زمان مسافرت عالم دنیا و ظهور استعداد، و نهایت تکمیل در این عالَم، در چهل سال است. چنانچه وارد است که عقل انسان در چهل سالگی به قدر استعداد هر کسی کمال میپذیرد. و از بدوِ دخول او در این عالم در نموّ است تا سی سالگی، و ده سال بدن او در این عالم واقف است، و چون چهل سال تمام شد ، سفر عالم طبیعیت تمام است و ابتدای مسافرت به عالم آخرت است . و هر روز و هر سال جزوی از آن بار سفر بندد، و از این عالم رحلت کند، قوّت او سال به سال در کاهیدن است، و نور سمع و بصر در نقصان، و قوای مادیّه در انحطاط، و بدن در ذُبول، چه مدّت سفر و اقامت او در این عالم در چهل سال تمام شد.
و از این است که وارد شده است که: مَن بَلَغَ أَرْبَعِینَ و لَمْ یَأْخُذِ العَصا فَقَد عَصَی .
چه، عصا علامت سفر است و مسافر را برداشتن عصا مندوب است. و چون چهل سال تمام شد هنگام سفر است. و تأویل عصا مهیّا شدن سفر آخرت است. و جمع کردن خود از برای رحلت (و هر که عصا بر نداشت از فکر سفر غافل است).
و همچنانکه مدّت تکمیل جسمیّت در این سنّ است، همچنین مرتبه سعادت یا شقاوت. و از این جهت در حدیث وارد است که: روی هر که در چهل سالگی سفید نشد شیطان مسحِ وجه او میکند و میگوید: بأبی وَ اُمّی وَجْهٌ لا یُفْلِحُ أبداً و میگوید: نام تو در صحیفه جُند من ثبت شد.
و آنچه در اخبار وارد شده که هر که کوری را چهل قدم بکشد و راه نماید بهشت او را واجب شود؛ مراد از ظاهر آن کورِ بَصَرْ است و تأویل آن کورِ بصیرت. چون کورِِ بصیرت پیش از تمام چهل قدم از مرتبه استعداد به فعلیّت داخل نشده اگر چه قریب شده باشد . پس اگر او را رها کنی باز به حالت اوّل عود میکند. و تمام إحسان و حصولِ هدایت به اتمام چهل است. پس به این حیثیّت موجب وجوب بهشت میشود.