اگر در برخی از موارد سخن از شمشیر و مبارزه و جهاد به میان آمده است این به شرایط ویژه ای اختصاص دارد که شیوه های دیگر موثر و نتیجه بخش نیستند.بر این اساس امام زمان (ع) نیز همانند پیامبر اکرم (ص) و امیر مومنان علی (ع) نخست مخالفان را از طریق منطق و موعظه به پذیرش حقیقت دعوت می کنند و بر شبهات و سوالات و دغدغه های فکری و اعتقادی آنان مناسب ترین پاسخ را  ارائه می دهند و حجت را بر همگان تمام می سازند در نتیجه اغلب افراد حقیقت خواه و غیر مغرض نیز به راه راست هدایت می شوند. با این همه تعدادی هم به جهت پیروی از هواهای نفسانی چون این دعوت را متعارض با منافع  غیر مشروع خود می بینند با آنها به مخالفت برمی خیزندو از هیچ گونه ظلم و ستم و سرکشی فرو گذار نمی کنند. در چنین شرایطی که منطق و استدلال و ارشاد نتیجه ای نمی دهد  حضرت بالاجبار دست به شمشیر می برند و از آن طریق جلو تعدی و سرکشی ظلم پیشگی ظلم پیشه گان را می گیرند و محرومان و مستضعفان را به حقشان می رسانند.
در پاسخ به این سوال که شمشیر چگونه در مقابل ابزارهای پیشرفته نظامی مدرن می تواند کارایی داشته باشد احتمالاتی مطرح است:
1-     شاید خروج با شمشیر کنایه از جهاد باشد؛ یعنی امام زمان برای رسیدن به اهداف خود از قدرت و نیروی نطامی استفاده خواهند کرد.  بنا بر این دیدگاه مقصود از قیام شمشیر این نیست که سلاح جنگی امام زمان منحصر به شمشیر باشد و از به کار گیری دیگر ادوات جنگی خودداری خواهد نمود. چه بسا حضرت از بهترین  شیوه های جنگی و از مدرن ترین آلات و ابزار های نظامی موجود جهت پیشبرد نهضت خود استفاده کنند.
2-     احتمال دیگر این است که یا به جهت رشد فکری بشر و ارتقا سطح فرهنگ و اندیشه انسانها و برطرف شدن عناد و جهالت و .. در آن عصر، انسان از تولید سلاح های خطرناک کشتار جمعی دست بر خواهد داشت. و تمام سلاح های خطرناک را نابود خواهد ساخت و در نتیجه برای از بین بردن نارسایی های موجود  نیازی به استفاده از سلاح های پیچیده نخواهد بود. لذا برای استقرار عدالت و صلح و امنیت شمشیر معمولی هم کفایت می کند.
یا اینکه قبل از ظهور حضرت در نتیجه ی وقوع جنگهای بزرگ تمام دستاوردهای علمی و صنعتی نابود خواهد شدو بشر به واسطه از دست دادن تمام امکانات پیشرفته که حاصل هزاران سال تلاش و تجربه ی فکری و علمی انسان بوده است، از یک زندگی ابتدایی .و بسیار ساده برخوردار خواهد بود که شمشیر یک سلاح پیشرفته محسوب خواهد شد و برای ایجاد یک جامعه ی واحد کفیت خواهد کرد..
ویا به خاطر یک سلسله علل معنوی و مادی دیگر که برای ما معلوم نیست و مسائل جنگی پیشرفته در زمان ظهور امام بدون استفاده خواهند ماند. اما شمشیر در چنین شرایطی از  چنان کارایی بالایی برخوردار می شود که در سرتاسر عالم صلح و امنیت به کمک آن قابل تحقق است.