امام علی(علیه السلام) از قول خدای متعال نقل می‌فرماید که خداوند از حقوق بندگان نمی‌گذرد. خداوند می‌فرماید: قسم به عزت و جلالم ستم هیچ ظالمی از من (بدون حساب) نخواهد گذشت؛ هر چند دستی (ناحق) به دستی خورده یا تماس حاصل کرده باشد؛ حتی آسیبی که از گوسفند شاخ دار به گوسفند بی شاخ رسیده باشد.

حق الناس

"حق الناس" واژه ای آشنا برای خیلی از ماست، حق مردم، حقوقی که جایگاه ویژه نزد خدای مردم دارد تا آنجا که آن را بر حقوق خود برتری می دهد. حضرت علی علیه‌السلام در این زمینه می‌فرماید: «جَعَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ حُقُوقَ عِبَادِهِ مُقَدِّمَةً لِحُقُوقِهِ [عَلَی حُقُوقِهِ] فَمَنْ قَامَ به حقوقِ عِبَادِ اللَّهِ کَانَ ذَلِکَ مُ?َدِّیاً إِلَی الْقِیَامِ به حقوقِ اللَّه» (غررالحکم،ص 480)؛ خداوند حقوق بندگانش را مقدم بر حقوق خود قرار داده و کسی که حقوق بندگانش را رعایت کند حقوق الهی را نیز رعایت خواهد کرد.

انواع حق الناس

اما این حق الناس چیست که این قدر مهم است که از حقوق خدا مهم تر است، خوانده ایم و شنیده ایم که حق الناس انواعی دارد از جمله:

حق الناس مالی: حقوق مالی مردم بر گردن ما مانند قرضی که ادا نکرده ایم، حقی که ضایع کرده ایم و مال دیگران را داخل در مال خود کرده ایم بدون اینکه از صاحب آن اجازه گرفته باشیم و ...

حق الناس آبرویی: وقتی غیبت کسی را می کنیم و تهمتی به کسی می زنیم و آبرویش را می بریم.

و خیلی هایمان خاطرمان جمع است که ما حواسمان هست و هیچ حق الناسی به گردنمان نیست چون نه به مال کسی دست درازی کرده ایم و نه به کسی تهمتی زده ایم.

اما یادمان می رود بعضی از ما حقوقی به اندازه حق یک ملت به گردنمان است که برای اینکه از عواقب سوء آن رها شویم باید از تک تک مردم کشور و شهرمان حلالیت بطلبیم.

در راه می رویم خسته می شویم به ماشین مردم لم می دهیم و وسایلمان را هم روی آن می گذاریم و برایمان مهم نیست که طرف راضی هست یا نه؟ در محل کارمان ساعت ها رایانه، برق و تلفن و اینترنت را در جهت مصارف شخصی به کار می گیریم و ککمان هم نمی گزد که فلانی اینها حق الناس است ها؟ باید فردای قیامت هفتاد میلیون نفر را راضی کنی ها؟

گناهانی با هولناکترین عذاب ها

مثل تمام یادگاری هایی که روی در و دیوار مدرسه و دانشگاهمان نوشتیم، روی آثار باستانی نوشته ایم، مثال روشنش در حافظیه شیراز روی سنگ قبر شاعر بلند آوازه کشورمان پر است از اسم های مختلف همراه تاریخ و ... که برای گردشگری که کیلومترها راه را می آید تا از این اثر تاریخی دیدن کنند، اما با این منظره منزجر کننده رو به رو می شوند.

و همه آثار تاریخی ما، در و دیوار اتوبوس و مترو و همه و همه خطی از مردم آزاری ما به دل دارد.

این ها همه خرابکاری های من و شماست که به اموال عمومی ضربه می زنیم و هزینه های هنگفت بیت المال باید صرف تعمیر و نگه داری آن ها شود.

یا وقتی به اداره ای مراجعه می کنیم و با دری بسته روبه رو می شویم با لگد محکم به آن در زده و با بد و بیراه و فحاشی آنجا را ترک می کنیم، ما می رویم و جای پایمان بر آن در می ماند و این می شود یک حق الناس بزرگ در پرونده اعمال ما.

گاه می شود که از دوستی مبلغی ناچیز می گیریم و هرگز آن را پس نمی دهیم، به بهانه اینکه ناچیز است. و او نیازی به آن ندارد، در صورتی که وظیفه ما ادای قرضمان است.

در راه می رویم خسته می شویم به ماشین مردم لم می دهیم و وسایلمان را هم روی آن می گذاریم و برایمان مهم نیست که طرف راضی هست یا نه؟

در محل کارمان ساعت ها رایانه، برق و تلفن و اینترنت را در جهت مصارف شخصی به کار می گیریم و ککمان هم نمی گزد که فلانی اینها حق الناس است ها؟ باید فردای قیامت هفتاد میلیون نفر را راضی کنی ها؟

یک نمونه آشکار دیگر چانه زدن های بعضی از ما هنگام خرید است، اگر با مغازه دار به تفاهم نرسیم مبلغ دلخواه خود را روی پیشخوان گذاشته و مغازه را ترک می کنیم و اصلا برایمان مهم نیست که آیا فروشنده راضی بود؟ راضی نبود و برای یک تخفیف دو سه هزار تومانی یک دینی به گردن خود می اندازیم و هرگز به فکر ادا کردنش نیستیم. 

حرف زدن هایمان که بماند کنتر هم که نمی اندازد می بندیم و می رویم، غیبت، عیب جویی، تهمت و ... با دوستانمان که جمع می شویم بساط ترور شخصیت دیگران هم فراهم می شود، آی فلانی رو دیدید هیچی حالیش نیست، چقدر بد لباس می پوشد، چقدر احمقانه رفتار می کند و ....

برای اینکه لحظه ای توجه دیگران را به خود جلب کنیم به خودمان اجازه می دهیم هر طور دلمان می خواهد لباس  بپوشیم، برایمان مهم نیست که چه نگاه هایی به دنبال ماست، این همه جوان مجرد که امکان ازدواج ندارند، برایمان مهم نیست که تا کی به فکرهای گناه آلود ما را تصور کنند و یک پایه گناهانی که آن ها ممکن است مرتکب شوند ماییم.

و با غرور ابرو بالا می اندازیم که ای بابا به ما چه نگاه نکنند، بله نباید هم نگاه کنند اما با رنگ و لعابی که برخی از ما به خود می زنیم و لباس های بدن نمایی که می پوشیم توجه خودمان هم به خودمان جلب می شود چه برسد به دیگران.

پسر نوجوان و م?منی میگفت من هر روز به مسجد می روم و بدحجابان را نفرین می کنم، من هر چقدرم هم جلوی نگاهم را می گیرم و زمین را هم نگاه می کنم باز پاهایشان با کفش های رنگی و لاک هایی که به ناخن زده اند اذیتم می کنند. بله این همه عذاب کسانی که می خواهند پاک باشند گردن ماست.

برای اینکه لحظه ای توجه دیگران را به خود جلب کنیم به خودمان اجازه می دهیم هر طور دلمان می خواهد لباس بپوشیم، برایمان مهم نیست که چه نگاه هایی به دنبال ماست، این همه جوان مجرد که امکان ازدواج ندارند، برایمان مهم نیست که تا کی به فکرهای گناه آلود ما را تصور کنند و یک پایه گناهانی که آن ها ممکن است مرتکب شوند ماییم

یادمان باشد که خداوند ممکن است از حقوق خود بگذرد اما از حق مردم نمی گذرد، پس صاف صاف راه نرویم و عذاب های هولناک حواله آخرتمان کنیم، کمی روی حرکاتمان فکر کنیم، هر رفتاری که ما در جامعه انجام بدهیم، و باعث کوچکترین صدمه ای به اموال عمومی شود حق الناس است و بدترین عذاب ها برای آن در نظر گرفته شده است.

امام علی(علیه السلام) از قول خدای متعال نقل می‌فرماید که خداوند از حقوق بندگان نمی‌گذرد. خداوند می‌فرماید: قسم به عزت و جلالم ستم هیچ ظالمی از من (بدون حساب) نخواهد گذشت؛ هرچند دستی (ناحق) به دستی خورده یا تماس حاصل کرده باشد؛ حتی آسیبی که از گوسفند شاخ دار به گوسفند بی شاخ رسیده باشد. (محاسن، ج 1، ص 68)

دقت شود که این حق مردم و رعایت آن چقدر مهم است که حضرت امیرالم?منین علیه السلام می فرماید حتی دستی به ناحق به دست دیگران بخورد، تنه ای زده شود، صدای حرف زدن ما در مکان های عمومی با تلفن همراه آزارشان دهد، صدای موسیقی یا مداحی یا رادیو تفاوتی ندارد از ماشین باعث رنجش کسی شود و ... حواسمان به همه این ها باشد.

رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمودند: «أَوْحَی اللَّهُ إِلَیَّ أَنْ یَا أَخَا الْمُرْسَلِینَ یَا أَخَا الْمُنْذِرِینَ أَنْذِرْ قَوْمَکَ لَا یَدْخُلُوا بَیْتاً مِنْ بُیُوتِی وَ لِأَحَدٍ مِنْ عِبَادِی عِنْدَ أَحَدٍ مِنْهُمْ مَظْلِمَة...»(همان، ج 84، ص 257.)

خداوند به من وحی فرستاد که ای برادران پیامبران مرسل! به قوم خود بگو به خانه ای از خانه های من (مسجد) وارد نشوند در حالی که مظلمه ای از بندگان من بر گردنشان باشد که آن‌ها را لعنت می‌کنم در حالی که در برابر من به نماز ایستاده‌اند مگر آنکه آن مظلمه را مسترد کنند. امام حسین(علیه السلام) در شب عاشورا به یاران خود فرمود: هرکس به مردم بدهکاری دارد با ما نماند و برگردد! یعنی بدهی و حق‌الناس توفیق شهادت و عاقبت به خیری را از انسان می‌گیرد!