بخش اخر - بشنو این نی چون حکایت می کند

»» بخش اخر
این نحوه تبلیغ در امریکا مرسوم گردید و باعث شد که امربهائی در سانفراسیسکو و اطراف منتشر گردد»(158).
او از کسانی است که در تصویب ساختمان مشرق الاذکار و جمع آوری اعانات نقش بسزایی داشت.
¤ سارا فارم ر: (آمریکایی) مؤسس «گرین ایکر»(159)
¤ می ماکسول مادر روحیه ماکسول: مبلغ در آمریکا، کانادا، فرانسه.
¤ روحیه ماکسول: زن شوقی افندی.
¤ میسیز کراپز ملقّب به مریم: اولین بهائی انگلستان.
¤ لیدی بلامفیلد ملقب به ستاره: (لندن): در ژنو فعالیت تبلیغی را به صورت غیر مستقیم و تحت عنوان «نهضتی برای صلح اعظم جهانی» شروع کرد و بهائیت را در جامعه ملل که در ژنو تشکیل می شد و منظور اصلی او بود نفوذ داد.
¤ میس آلمانوبلاک آلمانی الاصل ساکن آمریکا: مأمور اعزامی به آلمان در زمان جنگ جهانی اول - 1907 - بود.
¤ دکتر سوزان مودی ملقب به امه الاعلی، آمریکایی است. مودی از طرف عبدالبهأ به ایران اعزام شد. او به بهانه مراقبت در امور طبی و بهداشتی و تعلیم و تربیت زنان بهائی به ایران آمده بود:
«دکتر مودی گرفتاری های زن های ایرانی را از لحاظ بهداشت و فرهنگ و وجود حجاب و. . . با محافل آمریکا در میان گذاشت. . . به تأسیس مدرسه تربیت همت گماشت. . . . و خانم های دیگری را نیز از آمریکا به ایران دعوت نمود. . . اول میس لیلیان کیپس (1290 شمسی). . . و پس از آن میس جنویر. . . سارا کلاک. . . الیزابت استوارت. . . میس ادلید شارپ و. . . »(160).
¤ میس لیلیان کیپس: معلم مشهور مدرسه تربیت تهران.
¤ میسیز کلارا دان امریکایی الاصل مبلغه در قاره استرالیا.
تلقی روشنفکران از بابیگری
چگونگی تکوین بهائیت بیش از هرچیز این نکته را اثبات می کند که فرقه مذکور با هدفهای استعماری شکل گرفته و در طول تاریخ حیات خود همواره از سوی کانونهای قدرت بیگانه حمایت و هدایت شده است اما متأسفانه جریان روشنفکری ایران به دلیل خصلت دوگانه سکولار و غرب زده بودن، همیشه سد و مانعی در راه بررسی و شناخت درست این فرقه ایجاد کرده و مانع از درک و دریافت صحیح مردم از علل وعوامل واقعی پیدایش بهائیت و تأثیرات آن برتحولات اجتماعی ایران شده است. نگاهی گذرا به آثار روشنفکران پیرامون فرقه های ضاله بابیت و بهائیت این نکته را به خوبی نشان می دهد. متأسفانه عمده روشنفکران و مورخین معاصر اعم از چپ یا راست، سعی نموده اند فتنه و بلوای بابیگری و بهائیگری را به عنوان یک «جنبش» مورد بررسی قرارداده و از این رهگذر خصلت مترقی به آن بخشیده اند.
در میان انبوه کتابهای رنگارنگی که از ابتدا درباره فتنه باب و بهأ به رشته تحریر درآمده است کمتر کتابی وجود دارد که نگاهی واقع بینانه به این مسأله داشته باشد. این لغزش و خطا تنها منحصر و ویژه مورخین و نویسندگان و تحلیلگران مارکسیست نیست. حتی برخی از نویسندگان کتابهای مذهبی هم در این مورد دچار لغزش و خطا هستند.
محمدرضا فشاهی(161) که اکنون به عنوان استاد دردانشگاه پاریس به تدریس فلسفه مشغول است در کتابی که به نام «واپسین جنبش قرون وسطایی در دوران فئودال» منتشرکرده از فتنه و بلوای استعماری بابیگری به عنوان «جنبش» یاد می کند و آن را حامل شعارهای «مساوات گرایانه» می داند و می نویسد:
«مخالفان انقلابی فئودالیسم درتمام دوران قرون وسطی وجود داشتند و مبارزات آنان به مقتضای زمان، غالباً به شکل عرفان، الحاد آشکار و یا قیام های مسلحانه تجلی می نمود. درمرز نیمه اول و نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی، تحولاتی در اندیشه مذهبی و تفکر در ایران روی می داد که به نام «مکتب شیخیه» شهرت دارد. این تحول که در آغاز دراندیشه مذهبی و عرفانی شکل گرفت سرانجام در سیرتکاملی، خود به «جنبش بابیان» یعنی یک جنبش اجتماعی منجر شد. بنابریک تعریف جامع، این جنبش درمرز بین جامعه کهن فئودالی و انحطاط و تجزیه سریع آن قراردارد و خود یکی از عوامل این انحطاط و تجزیه سریع است. در این جنبش به شکل بسیارمهمی، آن گذار عظیم تاریخی از جامعه سنتی به جامعه درحال پیدایش منعکس است که «باب» (علی محمد شیرازی) ایدئولوگ دینی آن بود. »(162)
محمدرضا فشاهی در ادامه این تعریف می افزاید:
«ویژگی این جنبش در حالت مرزی آن است که در عین شباهت کامل به جنبش های الحادآمیز قرون وسطایی، برخی هسته های جنبش های غیرمذهبی سوداگری بعدها را نیز با خود دارد. به دیگرسخن، در جنبش بابیان هم شعارهای قیام های مساوات گرایانه دهقانان قرون وسطایی و هم برخی شعارهای موردپسند سوداگری انعکاس یافته است. بدین سان در این جنبش، عناصر قرون وسطایی قیامهای دهقانی و فقرای شهری و عناصر قیام های دموکراتیک و لیبرال دوران آغاز شونده، با هم درآمیخته. . . »(163)
فشاهی از نحوه برخورد با بابیگری اظهارتأسف می کند و می نویسد:
«تاکنون با مکتب شیخیه و بویژه با جنبش بابیان همچون یک حرامی رفتار شده است و چنین وانمودشده است که گویا این مکتب و سپس آن جنبش از بطن تاریخ و فرهنگ ایرانی و اسلامی بیرون نیامده و دنباله و نتیجه منطقی تحولات اجتماعی و فکری ایرانیان نبوده است. . . »(164)
البته این نگرش و تحلیل تنها مختص محمدرضا فشاهی نیست. باقر مؤمنی(165) هم درکتاب «ایران در آستانه انقلاب مشروطیت» حرکت استعماری و فتنه باب و دنباله آن، بهائیگری، را یک «جنبش» می نامد و به طورکلی اکثر روشنفکران غرب زده و نویسندگان و عناصر مارکسیست، فرقه باب و بهائیت را یک جنبش و یک حرکت مترقی ارزیابی می کنند و منشأ آن را به طریقی با تضاد طبقاتی مبتنی برمالکیت و ثروت توجیه می نمایند که این امر نشانه فاصله داشتن از واقعیت های جامعه ایران است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
158- فروغ ارباب، اختران تابناک، مؤسسه ملی مطبوعاتی امری 122 بدیع، ص .206
159- مدرسه تابستانه بهائی که توسط محفل ملی آمریکا و کانادا اداره می شود. اختران تابناک، ص .218
160- اسامی و سابقه افراد از کتاب اختران تابناک، نوشته فروغ ارباب، انتشارات مؤسسه ملی مطبوعاتی امری، 122 بدیع برداشت شده است.
161- محمدرضا فشاهی در سال 1324 در تهران به دنیا آمد. تحصیلات خود را در دبیرستان کشاورزی «مامازن» به پایان برد. فعالیت ادبی و مطبوعاتی را از سال 1347 از مجله فردوسی و با چاپ سفرهای «موج نو» آغاز کرد و کم کم به چهره ای شناخته شده در میان جوانان مبدل گردید. در اواخر دهه 1340 با یک دختر ارمنی ازدواج کرد و در اوایل دهه 1350 به همراه وی به فرانسه مهاجرت کرد. فشاهی در پاریس به تکمیل تحصیلات خود دررشته فلسفه پرداخت و هم اکنون به عنوان استاد فلسفه در یکی از دانشگاه های پاریس به کار اشتغال دارد.
162- محمدرضا فشاهی، واپسین جنبش قرون وسطایی در دوران فئودال، انتشارات جاویدان، چاپ اول، 1356، مقدمه.
163- همان.
164- محمدرضا فشاهی، همان.
165- برای آشنایی با شرح حال و عملکرد باقر مؤمنی به جلد هفتم از مجموعه کتاب های «نیمه پنهان»، دفتر پژوهش های مؤسسه کیهان، مراجعه فرمایید

نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » سعید عبدلی ( دوشنبه 89/7/19 :: ساعت 12:14 عصر )