خداوند متعال، همهى انسانها را آزمایش مىکند، امّا آزمایش و امتحان همه یکسان نیست. تمام جهان، صحنه آزمایش و تمام مردم حتّى پیامبران نیز مورد امتحان قرار مىگیرند. باید بدانیم که آزمایشهاى خداوند براى رفع ابهام نیست، بلکه براى شکوفایى استعدادها و پرور ش انسانها است. وسایل آزمایش الهى نیز تمام حوادث تلخ و شیرین و از جمله ترس و گرسنگى، زیان مالى و جانى و کمبود محصولات است. ترس از دشمن، محاصرهى اقتصادى، جنگ و جهاد و اعزام فرزندان و عزیزان به میدانهاى نبرد، از جمله امتحانات است. براى پیروزى در آزمایشِ خوف از دشمن، نیاز به توکّل و یاد خداست و براى مبارزه با کمبودها، نیاز به صبر است که در دو آیه قبل «واستعینوا بالصبر والصلوة» راه را نشان داده است. لازم نیست همهى مردم با همهى مسائل آزمایش شوند، بلکه ممکن است: الف: هرکس با چیزى آزمایش شود. ب: فردى در آزمایشى روسفید باشد، ولى در امتحان دیگرى رسوایى به بارآورد. ج: ممکن است آزمایش فردى، وسیلهى آزمایش دیگران نیز باشد. گاهى کم شدن مال و محصولات یا پیدا شدن خوف و ترس و سایر مشکلات، به خاطر آزمایش الهى است، ولى در بعضى اوقات، این امور کیفر اعمال خود انسانهاست. انسانها گاهى مرتکب بعضى گناهان مىشوند که خداوند آنهارا به برخى گرفتارىها مبتلا مىکند. حضرت على علیه السلا م مىفرماید: «انّ اللَّه یبتلى عباده عند الاعمال السیّئة بنقص الّثمرات و حبس البرکات و اغلاق خزائن الخیرات لیتوب تائب ویتذکّر متذکّر» (465) همانا خداوند، بندگان خود را به خاطر اعمال فاسدشان، به کمبود محصول و حبس برکت و بسته شدن منابع خیر، گرفتار مىکند تا شاید متذکّر شوند و توبه نمایند. البتّه همین تنبّه نیز آزمایش است، همانگونه که بر اثر ایمان نعمتى مىدهد که وسیله آزمایشى است؛ «لاسقیناهم مآء غدقاً لِنَفتنهم فیه» (466) همانا آبى گوارا به آنان نوشاندیم تا ایشان را آزمایش کنیم. خداوند چندین عنایت به صابران نموده است از جمله: 1- محبّت. «واللَّه یحبّ الصابرین» (467) 2- نصرت. «ان اللَّه مع الصابرین» (468) 3- بهشت. «یجزون الغرفة بما صبروا» (469) 4- پاداش بىحساب. «انما یوفّى الصّابرون اجرهم بغیر حساب» (470) 5 - بشارت. «بشّر الصابرین» راه پیروزى در آزمایشهاى الهى چند چیز است: الف: صبر و مقاومت. ب: توجّه به گذرا بودن حوادث و مشکلات. ج: توجّه به تاریخ گذشتگان که چگونه مشکلات را پشت سر گذاردهاند. د: توجّه به اینکه همه مشکلات ما در منظر و دید خداست و همه چیز حساب دارد. امام حسین علیه السلام وقتى فرزندش روى دستانش تیر خورد و شهید شد، فرمود: «هَوِّن علىّ ما نزل بى انّه بعین اللّه» (471) این حادثه سخت، چون خدا مىبیند برایم آسان مىنماید.
|