»» «نجاتشناسی» از دیدگاه مسیحیت و اسلام2
به گفته ویلیام هوردرن:

پولس رسول که بزرگ‌ترین مفسر مسیحیت در عهد جدید است، اولین نبرد مسیحی را که علیه شریعتی بودن انجام شد، رهبری کرد. تمام مذاهب و از جمله مسیحیت متمایل به شریعتی بودن هستند. شریعتی بودن عبارت است از اعتقاد به این عقیده که با اجرای بعضی از قوانین و مقررات می‌توان رضایت خدا را جلب نمود و اجر اخروی دریافت کرد. هم عیسی و هم پولس علیه شریعتی بودن مبارزه کردند. عیسی فرمود: «وقتی انسان آنچه در قدرت دارد، انجام می‌دهد باید خود را غلام بی‌منفعت بخواند؛ یعنی نباید در انتظار اجر و پاداش باشد.» به علاوه، عیسی می‌فرماید: «خدا باران خود را بر عادلان و ظالمان می‌باراند.»19و20

به اعتقاد الهی‌دانان مسیحی، هدف خداوند از اعطای شریعت این نبود که مردم به وسیله آن نجات یابند؛ چون انسان در اسارت کامل به سر می‌برد و قادر نیست شریعت را اجرا کند. در نتیجه شریعت نمی‌تواند به انسان حیات و عدالت ببخشد، تنها فایده شریعت در این است که انسان را متوجه گناه خود کند و قدوسیت خدا را نشان دهد و گناهکاران را به سوی مسیح رهبری می‌کند. مرگ عیسی بر صلیب ایمان‌داران را نه فقط از لعنت شریعت، بلکه از خود شریعت نیز آزاد کرد.

همچنین کسانی که می‌خواهند به وسیله حفظ دستورات مذهبی نجات پیدا کنند، زیر لعنت خدا قرار دارند؛ چون در تورات نوشته شده: لعنت بر کسی باد که حتی یکی از دستورهای کتاب شریعت را بشکند. پس معلوم می‌شود که هیچ کس نمی‌تواند از راه حفظ قوانین مذهبی نجات پیدا کند.21
ب) بررسی مسئله نجات از دیدگاه اسلام

موضوع نجات و رستگاری و حیات طیبه و جاودان در اسلام، یکی از مسائل مهم و عمده‌ای است که توجه تمام فرقه‌ها و نحله‌های مسلمانان در طول تاریخ بدان معطوف بوده است. نقل روایات متعدد و مهمی از پیامبر عظیم‌الشأن اسلام که مستقیماً به موضوع «نجات» پرداخته، به شدت افکار مسلمانان را درباره مسئله نجات به خود مشغول کرده است. حدیث «افتراق امت»، حدیث «سفینه» و حدیث «ثقلین»، سه روایت مهم و عمده‌ای است که مورد عنایت ویژه دانشمندان مسلمان قرار گرفته و آنان به طور مفصل به بحث و بررسی سند و محتوای آن احادیث پرداخته و در تفسیر آن سخنان بسیاری گفته‌اند.

به هر حال، مکتب رهایی‌بخش اسلام که بنیان‌گذار عظیم‌الشأن آن، دعوت خود را با پیام فلاح و رستگاری (قولوا لااله‌الاالله تفلحوا) برای بشر آغاز نمود، تا آنجا برای سعادت حقیقی و فلاح واقعی بشر اهمیت قائل است که از جزئی‌ترین امور زندگی انسان در عرصه‌های مادی و معنوی تا رسیدن به مقصد و مقصود اصلی و کمال مطلوب و حقیقی و هدف نهایی آفرینش را مورد عنایت ویژه قرار داده و برای لحظه لحظه آن برنامه و روش خاصی در نظر گرفته است. گرچه بررسی مسئله نجات از دیدگاه اسلام مستلزم تحقیق و تفحص کامل در حوزه علومی مانند فلسفه، عرفان، اخلاق، تفسیر و کلام است و از توان یک مقاله مختصر خارج می‌نماید، در این مقاله تلاش می‌شود دیدگاه کلی اسلام با عنایت به آیات قرآن و به طور خلاصه و اجمال، مورد اشاره قرار گیرد.
عوامل نجات از دیدگاه اسلام
1.ایمان و عمل صالح

در قرآن کریم، ایمان و عمل صالح از مهم‌ترین عوامل سعادت و رستگاری بشر و سرمایه اصلی نجات و کلید درهای بهشت معرفی شده است.

تعبیر «ایمان» و «عمل صالح» چنان گسترده است که تمام مراحل ایمان به خدا و سایر مبانی اعتقادی (اعم از اصول و فروع دین) از یک سو و انجام هر گونه کارهای شایسته فردی، اجتماعی و سیاسی و عبادی (اعم از مستحب و واجب) و ترک تمام کارهای زشت و ناپسند(اعم از حرام و مکروه) را از سوی دیگر شامل می‌شود. بنابراین، تمام تکالیف و اوامر و نواهی شرعی و کلیه دستورهای اخلاقی شریعت ناب محمدی(ص) در حیطه عمل صالح قرار می‌گیرد.

بنا به گفته دانشمندان مسلمان:

قرآن به صراحت تعریفی از عمل صالح ارائه نداده است، بلکه تنها بر مصادیق آن تکیه می‌کند. لیکن در یک بیان کلی می‌شود گفت هر عملی که وحی الهی یا عقل سلیم و فطرت سالم به آن فرمان دهد، عمل صالح است؛ چنان‌که ترک آنچه وحی یا عقل و فطرت سلیم از آن نهی کرده است نیز عمل صالح است؛ اما برای تعیین مصادیق عمل صالح، عقل کفایت نمی‌کند؛ زیرا عقل فقط بخش محدودی از خوبی‌ها و بدی‌ها را، آن هم به نحو کلی، می‌تواند مشخص کند، اما بخش عمده خوبی‌ها و بدی‌ها و جزئیات احکام کلی عقل را تنها وحی می‌تواند تعیین کند و وحی در تعیین جزئیات، اطاعت از اوامر و نواهی رسول خدا را مطرح می‌کند و رسول گرامی(ص) عترت طاهرین را عدل قرآن معرفی کرده است.22

مرحوم علامه طباطبایی(ره) نیز در تعریف عمل صالح می‌گوید:

صلاحیت عمل هر چند در قرآن کریم بیان نشده، که چیست، ولیکن آثاری را که برای آن ذکر کرده است، معنای آن را روشن می‌سازد. از جمله آثاری که برای آن معرفی کرده است، این است که عمل صالح، آن عملی است که شایستگی برای درگاه خدای تعالی داشته باشد. اثر دیگر آن را این دانسته است که صلاحیت برای ثواب دادن در مقابلش دارد: «ثواب الله خیر لمن امن و عمل صالحاً».23اثر دیگرش این است که عمل صالح کلمه طیب را به سوی خدا بالا می‌برد: «الیه یصعد الکلم الطیب و العمل الصالح یرفعه».24پس، از این چند اثری که به عمل صالح نسبت داده، فهمیده می‌شود که صلاح عمل به معنای آمادگی و لیاقت آن برای تلبس به لباس کرامت است.25
رابطه ایمان و عمل صالح

به اعتقاد اندیشمندان مسلمان، ذکر عمل صالح در کنار ایمان در غالب آیات قرآن به این دلیل است که:

صرف ایمان و اقرار به مبدأ و معاد و نبوت، اگر با عمل صالح همراه نباشد، برای انسان سودمند نیست. به بیان دقیق‌تر، جدایی اعتقاد قلبی از عمل صالح نشانه آن است که آن عقیده از کمال حقیقت برخوردار نیست؛زیرا عمل صالح از مظاهر و آثار اعتقاد کامل و واقعی است.26

بنابراین، همان گونه که از آیات قرآن و روایات مأثور استفاده می‌شود، علاوه بر اقرار زبانی و تصدیق قلبی در ایمان، عمل صالح نیز باید با آن همراه باشد؛ زیرا سعادت اخروی مرهون ایمانی است که با عمل صالح همراه باشد. بنابراین، ایمان بدون عمل صالح و عمل صالح بدون ایمان، هیچ تأثیری در فلاح و رستگاری انسان ندارد. از این رو سخن فرقه مرجئه که در یک نظریه افراطی برای عمل صالح در حیات دینی و معنوی هیچ ارزشی قائل نیستند و صرف ایمان را در نجات انسان کافی می‌دانند و سخن فرقه خوارج که در نقطه مقابل و در جانب تفریط، ایمان را همان طاعات می‌دانند و فاقد عمل را (مرتکب گناه کبیره و) کافر می‌خوانند و حکم به خلود مرتکب گناه کبیره در آتش می‌کنند و همچنین سخن معتزله که قائل به «منزلة بین المنزلتین» شده‌اند و مؤمنی را که مرتکب گناه شود(مؤمن فاسق) نه مؤمن می‌خوانند و نه کافر، برخلاف صریح آیات قرآن کریم است.

به هر حال:

لزوم انضمام عمل صالح به ایمان شرط پاداش است؛ یعنی برای رسیدن به پاداش نیکو باید حسن فاعلی و حسن فعلی در کنار هم قرار گیرد. همچنین اشتراط حسن فاعلی در کنار حسن فعلی، عدم کفایت صرف ایمان به تورات و انجیل و اعتقاد به موسی و عیسی است؛ زیرا کتب انبیای پیشین هم محرف است و هم منسوخ. پس آنچه می‌تواند معیار عمل صالح واقع شود، وحی ناسخ؛ یعنی قرآن کریم است.27

اما ذکر این نکته نیز لازم است:

دخالت عمل صالح در تأمین سعادت و استحقاق اجر الهی و امنیت از خوف و حزن، مانند تأثیر ایمان و اعتقاد به اصول دین نیست؛ زیرا برای عمل صالح وقت معین و شرط خاص معتبر است، لیکن برای اصل ایمان به اصول دین و اعتقاد به عناصر محوری آن، زمان خاص یا مکان مخصوص لازم نیست. از این رو اگر مشرکی توبه کند و مؤمن شود و قبل از انجام هر گونه عمل صالح بمیرد، نزد خدا مأجور و از خطر معاد مأمون خواهد بود.28
ایمان و عمل صالح در قرآن کریم

مجموع آیاتی که ایمان و عمل صالح را نجات‌بخش معرفی می‌کنند، به چند دسته تقسیم می‌شوند:

اول: آیاتی که به طور مطلق(و بدون توجه به نوع مخاطب) ایمان و عمل صالح را شرط نجات و رستگاری برشمرده است، مانند آیات 25و 82سوره بقره، 23سوره هود، 107کهف، 14و 23حج، 60مریم و آیات دیگر.

دوم: آیاتی که اهل کتاب را از آن جهت که دارای ایمان حقیقی و عمل صالح بوده‌اند، در آخرت رستگار معرفی می‌کند، مانند آیه 62 سوره بقره، 113تا 115آل عمران و 69سوره مائده.

مجموعه این گونه آیات از لحاظ متعلق ایمان نیز به دو گروه تقسیم می‌شوند:

1ـ آیاتی که ایمان را به صورت مطلق ذکر کرده است، مانند آیات 82بقره، 148انعام، 107و 88کهف، 70فرقان، 67قصص، 37سبأ، 123و 124هود، 57عنکبوت و 40غافر.

2. آیاتی که متعلق ایمان در آنها خدا، توحید و رستاخیز است، مانند آیات 62بقره، 69مائده، 11طلاق، 9تغابن و 114آل عمران.
ایمان اهل کتاب و مسئله نجات در قرآن کریم

همان‌گونه که گذشت، بعضی از آیات قرآن پیروان سایر ادیان توحیدی را به خاطر ایمانشان به خداوند و روز قیامت، رستگار شمرده است. در آیین یهود و مسیحیت نیز ایمان به عنوان یکی از عوامل مهم نجات مورد تأکید قرار گرفته است. به عبارتی مسئله ایمان، امری بین الادیانی است که هم در متون مقدس ادیان توحیدی مورد توجه قرار گرفته است و هم متکلمان و فلاسفه این ادیان آن را مورد بحث و بررسی قرار داده‌اند. از این رو به دیدگاه دانشمندان مسلمان درباره این گونه آیات و ایمان اهل کتاب اشاره‌ای می‌کنیم. علامه طباطبایی(ره) در ذیل تفسیر آیه 62سوره بقره: «ان الذین ءامنوا و الذین هادوا و النصری و الصابئین من ءامن بالله و الیوم الاخر و عمل صالحاً فلهم أجرهم عند ربهم و لاخوفً علیهم و لاهم یحزنون» می‌فرماید:

در این آیه مسئله ایمان تکرار شده است و منظور از ایمان دوم، به طوری که از سیاق آیه استفاده می‌شود، حقیقت ایمان است و این تکرار می‌فهماند که مراد از «الذین امنوا» در ابتدای آیه، کسانی هستند که ایمان ظاهری دارند. بنابراین، معنای آیه این می‌شود که این نامها و نامگذاریها ـ از قبیل مؤمنان، یهودیان، مسیحیان و صابئان ـ نزد خدا هیچ ارزشی ندارد و نه شما را مستحق پاداشی می‌کند و نه از عذاب او ایمن می‌سازد؛ همچنان که یهود و نصارا به حکایت قرآن می‌گفته‌اند: «لن یدخل الجنة الا من کان هوداً او نصاری». پس تنها ملاک کار و سبب احترام و سعادت، حقیقت ایمان به خدا و روز جزا و عمل صالح است. این مطلب در آیات قرآن کریم مکرر آمده است که سعادت و کرامت هر انسانی وابسته به عبودیت است نه نامگذاری، پس هیچ یک از این نامها مگر با لزوم عبودیت، سودی برای صاحبش ندارد.29

حکیم متأله، آیت‌الله جوادی آملی، نیز در تفسیر آیه یاد شده، می‌فرماید:

اسامی مکتب‌ها و القاب و عناوین مکتبی به تنهایی اعتبار ندارد و میزان سعادتمندی یا محرومیت انسان از سعادت نیست. هیچ کس به صرف انتساب به ملت و مکتبی اهل نجات نیست و صاحبان ملل و نحل در برابر میزان قسط و عدل الهی مساوی‌اند، مگر پس از توزین و وضوح خضوع آنان در برابر ملت حق و با اعتقاد به اصول و تعبد به فروع آن. معیار و عامل سعادت انسان، ایمان و عمل صالح و برخورداری از حسن فاعلی و فعلی؛ یعنی اعتقاد صائب و اعمال صالح است. ایمان واقعی(یعنی ایمان کامل و جامع به تورات و انجیل و قرآن و انبیای گذشته و نبی حاضر؛ یعنی حضرت ختمی مرتبت) مایه اجر الهی است. اهل کتاب که به دین حق نگرویده‌اند و بر اثر ابتلا به ثنویت یا تثلیث، نپذیرفتن معاد حقیقی، عدم قبول رسالت خاتم پیامبران الهی و ارتکاب مناهی اسلام، فاقد کمالهای چهارگانه توحید، نبوت، معاد و عمل صالح‌ند، هرگز مصداق ذیل آیه مورد بحث نیستند. آنچه از ظاهر آیه برمی‌آید این است که عامل نجات انسان در قیامت، اعتقاد به اصول دین و عمل به احکام آن است. مؤمنان یهود، نصارا و صابئان، هر یک که به خدا و قیامت ایمان داشته باشند و عمل صالح انجام دهند، اجر آنان نزد خدا محفوظ و از خوف و حزن هم مصون‌ند. عناوین و اسامی مکتبها میزان سعادت نیست، بلکه تنها چیزی که در سعادت انسان مؤثر است، ایمان به مبدأ و معاد و عمل صالح است؛ عمل صالحی که میزان آن وحی است و طبعاً لازمه آن، ایمان به نبوت رسول خدا(ص) است. به این صورت، ایمان به نبوت هر پیامبری نیز در کنار ایمان به مبدأ و معاد مطرح خواهد شد.30
مصادیق ایمان و عمل صالح در قرآن

همان گونه که گذشت، ایمان و عمل صالح به عنوان مهم‌ترین عامل فلاح و نجات بشر دارای مصادیق متعدد و گوناگونی است که در قرآن کریم و سنت معصومان(ع) به طور مفصل به آنها پرداخته شده است. بعضی از این مصادیق مهم که در سرتاسر قرآن و آیات متعدد آن مورد تأکید واقع شده است، عبارت‌ند از: 1. تقوا 2. احسان و نیکوکاری 3. خودسازی و تزکیه نفس 4. جهاد و شهادت 5. ترک هوی‌پرستی و مبارزه با هوای نفس، همراه با خوف و خشیت از خداوند متعال 6. اطاعت از خدا و پیروی از رسول 7. صبر و شکیبایی در برابر شدائد و شکیبایی در راه خدا 8. اخلاص در نیت، عمل و عقیده 9. استقامت و پایمردی در راه خدا 10. صدق و راستی 11. اهتمام به اقامه و حفظ نماز 12. تولی و تبری.
2. شفاعت

شفاعت به عنوان یکی از اسباب نجات انسان از عذاب دوزخ، در قرآن کریم و روایات معصومان مورد تأکید فراوان قرار گرفته است. بنا به گفته علامه طباطبایی(ره)، اخبار دال بر وقوع شفاعت همگی بر این مطلب دلالت دارند که در روز قیامت افرادی گناهکار از اهل ایمان شفاعت می‌شوند، یعنی یا از دخول در آتش نجات می‌یابند و یا بعد از داخل شدن در آتش از آن بیرون می‌شوند.31از مجموع آیات شفاعت استفاده می‌شود کسانی که در قیامت مشمول شفاعت قرار می‌گیرند، عبارت‌ند از گناهکاران دیندار و متدینان به دین حق، ولی گناهکارانی که خدا دینشان را پسندیده است.32همچنین شفاعت در آخرین موقف از مواقف قیامت به کار می‌رود و گناهکار با شفاعت مشمول آمرزش قرار می‌گیرد و اصلاً داخل آتش نمی‌شود و یا آنکه بعد از داخل شدن در آتش با شفاعت نجات می‌یابد.33
3.توبه

توبه یکی از آموزه‌های مهم و اساسی دین مبین اسلام و یکی از عوامل مهم نجات و رستگاری است که همواره مورد اهتمام قرآن کریم و تعالیم اهل بیت(ع) بوده است و توبه از مصادیق عمل صالح هم شمرده می‌شود، ولی به سبب اهمیت و جایگاه ویژة آن در رستگاری ابدی انسان و تأکید متکلمان مسلمان بر اهمیت آن، به عنوان یک مسئله مستقل مورد بحث قرار می‌گیرد. آیات متعددی از قرآن کریم انسانها را به توبه از گناه و بازگشت به سوی خدا فرا می‌خواند و در روایات متعددی نیز توبه به عنوان «آب حیاتی» که انسان را از هلاکت ابدی نجات می‌دهد و به رستگاری ابدی می‌رساند، معرفی شده است.

تمام فرقه‌های مسلمان بر اصل وجوب توبه بر هر شخص مسلمانی اجماع دارند، اما اشاعره وجوب توبه را وجوب شرعی و امامیه و معتزله وجوب آن را وجوب عقلی می‌دانند.
موانع نجات از دیدگاه اسلام
1. گناه

گناه و معصیت که در واقع همان نافرمانی از خداوند متعال است، مهم‌ترین مانع نجات و بزرگ‌ترین عامل هلاکت و شقاوت و ورود به دوزخ به شمار می‌رود. به بیانی دقیق‌تر می‌توان گفت تمام اسباب دخول در دوزخ و حرمان از رحمت خداوند کریم، در تحت واژه «گناه» قرار می‌گیرد.

قرآن کریم «گناه» و معصیت خداوند را مهم‌ترین مانع نجات انسان و عامل سقوط او در عذاب معرفی می‌کند و به تشریح مصادیق متعدد آن که باعث عذاب الیم و خلود در دوزخ می‌شود، می‌پردازد. از دیدگاه اسلام گناهان به دو دسته گناهان صغیره و گناهان کبیره تقسیم می‌شوند. خداوند در مورد گناهان صغیره وعده عفو و آمرزش داده، اما در مورد گناهان کبیره وعده آتش و عذاب داده و توبه از آنها را واجب شمرده است.

2. کفر و شرک و نفاق

این سه به عنوان سرچشمه تمام گناهان و معاصی و رذایل نفسانی مطرح‌ند. قرآن کریم وعده جاودانه بودن عذاب در مورد آنها را داده است و تمام مسلمانان بر خلود کفار و منافقان در جهنم، اجماع و اتفاق‌نظر دارند.
مقایسه‌ای اجمالی بین دیدگاه اسلام و مسیحیت

گرچه هر دو دین بر ایمان به خدای واحد و روز رستاخیز و مسئله نجات‌بخشی بشر تأکید می‌کنند، در تبیین مسئله نجات دارای اختلافات و تفاوتهای بسیاری با یکدیگرند که به اختصار به آنها اشاره می‌شود.

1. در حالی که در مسیحیت، اساس و بنیان این مسئله بر نجات از گناه و هلاکت ابدی قرار دارد و بر نوعی «نجات اخلاقی» تأکید می‌شود، در اسلام بر نجات از هر گونه شقاوت روحی و عذاب روحانی و جسمانی که پس از مرگ و در عالم برزخ و یا در قیامت و یا در هر دو بر انسان وارد می‌شود، تأکید می‌گردد. بنابراین در مسیحیت بر «نجات از اسارت گناه و قدرت مرگ» تأکید می‌شود و در اسلام بر «نجات از شقاوتهای روحی و آلام و عذابهای روحانی و جسمانی عالم پس از مرگ».

2. در مسیحیت اعتقاد بر آن است که قبل از آنکه بشر بخواهد یا بتواند کاری برای نجات خویش انجام دهد، خداوند به وسیله مرگ عیسی بر صلیب، این مهم را به انجام رسانده و از این رو تمام پیروان عیسی از اسارت گناه و مرگ رها شده و نجات یافته‌اند، اما از دیدگاه اسلام، هر کس خودش باید با تمسک به قرآن کریم و اهل بیت پیامبر(ع) و با تلاش و کوشش خود و با انجام اعمال صالح و کسب فضایل اخلاقی و تهذیب نفس و پرهیز از گناه در طول حیات دنیوی به آن دست یابد. بنابراین از دیدگاه مسیحیت، «نجات» هم اکنون برای پیروان عیسی حاصل و فراهم است؛ زیرا خداوند با فدیه مسیح از انسان راضی گشته و «نجات» را به رایگان به او هدیه نموده است؛ ولی در اسلام، «نجات» در گرو ایمان واقعی به اصول محوری دین حق و اعمال صالح است که انسان حاصل آن را در عالم پس از مرگ خواهد دید.

3. گرچه در هر دو دین بر مسئله ایمان به عنوان یکی از عوامل مهم نجات تأکید شده است، در تفسیر ایمان و تبیین ارکان و متعلقات آن، تفاوتهای بسیاری در هر دو دین وجود دارد. در حالی که در اسلام، علاوه بر اقرار زبانی، تصدیق قلبی به مبدأ و معاد و نبوت نبی حاضر و وحی ناسخ از ارکان ایمان است که جهت نجات باید با عمل صالح نیز همراه باشد. در مسیحیت مسائلی همچون فدا، تجسد، تصلیب و رستاخیز عیسی، از ارکان ایمان مسیحی است که همواره در اندیشه فیلسوفان دین مسیحی نیز به شدت به چالش کشیده شده است.

4. در اسلام بر نقش عمل صالح که گستره آن تمام اصول اعتقادی و فروع دین و کلیه واجبات و محرمات شرعی و اخلاقی را در بر می‌گیرد، در فلاح و رستگاری انسان تأکید بسیار شده است، اما مسیحیت علاوه بر آنکه هیچ ارزشی برای «عمل» در نجات انسان قائل نیست، انسان را عاجزتر از آن می‌داند که بتواند برای نجات خویش کاری انجام دهد. از این رو مسیحیان «نجات» را هدیه‌ای مجانی از طرف خدا می‌دانند؛ زیرا به اعتقاد آنان، خداوند قبلاً با مرگ عیسی بر صلیب از بشریت راضی شده، خشنود ساختن مجدد او دیگر ضروری نیست. بنابراین، نکته مهم این است: در حالی که در اسلام بر تأثیر اساسی عمل به قوانین شریعت ناب در فلاح و رستگاری تأکید بسیار می‌گردد، مسیحیت شریعت و قوانین آن را از موانع مهم نجات انسان بر می‌شمرد و با طرد شدید شریعت و قوانین آن، تأثیر هر گونه عمل حتی اعمال اخلاقی را نیز در نجات انسان مردود می‌داند.

5. یکی دیگر از عوامل نجات از نظر هر دو دین، مسئله توبه است. در اسلام توبه به معنای بازگشت به سوی خدا، همراه با ترک گناه و معصیت و پشیمانی از انجام آن و عزم بر ترک آن است که از سوی خود فرد انجام می‌گیرد و سبب آمرزش گناهان از سوی خداوند می‌گردد، ولی در مسیحیت توبه (و یا اعتراف) که یکی از آیینهای هفت‌گانه است، به دست کشیش انجام می‌پذیرد؛ به این معنا که شخص گناهکار باید نزد کشیش به گناه خود اعتراف کند تا کشیش او را عفو نماید و گناهانش را بیامرزد.

6. در حالی که هر دو دین بر «گناه» به عنوان مهم‌ترین مانع نجات تأکید می‌کنند، دیدگاه هر دو دین در این باره نیز بسیار با یکدیگر متفاوت است. در مسیحیت اساس مسئله نجات بر نجات از گناه و قدرت مرگ قرار گرفته است و نفی آزادی اراده و اختیار انسان در ترک گناه به خاطر تأثیر گناه آدم و حوا در بهشت بر نسل او و اعتقاد به «گناه اولیه» و یا «گناه اصلی» از اصول بنیادین مبحث نجات‌شناسی مسیحی است، ولی علاوه بر آنکه هیچ تبیین روشنی از مسئله گناه و معصیت و تفاوت بین گناه صغیره و گناه کبیره در مسیحیت صورت نگرفته است، بعضی از دانشمندان مسیحی نیز مسئله «گناه اولیه و نخستین» را به چالش کشیده و نفی کرده‌اند. در اسلام با تأکید بر آزادی اراده و اختیار انسان در انتخاب خیر و شر و اینکه هر کس مسئول گناه خویش است، اصل مسئله گناه و تأثیر مخرب آن بر روح و روان انسان به صورتی واضح تبیین گردیده و ریشه آن پیروی از شهوات و هواهای نفسانی و شیطانی دانسته شده است.
نقد دیدگاه مسیحیت

موضوع نجات در آیین مسیحیت، همانند «سرابی» است که تشنگان «حقیقت» را نهایتاً به هلاکت خواهد رساند. بررسی جریانات و حوادث گوناگونی که در طول تاریخ حیات کلیسا به وقوع پیوسته و روشن شدن عمق انحرافات و تحریفاتی که در این دین رخ داده است و همچنین به چالش کشیده شدن بسیاری از اصول اساسی آیین مسیحیت از قبیل مسئلة ایمان، وحی، تجسد و تصلیب در اندیشة فیلسوفان دین مسیحی در قرون اخیر، اساس مسئلة نجات در این دین را با پرسش مواجه کرده است. حتی اگر به نقد کشیده شدن اصول بنیادین آیین مسیحیت را که زمانی کوچک‌ترین شک و شبهه‌ای دربارة آنها کفر محسوب می‌شد، به حساب بی‌تعهدی منتقدان به آموزه‌ها و تعالیم دینی بگذاریم و دیدگاه متکلمان سنتی و متون مقدس را ملاک عمل قرار دهیم، باز هم مسئله نجات در مسیحیت با اشکالات و تناقضات عدیده‌ای مواجه است که غالباً لاینحل باقی مانده‌اند و ریشه در انحرافات و تحریفاتی دارند که در دین مسیح واقع شده است.

به هر حال، نقد دیدگاه مسیحیت در مسئلة نجات از دو منظر درون‌دینی و برون‌دینی قابل بحث و بررسی است. همان‌گونه که بسیاری از فلاسفة دین از منظر برون‌دینی و با استناد به اصول فلسفی و عقلی، آن را به چالش کشیده‌اند، از منظر درون‌دینی نیز بسیاری از آن آموزه‌ها دارای اشکالات و تناقضاتی است. از این رو دانشمندان مسلمان نیز از هر دو منظر و با طرح اشکالات و تناقضاتی که در عقاید مسیحیان است، به طور مفصل وجوه بطلان و فساد سخنان آنان را تشریح کرده‌اند.



نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » سعید عبدلی ( یکشنبه 89/7/11 :: ساعت 2:53 عصر )

---

»» لیست کل یادداشت های این وبلاگ
مرنجان و مرنج
عزاداری از سنت های پیامبر اکرم (ص) است
سعادت ابدی در گرو اشک و عزاداری بر سیدالشهدا علیه السلام
سبک زندگی قرآنی امام حسین (علیه السلام)
یاران امام حسین (ع) الگوی یاران امام مهدی (عج)
آیا شیطان به دست حضرت مهدی علیه السلام کشته خواهد شد؟
ارزش اشک و عزا بر مصائب اهل بیت علیهم السلام
پیوستگان و رهاکنندگان امام حسین علیه السلام
امام حسین علیه السلام در آیینه زیارت
پیروان مسیح بر قوم یهود تا روز قیامت برترند!
نگاهی به شخصیت جهانی امام حسین «علیه السلام»
[عناوین آرشیوشده]