانى به او با حضرتش به مناظره و مجادله و گفتگوى بى‏منطق پرداختند و چنان که در سفر خروج باب 17 نقل شده بر ضد او برآشفتند و گفتند: روى چه حسابى ما را از مصر بیرون آوردى، آیا اراده داشتى همه ما و اولاد ما را از تشنگى نابود کنى؟ و تا جائى بدخوئى کردند که موسى به درگاه حضرت حق عرضه داشت: خدایا با این مردم چکنم؟! بهمین زودى سنگسارم مى‏کنند!!

در عین این همه خیره‏سرى و لجاجت و بهانه‏گیرى به بهانه جدیدى متوسل شده که نشان از مادیگرى و شکم‏پرورى و عافیت‏طلبى و سستى و ضعف اراده آنان داشت، و نشان مى‏داد که این قوم مردمى انگلى و مفت‏خور و یاوه گویند و قدر نعمت‏هاى خدا را ندارند و از هدایت و تقوا و شکرگزارى گریزان‏اند.

به موسى گفتند: از پروردگارت بخواه براى ما از محصولات زمین از سبزى و خیار و عدس و پیاز و .... بیرون آرد!

آرى با بى‏شرمى از موسى و خدا درخواست رویاندن محصولات زمینى کردند تا به سفره‏اى متنوع و موادى گوناگون برسند و از مصرف کردن غذاهاى ساده و طبیعى صحرا و نهایتاً محصولات لبنى که یک جور و یک‏نواخت بود بدرآیند.

محصولات لبنى ساده که اغلب سفره بیابان‏گردان و صحرانشینان است و عادت به آن تقویت کننده روح قناعت و ضامن سلامت بدن در سایه تلاش و کوشش بیابان‏نشینى و صحراگردى است یقیناً زمانى که با محصولات زمینى بر اساس ذوق هنر آشپزى ترکیب گردد، به غذاهاى رنگارنگ و خورش‏هاى لذیذ، و سفره‏هاى آن چنانى تبدیل مى‏شود و بازار تفنن و تنوع در غذا داغ مى‏گردد، و زمینه شکم‏بارگى و سور چرانى و چشم‏هم‏چشمى فراهم مى‏آید.

«شروع شهرنشینى و تشکیل جمعیت شهرى چنانچه از مبادى شهوات و تامین لذات، و توجه همه جانبه به شکم و شهوت آغاز شود لازمه‏اش پس از مدتى اندک هبوط و سقوط قواى معنوى و عقلى و جسمى از بلنداى با ارزش محیط زندگى فطرى بدوى است، زیرا زندگى بیابان و دور از غوغاى شهر از هر جهت محفظه‏اى طبیعى است که عقل فطرى و نفسیات و جسم را از آفت‏ها نگه میدارد و قواى فطرى را پرورش مى‏دهد، در بیابان عقل فطرى روبروى نظام خلقت است و جسم از نور و هوا و غذاهاى طبیعى تغذیه مى‏کند و بند و قید قوانین و حدود محدودش نمى‏نماید و هر فرد و قبیله‏اى پیوسته هشیار دشمن و مالک نفس و مدافع حق خود مى‏باشد.

مردم و قبائل صحرانشین و بیابان گرد مانند شهرنشینان بیچاره عیال و انگل دیگرى نیستند، خوى‏هاى بد و مسرى و بیمارى‏هائى که از تفنن و شکم خوارگى در شهرها شایع است در حریم حیات صحرا نشینان راه ندارد به این خاطر این گونه مردم بهتر و بیشتر قابل تربیت و هدایت‏اند، چنان که پیوسته پیامبران و مصلحین و مدافعین از حریم حق از میان آنان ظهور کرده‏اند.

ولى شهرنشین‏هائى که براى تفنن و پرخورى و تنبلى گرد هم جمع مى‏شدند و نام چنین اجتماعى را تمدن مى‏گذارند، جسم و روحشان ناتوان مى‏گردد و همواره اندیشه و قواى عقلى‏شان در پى حیله‏هاى معیشت و جستن راه‏هاى آن بکار مى‏رود، بدین جهت مغزها از ادراکات فطرى تهى مى‏شود و اندیشه‏هاى شیطانى درون آن را تاریک مى‏سازد واز توجه و درک هدف عالى زندگى و تشخیص خیر و صلاح باز مى‏مانند و اراده‏ها در برابر قوانین و قهر حکومت‏ها که لازمه چنین زندگانى است سست مى‏گردد.

اینگونه شهرنشینان پیوسته در معرض تقلید و محاکات قرار مى‏گیرند و به تحریک حرص و طمع و هیجان عواطف مى‏جوشند و مى‏خموشند و دنبال هر صدائى و از پى هر دعوت و فرهنگى مى‏روند و هر روز با آهنگ هوسى دمسازند.

چون در زیر سیطره و سایه قوانین و پلیس بسر مى‏برند قدرت دفاع ندارند و هشیار دشمن نیستند و پیوسته در بستر راحت بى‏خیالى مى‏لمند.

هر چه قدرت مقاومت و اراده و جسم این شهرنشینان ضعیف‏تر مى‏گردد، در زنجیرهاى بندگى که به صورت قوانین و براى سلطه هیئت حاکمه و اربابان‏ استعمارگرشان است بیشتر در مى‏آیند، تا جائى که باطنشان از استعداد خیر و روح عزت و شرافت و دیگر خصلت‏هاى آدمى تهى مى‏شود، فرومایگانى مى‏گردند آدم نما و جاهلانى عالم‏نما، و بیمارانى سالم‏نما و بندگانى آقا منش، و محکومینى حاکم روش، با بدن‏هاى بیمار و نفوسى زبون و بى‏بند و بار، چنین مردمى دشمن هر ضعیف و بنده هر قومى، و شکار هر صیاد و مسخره هر شیادند، محیطى که از چنین مردمى پدید آید جز ناتوانى و بیچارگى و زبونى نزاید و درهاى سعادت و خیر به رویشان بسته و درهاى شر و فساد باز گردد.

آرى شتاب‏زدگى براى رسیدن به شهوات کاذب و روى آوردن به تنوع و تفنن به چنین محیطى مى‏کشاند.

شعار یهود براى رسیدن به چنین محیطى که از عواقب شومش بى‏خبر و از آثار خطرناکش ناآگاه بودند، و به هدایت موسى و روشنگرى تورات هم توجه نداشتند این بود که: لَنْ نَصْبِرَ عَلى‏ طَعامٍ واحِدٍ!!

موسى‏بن‏عمران آن پیامبر بزرگ خیراندیش و عاقبت بین گفت:

أَ تَسْتَبْدِلُونَ الَّذِى هُوَ أَدْنَى بِالَّذِى هُوَ خَیْرٌ: که همزه در آن براى انکار و تعجب است، الذى موصوف به ادنى محیط و زندگى پست شرانگیزى را مى‏نمایاند که از تنوع در غذا و شهوات شروع مى‏شود، الذى موصوف به هو خیر محیط زندگى بسیط و سربلند پیشین را یادآورى مى‏کند که منشأ هر خیرى مى‏باشد

اهْبِطُوا مِصْراً: بنى‏اسرائیل در ابتداى کار و درگیرى موسى با فرعون با پیروى از هدایت آن پیامبر الهى از هبوطگاه خوف و حزن و شکنجه و اسارت مصر صعود نمودند و به بهشت امنیت و آزادى و فطرت بازگشتند، تا آن که جاذبه‏ى‏ شهوات دوباره آنان را پائین کشانید و با سرپیچى از هدایت حق دچار هبوط در شهر و اجتماع شرخیز گشتند.

مقصود از مصر در آیه شریفه که به صورت نکره با تنوین آمده «مصراً» شهر و مجتمع وسیع است نه کشور معروف و موصوف به مصر که کنار رود نیل است، زیرا یقینى است که بنى‏اسرائیل دیگر به مصر معروف بازنگشتند.

موسى پس از تقاضاى نابجاى آنان که نشان از شکم‏بارگى و لذت‏جوئى و تن‏پرورى و عافیت‏طلبى آنان داشت به آنان اعلام کرد به شهر بزرگ و مجتمع وسیع هبوط کنید که در آنجا لَکُمْ مَا سَأَلْتُمْ‏ ......

در شهرنشینى بدون تقوا آنچه بخواهید هست و جلوى شهوات و تنوع در غذا و تفنن در زندگى باز است.

و همراه چنین زندگى نکبت‏بار و آلوده‏اى ذلت و مسکنت و خشم خداست.

در این زندگى هر چه جلوى آرزوهاى فریبنده بازتر گردد، بندهاى بندگى مال که وسیله آنهاست و بندگى قدرتمندان و حاکمان بر نفوس محکم‏تر مى‏گردد و شعله‏ى هدایت عقل و حرارت غیرت و مردانگى و همت خاموش‏تر، و خوى نفاق و ریا و دروغ و تملق در نفوس راسخ‏تر مى‏شود.

ذلت چون خیمه‏اى از هر سو چنین مردمى را احاطه مى‏کند یا چون نقش ثابت بر نفوسشان باقى میماند و به صورت ملکات و اخلاق در مى‏آید ضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ ...

چنان که دیگر شعور به عزت و سربلندى در چنین مردمى بیدار نمى‏گردد و چون آب راکد و ساکن مورد هر وارد و محل نشر و انتشار هر گونه بیمارى‏ مى‏شوند «وَ الْمَسْکَنَةُ» و درهاى خیر به رویشان بسته و درهاى شر باز مى‏گردد تا آنجا که بهر سوى روى آرند به غضب الهى دچارند.» «1»

آرى روى‏گردانى از وحى، و مخالفت با پیامبران، و تبدیل امور عالى و با رفعت به امور پست و ناچیز، و روى آوردن به شکم پرستى و شهوات بى‏قید و شرط و افتادن در چاه آرزوهاى بیجا و غیر معقول و خلاصه بندگى شکم و شهوت سبب دچار شدن به غضب و خشم خداست.

جامعه‏اى که نسبت به حق و پیامبران و حقوق حقه انسان‏ها عاصى است، و گوش خود را از شنیدن و پذیرش حقایق و عبرت‏ها و موعظه‏ها بسته و زبان باز و بى‏قیدى بر ضد خدا و رسولانش دارد محکوم به خشم الهى و هلاکت و نابودى و عذاب استیصال در دنیا و عذاب ابد در آخرت است.

در تمثیلات آمده: لاک پشتى در مرغزارى روزگار به خوشى مى‏گذرانید، آب و هواى منطقه و سرسبزى و خرمى آن پر جاذبه بود، روزى دو لک‏لک براى گذران امور زندگى به آن ناحیه آمدند، مدتى را در آن به سر بردند تا هوا به تدریج رو به خزان رفت و سرسبزى و خرمى منطقه به سردى و به زردى گرائید، دو لک‏لک از آنجا کوچ کرده به منطقه گرمسیر که مناسب با گذران زندگى هر دو بود رفتند، پس از گرم شدن هوا که طاقت هر دو را طاق مى‏کرد به همان منطقه ییلاقى که محل زندگى لاک‏پشت بود رفتند، چون منطقه به خزان نزدیک شد و دو لک‏لک آماده رفتن به قشلاق شدند و لاک‏پشت هم در آن مدت با هر دو طرح رفاقت و دوستى ریخته بود و به همراهى به آنان عادت داشت از آن دو درخواست کردى که وى را نیز به همراه خود به قشلاق ببرند، دو لک‏لک به او گفتند: تو با این قدم‏هاى کند و آهسته‏اى که بر میدارى اگر به سوى قشلاق‏ حرکت کنى تا به آنجا برسى گرما شدت گرفته و بهار خوش این منطقه آغاز شده بلافاصله باید بازگردى و چون به اینجا برسى نوبت خزان رسیده، بنابراین از این سفر چشم بپوش ما به قشلاق مى‏رویم و به محض شروع گرماى سخت به این ناحیه باز مى‏گردیم.

لاک‏پشت به اصرار و التماس نشست و با بیان این که من فراق و دورى شما را نمى‏توانم تحمل کنم از آنان خواست طرحى براى بردن او در اندازند.

دو لک‏لک قطعه چوب کوچک و مناسبى را تهیه کردند، به لاک‏پشت گفتند: تو با دهانت وسط این چوب را باید محکم بگیرى ما هم با پاى خود دو سر چوب را مى‏گیریم سپس با پرهاى قوى خود به پرواز آمده تو را همراه خود به قشلاق خواهیم برد اما باید با ما شرط کنى که دهان براى سخن باز نکنى و تا رسیدن به قشلاق تسلیم این برنامه که به خیر تست باشى تا بتوانى در کنار ما با رفت و آمد به ییلاق و قشلاق زندگى را به خوبى و خوشى بگذرانى.

لاک‏پشت شرط آمیخته به مصلحت آنان را پذیرفت و بنا گذاشت که تسلیم طرح و نقشه دو یار مهربان و دلسوزش باشد و از نقض عهد و شکستن پیمان بپرهیزد.

با دهان وسط چوب را محکم گرفت دو لک‏لک دو سر چوب را با پاى گرفتند و به پرواز در آمدند، در مسیر حرکت از روى آسمان قریه‏اى بر چند نفر قریه‏نشین که کنار دیوارى به بحث و گفتگو درباره کارهایشان نشسته بودند عبور کردند، قریه نشینان وقتى لاک‏پشت را تسلیم دو پرنده قوى‏پر و پرقدرت دیدند که او را با خود در فضاى باز و آزاد پرواز مى‏دهند زبان به طعن و ملامت گشودند که: سنگ‏پشتى قوى و موجودى با داشتن همه نوع وسائل زندگى از آب و غذا و هوا در مرغزارها چرا باید در برابر دو لک‏لک تسلیم شود و اینان خضوع‏ و فروتنى نشان دهد، لاک‏پشت که شرط کرده بود دهان باز نکند تا به سلامت به مقصد برسد شرط را از یاد برد، و عهد استوار را شکست، و عاقبت‏اندیشى را به نسیان سپرد، و مصلحت‏خواهى دو یارش را به هیچ انگاشت، براى پاسخ به قریه نشینان دهان باز کرد ولى دهان باز کردن همان و جدا شدن از دستگیره نجات و افتادن به روى سنگ‏هاى خاراى زمین و هلاک شدن همان.

آرى در برابر دلسوزان و خیرخواهان و مصلحت‏اندیشان و به ویژه حضرت حق و پیامبران و امامان فقط گوش باشید و گوش و پذیرنده باشید و عمل نه زبان، به راهنمائى آنان توجه کنید و از آنان فرمان ببرید و زبان به وضع قانون به ضد قانون آنان باز نکنید و در برابر مکتب و آئین حق فرهنگ مخالف نسازید که در این صورت سقوط شما و هلاکت ابدى شما حتمى و قطعى است.