«پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله بامدادى به اصحاب و یاران فرمود: دیشب دو نفر پیش من آمدند و مرا برانگیختند و به من گفتند: بیا برویم. پس با آن دو به راه افتادم تا به مردى خوابیده رسیدم و مرد دیگرى را با سنگ گرانى بر سر او ایستاده دیدم که سنگ را بر سر او مى‏کوبد و سرش را درهم مى‏شکند و چون سنگ به غلت مى‏افتد به دنبال آن مى‏رود و آن را مى‏گیرد و هنوز نزد آن مرد برنگشته سر وى چنانکه بود صحیح و سالم مى‏شود، پس بار دیگر به او حمله مى‏برد و همان کار نخستین را با او انجام مى‏دهد.

به آن دو گفتم: سبحان اللَّه! داستان این دو نفر چیست؟ به من گفتند: بیا برویم.

پس رفتیم تا به مردى به پشت افتاده رسیدیم که دیگرى با قلّابى آهنین بر سر او ایستاده است و ناگهان به یک سوى روى او مى‏آید و هر یک ازگوشه لب و سوراخ بینى و چشم او را تا پشت گردن چاک مى‏دهد، سپس به آن سوى دیگرش مى‏رود و همان کارى که با آن طرف کرده بود با این طرف انجام مى‏دهد و هنوز از این سو فارغ نشده که آن طرف به حال اول برمى گردد، پس دیگر بار به او حمله کرده همان کار نخستین را تکرار مى‏کند.

گفتم: سبحان اللَّه! داستان این دو چیست؟ به من گفتند: بیا برویم.

پس رفتیم، به چیزى تنور مانند رسیدیم که فریاد و داد و بیدادهایى از آن بلند بود. پس سرى به آن زدیم که ناگاه مردان و زنان برهنه در آن دیدیم که زبانه آتش از زیر پاى آنها بر مى‏خاست و چون به آنها مى‏رسید فریاد مى‏زدند.

به آن دو گفتم: داستان اینها چیست؟ به من گفتند: بیا برویم.

پس به راه افتادیم تا به جویى مانند خون سرخ رنگ رسیدیم که در میان آن‏ مردى شنا گر شنا مى‏کرد و در کنار جوى مردى بود که سنگ بسیارى نزدش نهاده بود، آن شناگر پس از مدتى شنا نزد آن مرد که سنگ‏ها نزدش بود مى‏آمد و او سنگى به دهان او مى‏انداخت او باز شنا مى‏کرد و باز مى‏گشت و باز سنگ به دهانش افکنده مى‏شد و همین طور تکرار مى‏گشت.

به آن دو گفتم: داستان این دو نفر چیست؟ گفتند: بیا برویم.

پس به راه افتادیم تا به مردى بد قیافه رسیدیم که نزد او آتشى بود و آن را مى‏افروخت و زیر و رو مى‏کرد و گرد آن مى‏گشت.

به آن دو گفتم: این چیست؟ گفتند: بیا برویم.

پس رفتیم تا به انبوهى رسیدیم که از هر نوع گلى بهارى در آن به چشم مى‏خورد، ناگهان در میان آن بستان مردى بلند قامت با کودکانى بیش از آنچه هرگز ندیده بودم پیرامون او به نظرم آمدند. به آن دو گفتم: این کیست و اینان کیانند؟ مرا گفتند: برویم برویم.

پس رفتیم تا به بستانى بزرگ- که هرگز بزرگتر و بهتر از آن ندیده بودم- رسیدیم، به من گفتند: در این بستان بالا برو، پس بالا رفتیم تا به شهرى که با خشتى طلا و خشتى نقره ساخته شده بود رسیدیم، آنگاه به دروازه شهر آمدیم و خواهش کردیم آن را باز کنند، دروازه گشوده شد، بعضى هر چه تصوّر کنى زیبا و برخى هر چه گمان کنى زشت روى به استقبال ما آمدند.

به آنان گفتند: بروید در این جوى آب تنى کنید که ناگاه جوى پهناورى- که گویى آبش در سفیدى شیر خالص است- جلب نظر کرد و در آن آب تنى کردند و سپس در حالى که آن زشتى از ایشان رفته بود و به نیکوترین صورتى در آمده بود نزد ما آمدند، به من گفتند: این بهشت جاویدان «عدن» است و این خانه توست.

پس دیده‏ام به بالا خیره شد ناگاه کاخى مانند ابرى سفید به نظر رسید. به من‏ گفتند: خانه تو همان است.

به آن دو گفتم: خدا مبارکتان گرداند، مرا بگذارید تا داخل آن شوم، گفتند: اکنون که نمى‏شود، داخل آن خواهى شد. به آن دو گفتم: از آنچه امشب دیدم در شگفتم، این چه بود که دیدم؟

به من گفتند: اکنون به تو مى‏گوییم: آن مرد نخستین که بر او گذشتى و سرش با سنگ درهم شکسته مى‏شد مردى است که قرآن را فراگیرد و سپس آن را رها کند در وقت نماز بخوابد تا نماز او فوت شود.

آن مرد دیگرى که دیدى هر یک از کنار دهان و سوراخ بینى و چشم او تا پشت گردنش چاک زده مى‏شد، مردى است که بامداد از خانه‏اش در آید و دروغى بگوید که در میان مردم منتشر شود.

مردان و زنان برهنه‏اى که در تنور مانندى بودند زنان و مردان زنا کارند.

آن مردى که دیدى در جوى خون شنا مى‏کند و سنگ به دهانش مى‏افکند کسى است که ربا مى‏خورد.

مرد بد قیافه‏اى که در کنار آتش بود و آن را زیر و رو مى‏کرد و مى‏افروخت و گِرد آن مى‏گشت مالک و سر پرست دوزخ بود.

آن مرد بلند قامتى که در آن بوستان بود ابراهیم علیه السلام است و آن کودکانى که پیرامون او بودند هر نوزادى است که بر فطرت خداشناسى بمیرد.

راوى پرسید: اى فرستاده خدا! آیا فرزندان مشرکان هم؟ پاسخ داد: آرى، فرزندان مشرکان هم.

امّا آن گروهى که بعضى زیبا و بعضى زشت رو بودند آنان مردمى هستند که کارى شایسته و کارى بد را بهم آمیخته بودند و خدا از آنان در گذشت.» «1»

پی نوشت :

______________________________

(1)- صحیح البخارى: 2/ 104، باب ما جاء فى عذاب القبر، باب 33؛ آیینه اسلام: 177.