انحراف در اعتقاد به عظمت‏ حق - بشنو این نی چون حکایت می کند

»» انحراف در اعتقاد به عظمت‏ حق

الهى! کدام ستم بالاتر از این است که حق روشن و عظمت معلوم را که چون خورشید وسط روز از افق اسما و صفاتت طلوع دارد منکر شویم، و از شگفتى‏ها و عجایب مخلوقاتت که هر یک در جاى خود نشانگر عظمت و بزرگى تو هستند، غفلت ورزیم!

الهى! کدام ظلم بالاتر از این که به جاى فرمان بردن از احکام ودستورهایت که دل را مستعد پذیرش انوارت مى‏نماید، به گردونه معاصى و ناپاکى‏ها و آلودگى‏ها درافتیم و به دریاى پرطوفان شهوات غرق گشته و از صعود به مقام قرب و وصل بازمانیم!

الهى! آنان که محجوب از عظمت تو هستند، بالاترین جرم و گناهشان این است که عقل عنایت شده تو را تعطیل کرده و به دامن جهل و جهالت توسّل جسته‏اند.

محبوبا! آنان که محجوب از تماشاى تو هستند، به مرض کبر و خودخواهى و غرور و عُجب دچارند.

الهى! ملحدان نسبت به عظمت تو، در کمال بى شرمى و بى حیایى، خود را میزان سنجش واقعیت‏ها گرفته و آنچه را با خودشان مطابق و همگون نمى‏بینندانکار مى‏کنند.

اى معشوق عاشقان! چه پست‏اند آن بدبخت‏هاى تیره‏روزى که به جاى فرستادگان و سفیران پاک و آگاه تو، بى‏خبران مغرور را به معلّمى انتخاب کرده و تمام مایه‏هاى سعادت خویش را فداى آنان مى‏کنند، در صورتى که تاریخ نشان داده در برابر این فداکارى احمقانه چیزى نصیب آنان نشده است.

پروردگارا! اى اول و آخر، و اى ظاهر و باطن، و اى علیم و خبیر، الحاد ملحدان داغ ننگى است که شیاطین جنّى و انسى بر پیشانى هویّت آنان زده‏اند، تا از انسانیّت و حقیقت و کرامت و فضیلت دور بمانند و تبدیل به جرثومه فساد گشته و منبع پستى و رذالت گردند.

وَلِلّهِ الْأَسْماءُ الْحُسْنَى‏ فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُوا الَّذِینَ یُلْحِدُونَ فِی أَسْمائِهِ سَیُجْزَوْنَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ» «1»

و نیکوترین نام‏ها [به لحاظ معانى‏] ویژه خداست، پس او را با آن نام‏ها بخوانید؛ و آنان که در نام‏هاى خدا به انحراف مى‏گرایند [و او را با نام‏هایى که نشان دهنده کاستى و نقص است، مى‏خوانند] رها کنید؛ آنان به زودى به همان اعمالى که همواره انجام مى‏دادند، جزا داده مى‏شوند.

توجه به اسماى حسنى‏ علماً و عملًا، آدمى را از دچار شدن به مکتب‏هاى انحرافى و شیاطین خطرناک حفظ نموده و ضامن تحقّق سعادت دنیا و آخرت است.

در روایات بسیار مهمّ از امامان معصوم: آمده که:

«به خدا قسم، اسماى حسناى خدا ماییم.» «2»

آرى، توسّل به علوم و معارف اهل بیت و بهره‏گیرى از قواعد تربیتى آن بزرگواران انسان را از الحاد و انحراف و میل به باطل و باطل شدن بازداشته و راه خوشبختى و تحقّق خیر دنیا و آخرت را به روى انسان باز مى‏کند.

بدبختى ملحدان در این است که گوش از شنیدن صداى ملکوتى انبیا و ائمّه بسته، و گوش انسانیّت را فروخته و گوش خر، خریده‏اند، که با آن گوشِ حیوانى جز صداى باطل و نداى شیطانى نمى‏شنوند. اینان به مایه‏هاى عالى ملکوتى وجود خود، بر اثر الحاد و انحراف لطمه زده و دنیاى فانى را بر آخرت باقى ترجیح داده‏اند.

زنده نبود آن دلى کز عشق جانان بازماند		مرده دان چون دل ز عشق و جسم از جان بازماند
جاى نفس و طبع شد کز عشق خالى گشت دل‏		ملک دیوان شد ولایت کز سلیمان بازماند
جان چون کار عشق نکند بار تن خواهد کشید		گاو آخور شد چو رخش از پور دستان باز ماند
این عجب نبود که اندر دست خصمان اوفتد		ملک سلطانى که از پیکار خصمان بازماند
عاشقان را نفرت است از لقمه دنیا طلب‏		خوان سلطان را نشاید چون ز سگ نان بازماند

(سیف فرغانى)

الحاد به آیات الهى‏

آیات الهى اعم از آفاقى و انفسى و تربیتى که به ترتیب عبارت است از جهان خلقت و انسان و قرآن، همچون روز روشن در برابر دیدگان عقل و دو چشم قلب‏جهت تأمین ایمان به حق و قیامت و نبوّت انبیا و امامت امامان و سعادت دنیا و آخرت مى‏درخشد. آنان که به این آیات که کتاب زندگى و راهنماى انسان به سوى کمال است الحاد بورزند طرْفى نبسته و از علم حق پنهان نیستند ودر پایان کار مایه‏اى جز خزى دنیا و عذاب آخرت براى آنان نخواهد ماند!

إِنَّ الَّذِینَ یُلْحِدُونَ فِى آیَاتِنَا لَایَخْفَوْنَ عَلَیْنَا أَفَمَن یُلْقَى‏ فِی النَّارِ خَیْرٌ أَم مَن یَأْتِى آمِناً یَوْمَ الْقِیَامَةِ اعْمَلُوا مَا شِئْتُمْ إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیرٌ» «3»

مسلماً کسانى که معانى و مفاهیم آیات ما را از جایگاه واقعى‏اش تغییر مى‏دهند [و به تفسیر و تأویلى نادرست متوسل مى‏شوند] بر ما پوشیده نیستند. آیا کسى را که در آتش مى‏افکنند، بهتر است یا کسى که روز قیامت در حال ایمنى مى‏آید؟ هر چه مى‏خواهید انجام دهید، بى‏تردید او به آنچه انجام مى‏دهید، بیناست.

انحراف سالکان شهوات‏

عارف ناشناخته بزرگ، سالک سبیل حق، عاشق واله مرحوم آیت اللّه حاج شیخ ابراهیم امام زاده زیدى که داراى دم عیسوى بوده و در تربیت سالکانِ راه، جِدّى وافر داشته، در رساله پرقیمت «حکمت متعالیه و سیر و سلوک» خود مى‏فرماید:

«اى برادر! احوال آنان که سالک سبیل اهل اللّه نیستند و افعال و حرکات و حالاتشان بر اساس خواسته و میل و مقتضاى شهوات آنهاست و در منجلاب آلودگى و قذارت روحى ومعاصى ظاهرى و باطنى آن چنان غرقند که خداوند متعال در حقّ آنان فرموده:

وَلَوِ اتَّبَعَ الْحَقُّ أَهْوَاءَهُمْ لَفَسَدَتِ السَّماوَاتُ وَالْأَرْضُ وَمَن فِیهِنَّ» «4»

و اگر حق از هواهاى نفس آنان پیروى مى‏کرد، بى‏تردید آسمان‏ها و زمین و هر که در آنهاست از هم مى‏پاشید.

آن قدر بیچاره و بدبخت‏اند، و به اندازه‏اى از سعادت و سلامت محرومند که حتى از رسیدن به خواسته‏هاى مادى و محدود خود ممنوع و از آنچه طبع حیوانى و میل شیطانى و اشتهاى سَبُعى آنان اقتضا دارد محجوبند، چنانچه قرآن در حق آنان فرموده:

وَحِیلَ بَیْنَهُمْ وَبَیْنَ مَا یَشْتَهُونَ» «5»

و [در نتیجه‏] میان آنان و همه خواسته‏هایشان [به وسیله مرگ‏] جدایى انداخته شد.

این بى‏خبران بى‏خرد و ملحدان پست و افتادگان در چاه شهوت و منغمران در آرزوهاى بى‏ارزش و غرق شدگان در هواى نفس، سرنگون در سخط حق و آتش غضب حضرت جبّارند!

أَفَمَنِ اتَّبَعَ رِضْوَانَ اللّهِ کَمَنْ بَاءَ بِسَخَطٍ مِنَ اللّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ» «6»

پس آیا کسى که [با طاعت و عبادت‏] از خشنودى خدا پیروى کرده، همانند کسى است که [بر اثر گناه‏] به خشمى از سوى خدا سزاوار شده؟ و جایگاه او دوزخ است و آن بد بازگشت گاهى است.

اینان را متابعت هواى نفس به هاویه درانداخت و از آنچه در حال و هواى الهى باید لذّت ببرند محروم ساخت. و به سرگردانى و اضطراب درونى دچار کرد؛ به سلاسل و اغلالى که صورت باطنى الحاد و گناهان و معاصى است مقیّد نمود، چنانچه عبید و ممالیک گریزپا را به ذلّت زندان و غل و زنجیر دچار کنند.

اینان را مالک نفسشان که هواى لعنتى است تسلیم مهالک کرد، از پى این مالک و متصرف خائن است که خازن آتش را در قیامت، معارف الهیّه «مالک» نامیده‏اند.

براى این سرگردانان در بیابان ضلالت و گم شدگان وادى هلاکت در برابر هر درجه‏اى از درجات اهل حق درکه‏اى در جحیم و عذاب مقیم و آتش عظیم و نار الیم است. براى آنان در برابر درجه توکّل درکه خذلان است، چنانکه در قرآن مجید آمده است:

إِن یَنصُرْکُمُ اللّهُ فَلَا غَالِبَ لَکُمْ وَإِن یَخْذُلْکُمْ فَمَن ذَا الَّذِی یَنصُرُکُم مِن بَعْدِهِ» «7»

اگر خدا شما را یارى کند، هیچ کس بر شما چیره و غالب نخواهد شد، و اگر شما را واگذارد، چه کسى بعد از او شما را یارى خواهد داد؟

و در برابر درجه تسلیم، درکه پستى و هوان و خوارى است چنانکه در قرآن کریم فرموده:

وَمَن یُهِنِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِن مُکْرِمٍ إِنَّ اللَّهَ یَفْعَلُ مَا یَشَاءُ» «8»

و کسى را که خدا خوار کند، گرامى دارنده‏اى براى او نیست؛ به یقین خدا هر چه را بخواهد انجام مى‏دهد.

براى آنان در برابر درجه قرب و وصل درکه طرد و لعنت است. چنانکه در قرآن مجید بدان اشارت رفته است:

أُولئِکَ یَلْعَنُهُمُ اللّهُ وَیَلْعَنُهُمُ اللَّاعِنُونَ» «9»

خدا لعنتشان مى‏کند، و لعنت کنندگان هم لعنتشان مى‏کنند.

چنانکه عارفان آگاه و عشاقان بینا در برابر حضرت محبوب از خویش با تمام وجود و به راستى و حقیقت، نفى قدرت و علم و وجود مى‏کنند و از پى این تواضع و فناى فى اللّه به قدرت بى انتها و علم ذاتى و لدنّى و وجود مخلّد ابدى که عنایت خاص حضرت دوست به آنان است مى‏رسند، ملحدان بدبخت، و منکران پست فطرت به خاطر الحاد و انکارشان به ناتوانى بى‏نهایت و جهل کلّى و هلاکت سرمدى دچار مى‏شوند و این همان خِزْى عظیم است که نتیجه الحاد و محصول انکار و میوه تلخ میل به باطل مى‏باشد، به راستى که خداوند بزرگ همه ما را از درافتادن به چنین ورطه هلاکتى حفظ فرماید.» «10» بیایید مرد میدان ایمان و عمل و طهارت و پاکى و سلامت و تقوا شویم. بیایید دنیاى فانى را در برابر آخرت باقى انتخاب نکنیم و از این راه خود را به خسارت ابدى مبتلا نسازیم. بیایید در برابر پیشگاه باعظمت حضرت حق سر تسلیم فرود آریم و از تمام دستورهاى او که محض تأمین سعادت ما تنظیم شده پیروى کنیم.

بیایید همچون حضرت زین العابدین علیه السلام دست دعا به درگاه حضرت ربّ العزّه برداشته و در کمال عجز و نیاز به جناب بى‏انباز عرضه بداریم:

یا الهى و سیّدى و مولاى، یا أرحم الراحمین و یا أکرم الأکرمین:

«وَاحْجُبْنا عَنِ الإلْحادِ فى عَظَمَتِک»

به قول فیض آن سالک مسلک صدق:

چو مرد او شدى مردانه مى‏باش‏		چو مست او شدى مستانه مى‏باش‏

اگر در سر هواى دوست دارى‏		ز خویش و آشنا بیگانه مى‏باش‏

چو خواهى لذّت مستى بیابى‏		شراب عشق را پیمانه مى‏باش‏
چو درهاى سعادت باز خواهى‏		کلید عشق را دندانه مى‏باش‏
چو زلف او پریشان شد به صد دل‏		در او آویز خود را شانه مى‏باش‏