زینب کبرا(س) تحت تربیت پدر و مادرى چون حضرت على(ع) و حضرت فاطمه(س) و با شایستگى و استعداد ذاتى که از آن بهره ‏مند بود به مراتب عالى از فضائل و کمالات انسانى دست یافت. او مانند پدر و مادر خود جامع همه کمالات و صفات پسندیده بود.

او نمودار حق و جهاد در راه خدا و نگهدارنده ایمان و عقیده، قهرمان دلیری و شجاعت، جلوه فصاحت و بلاغت، شعله ستیزه جوی باطل و آتش افشان حق در برابر نیروهای ستمگر و کوبنده دژخیمان زورگو است.

زینب(س) تجسم زهد، علم، عفاف و شهامت و عقیله طاهره، متعلق به اخلاق الهی است.

سخنرانى ‏هاى او در کوفه و شام خاطره خطبه‏ هاى پدرش  امیرمؤمنان(ع) را در یادها زنده کرد. زینب کبرا(س) یکى از محدثان و راویان  است . در سنین‏ کودکى، در حالى که بیش از پنج یا شش سال از عمرش نمى‏ گذشت، خطبه مادرش حضرت زهرا(س) را با آن مضامین بسیار بلند و عالى شنید و پس از آن براى دیگران نقل می کرد .

حضرت زینب (س) از نظر روحى و قدرت تحمل در حد عالى و درجات بالا قرار داشت. او از جمله شخصیت‏هاى نمونه و منحصر به فرد است ، ولى  مسئولیت پیام‏ رسانى عاشورا به قدرى خطیر و بزرگ بود، که حتى شخصیتى مانند حضرت زینب نیز براى انجام آن نیازمند آمادگى قبلى بود.

بر همین اساس ، زینب(س) از همان دوران کودکى تحت تربیت پیشوایان معصوم(ع) به تدریج براى انجام چنین وظیفه خطیرى آماده مى‏ شد.

حضرت زینب(س) از همان کودکى مى ‏آموخت که چگونه با سختى‏ها و دشوارى‏ها مقابله و در برابر جباران و ستمگران سر فرود نیاورد.

بیش از شش سال از عمر زینب نمى‏گذشت که با فاجعه بزرگ رحلت پیامبر بزرگوار اسلام(ص) روبه ‏رو شد . پس از مدت کوتاهى اندوه از دست دادن مادر بر قلب به ظاهر کوچک او وارد شد. از آن پس با همان سن کم، مانند مادرش، در کنار پدر قرار گرفت . پس از شهادت پدر در همه صحنه‏هاى سخت و دشوار همراه و همگام و یاور دو برادرش، امام مجتبى(ع) و امام حسین(ع) بود.

شب یازدهم محرم، زینب بى ‏کس شد

در ساعتى چند به ‏قول خودش جدش و پدرش و مادرش و برادرانش و همه کسانش ازدستش رفتند و همگى در خاک ‏و خون غلتیدند.

زینب، با پلیدترین مرد روى زمین یعنى ابن ‏زیاد طورى سخن گفت و نوعى رفتار کرد و با یزید که شومترین امپراطوران فاتح‏ بود،  به گونه ای دیگر سخن گفت ‏و رفتار دیگری داشت.

وقتى ابن ‏زیاد تصمیم به‏ کشتن امام‏ سجاد (ع) گرفت، خواهر حسین‏ (ع) چنان فداکارى ‏و از خودگذشتگى نشان داد، که آن ناپاک را از آن تصمیم شوم منصرف ساخت.

پس از بازگشت از شام، خواهر یکسره به سوى قبر برادر رفت تا مطمئن شود که آن‏  پیکر مقدس و یارانش دفن شده‏ اند، آنگاه به مدینه بازگشت .

در میان این همه فشار و مصیبت، چیزى که نمایان شد، بزرگى و عظمت زینب بود ومعلوم شد که نواده رسول خدا (ص) چقدر نیرو دارد؟ و خداوند به آن پیکر ستم‏ کشیده و آن ‏روح رنج ‏دیده، چقدر توانایى داده است . 

بزرگترین مصیبت ناگوارى ‏که در تاریخ بشر کمتر نظیر داشته، بر این پیکر رنجور و آن‏ روح نازنین وارد آمد، ولى وى دست و پاى خود را گم نکرد و از هدف خود منحرف نشد و مانند کوه استوار ماند.

تاکنون نشده از نظر سیاسى براى گفتار و رفتار زینب در سفر اسارت ، یک اشتباه سیاسى‏ گرفته شود، عقل هر چه بیندیشد که در آنجایى‏ که زینب سخنى گفته و یا رفتارى کرده، سخنى ‏بهتر و یا رفتارى خردمندانه ‏تر بجوید، نخواهد یافت.

اگر اسارت بانوان کربلا نبود ، دشمنان آل محمد پرده ‏اى بر جنایات کربلا مى ‏کشیدند و نمى ‏گذاشتند کسى از آن آگاه شود و کسانى را که اطلاع داشتند، زبانشان‏ را بوسیله پول و یا زور مى‏بستند و این جنایت هولناک و این فداکارى بزرگ را از صفحات تاریخ محو مى‏ کردند.

اسارت زینب موجب زنده شدن پدرش علی (ع) و جدش‏ رسول خدا (ص) و تجدید حیات اسلام بود، زیرا بنى ‏امیه با زور و پول و حیله ‏گرى قصد داشتند همه را محو و نابود کرده و اثرى از رسالت رسول خدا باقى نگذارند، که موفق نشدند.