خداوند می فرماید:

فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ وَاشْکُرُوا لِی وَلَا تَکْفُرُونِ
(سوره البقره آیه: 152 )

پس یاد کنید مرا تا یاد کنم شما را و شکر کنید مرا و نا شکری من نکنید.

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آَمَنُوا اذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْرًا کَثِیرًا
(سوره الأحزاب آیه: 41)

ای کسانیکه ایمان آورده اید، خدا را ذکر کنید، ذکر کردن بسیار.

وَالذَّاکِرِینَ اللَّهَ کَثِیرًا وَالذَّاکِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِیمًا
سورهء احزاب: آیه 35

مردان و زنانی که خدا را بسیار یاد می کنند، خداوند برای ایشان آمرزش و مزد بزرگی مهیا ساخته است.

وَاذْکُرْ رَبَّکَ فِی نَفْسِکَ تَضَرُّعًا وَخِیفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالْآَصَالِ وَلَا تَکُنْ مِنَ الْغَافِلِینَ
سورة الأعراف آیه: 205.

خدای را در دل خود با تضرع و پنهانی و بدون آواز بلند در صبح و شام یاد کن و از غافلان مباش.

رسول الله صلی الله علیه و سلم مى فرماید: ((مَثَلُ الَّذی یَذْکُرُ رَبَّهُ وَالَّذی لاَ یَذْکُرُ رَبَّهُ مَثَلُ الحَیِّ وَالَمیِّتِ (البخاری مع الفتح 11/208 ومسلم به این لفظ: «مَثَلُ البیتِ الَّذی یُذْکَرُ اللهُ فِیهِ وَالبیت الَّذی لاَ یُذْکَرُ اللهُ فیهِ مَثَلُ الحَیِّ وَالمَیِّت» 1/539.). و رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرمایند: صفت کسی که ذکر پروردگارش را می کند و آنکه ذکر پروردگارش را نمی کند، همانند زنده و مرده است.

و فرمود: «أَلاَ أُنَبِّئُکُمْ بِخَیْرِ أَعْمَالِکُمْ، وَأَزْکَاهَا عِنْدَ مَلِیکِکُمْ، وَأَرْفَعِهَا فِی دَرَجَاتِکُمْ، وَخَیْرٍ لَکُمْ مِنْ إِنْفَاقِ الذَّهَبِ وَالْوَرِقِ، وَخَیْرٍ لَکُمْ مِنْ أَنْ تَلْقَوْا عَدُوَّکُمْ فَتَضْرِبُوا أَعْنَاقَهُمْ وَیَضْرِبُوا أَعْنَاقَکُمْ؟ قَالُوا بَلَى. قَالَ: ذِکْرُ اللهِ تَعَالَى» (الترمذی 5/459، وابن ماجه 2/1245 ونگا: صحیح ابن ماجه 2/316 وصحیح الترمذی 3/139.) آیا شما را خبر ندهم به بهترین و پاکترین کردار تان نزد مالکتان (الله)؟ اعمالی که درجهء شما را بالا می برد برای تان بهتر است از انفاق طلا و نقره و از در گیری با دشمنتان تا جائیکه گردنشان را بزنید و گردنتان را بزنید! گفتند: آری، فرمود: « ذکر خدای تعالی» .

و فرمود: یقول الله تعالی: «یَقُولُ اللهُ تَعَالَى: أَنَا عِنْدَ ظَنِّ عَبْدِی بِی، وَأَنَا مَعَهُ إِذَا ذَکَرَنِی، فَإِنْ ذَکَرَنِی فِی نَفْسِهِ ذَکَرْتُهُ فِی نَفْسِی، وَإِنْ ذَکَرَنِی فِی مَلأٍ ذَکَرْتُهُ فِی مَلأٍ خَیْرٍ مِنْهُمْ، وَإِنْ تَقَرَّبَ إِلَىَّ شِبْرَاً تَقَرَّبْتُ إِلَیْهِ ذِرَاعَاً، وَإِنْ تَقَرَّبَ إِلَیَّ ذِرَاعَاً تَقَرَّبْتُ إِلَیْهِ بَاعَاً، وَإِنْ أَتَانِی یَمْشِی أَتَیْتُهُ هَرْوَلَةً» (البخاری 8/171، ومسلم 4/2061 و لفظ از امام بخارى است.) خدای تعالی می فرماید: من نزد گمان بنده ام نسبت به خودم می باشم، و هرگاه ذکر مرا کند من با او هستم، و اگر مرا در دلش ذکر کند من اورا نزد خودم ذکر می کنم و اگر مرا در گروهی ذکر کند، من او را در گروهی بهتر از آن گروه ذکر می کنم – و هرگاه یک وجب به من نزدیک شود، یک گز [ دست انسان از سر انگشتان تا آرنج (مترجم)] به او نزدیک می شوم، و اگر یک گز به من نزدیک گردد، یک بازو [ اندازه از سر انگشتان دست راست تا سر انگشتان دست چپ وقتی که دستها را افقی بطرفین باز کنند (مترجم)] به او نزدیک می گردم، و اگر با را ه رفت به سوی من آید، من شتابان به سوی او می روم.

و عن عبدالله بن بسر رضی الله عنه أن رجلا قال: یا رسول الله إن شرائع الإسلام قد کثرت علی فأخبرنی بشئ أتشبث به قال: "اَ یَزَالُ لِسَانُکَ رَطْباً مِنْ ذِکْرِ الله" (الترمذی 5/458، وابن ماجه 2/1246 ونگا: صحیح الترمذی 3/139، وصحیح ابن ماجه 2/317.) و از عبدالله بن بسر رضی الله عنه روایت شده است که مردی عرض کرد: یا رسول الله ، آداب و سنن اسلام بر من زیاد شده است، مرا بچیزی خبر ده تا به آن چنگ بزنم. آنحضرت فرمود: همیشه زبانت به ذکر خدا تر باشد. وفرمودند: « مَنْ قَرَأَ حَرْفَاً مِنْ کِتَابِ اللهِ فَلَهُ بِهِ حَسَنَةٌ، وَالْحَسَنَةُ بِعَشْرِ أَمْثَالِهَا، لاَ أَقُولُ:الم حَرْفٌ ؛ وَلَکِنْ: أَلِفٌ حَرْفٌ، وَلاَمٌ حَرْفٌ، وَمِیمٌ حَرْفٌ» (الترمذی 5/175 ونگا: صحیح الترمذی 3/9 وصحیح الجامع الصغیر 5/340.) کسیکه یک حرف از کتاب خدا (قرآن) را بخواند پاداشش یک نیکیست، و آن نیکی ده برابر می شود، نمی گویم که (الم) یک حرف است، بلکه الف یک حرف، لام یک حرف، و میم یک حرف است.

عن عقبة بن عامر رضی الله عنه قال: خرج رسول الله صلی الله علیه و سلم و نحن فی الصفّة فقال: « أَیُّکُمْ یُحِبُ أَنْ یَغْدُوَ کُلَّ یَوْمٍ إِلَى بُطْحَانَ أَوْ إِلَى العَقِیْقِ فَیَأْتِیَ مِنْهُ بِنَاقَتَیْنِ کَوْمَاوَیْنِ فِی غَیْرِ إِثْمٍ وَلاَ قَطِیْعَةِ رَحِمٍ؟» فقلنا: یا رسول الله صلی الله علیه و سلم نحب ذلک، قال: «أَفَلاَ یَغْدُو أَحَدُکُمْ إِلَى المَسْجِدِ فَیَعْلَمَ، أَوْ یَقْرَأَ آیَتَیْنِ مِنْ کِتَابِ اللهِ عَزَّ وَجَلَّ خَیْرٌ لَهُ مِنْ نَاقَتَیْنِ، وَثَلاَثٌ خَیْرٌ لَهُ مِنْ ثَلاَثٍ، وَأَرْبَعٌ خَیْرٌ لَهُ مِنْ أَرْبَعٍ، وَمِنْ أَعْدَادِهِنَّ مِنَ الإِبِلِ» ( مسلم 1/ 533 ) عقبه بن عامر رضی الله عنه می گوید: در حالی که ما در صفه [جائی بود رف مانند در مسجد پیامبر صلی الله علیه و سلم که فقرای مهاجرین در آن سکنی داشتند (مترجم) ] بودیم رسول الله صلی الله علیه وسلم وارد شد و فرمود: کدامیک از شما دوست دارد که هر بامداد به بطحان یا عقیق برود و دو شتر دارای کوهان بزرگ به همراه بیاورد، بدون آنکه در این کار مرتکب گناه و قطع صله رحم شود؟ گفتیم آری یا رسول الله این عمل را دوست داریم، فرمود: « آیا یکی از شما دوست ندارد بامداد به مسجد برود و دو آیه را یاد بگیرد و یا بخواند که برایش از دو شتر بهتر است و سه آیه بهتر از شتر و چهار آیه بهتر از چهار شتر و به تعداد شمارش آیه از آن تعداد شتران بهتر است» [ یعنی رفتن به مسجد و خواندن یا یاد گرفتن دو آیه بهتر است از شتر های موصوف در حدیث مذکور. (مترجم) ]

و فرمود: « مَنْ قَعَدَ مَقْعَداً لَمْ یَذْکُرِ اللهَ فِیهِ کَانَتْ عَلَیْهِ مِنَ اللهِ تِرَةٌ، وَمَنْ اضْطَجَعَ مَضْجَعَاً لَمْ یَذْکُرِ اللهَ فِیهِ، کَانَتْ عَلَیْهِ مِنَ اللهِ تِرَةٌ» (أبو داود 4/264 وغیره، و نگا: صحیح الجامع 5/342.) کسی که در جائی بنشیند و در آن ذکر خدا نکند از طرف خدا برایش باعث افسوس است، و کسی که در جائی بخوابد و در آن ذکر خدا نکند برایش از طرف خدا موجب حسرت است.

و فرمود: « مَا جَلَسَ قَوْمٌ مَجْلِسَاً لَمْ یَذْکُرُوا اللهَ فِیهِ، وَلَمْ یُصَلُّوا عَلَى نَبِیِّهِمْ إِلاَّ کَانَ عَلَیْهِمْ تِرَةٌ، فَإِنْ شَاءَ عَذَّبَهُمْ وَإِنْ شَاءَ غَفَرَ لَهُمْ» (الترمذی، و نگا: صحیح الترمذی 3/140. ) هر آن گروهی که در مجلسی بنشینند و در آن ذکر خدا نکنند، و بر پیامبر شان صلوات نفرستند، برایشان باعث افسوس است، و اگر خدا بخواهد عذابشان می دهد، و اگر بخواهد آنان را می آمرزند.

و آنحضرت صلی الله علیه و سلم فرمودند: « مَا مِنْ قَوْمٍ یَقُومُونَ مِنْ مَجْلِسٍ لاَ یَذْکُروُنَ اللهَ فِیهِ إِلاَّ قَامُوا عَنْ مِثْلِ جِیْفَةِ حِمَارٍ وَکَانَ لَهُمْ حَسْرَةً» ((1) أبو داود 4/264، وأحمد 2/389 و نگا: صحیح الجامع 5/176.) هر گروهی از مجلسی بر خیزند که در آن ذکر خدا نکرده باشند، مانند آنست که از سر لاشه الاغی بر می خیزند که برایشان موجب حسرت است.