وَ إِذْ نَجَّیْناکُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَسُومُونَکُمْ سُوءَ الْعَذابِ یُذَبِّحُونَ أَبْناءَکُمْ وَ یَسْتَحْیُونَ نِساءَکُمْ وَ فِی ذلِکُمْ بَلاءٌ مِنْ رَبِّکُمْ عَظِیمٌ‏ وَ إِذْ فَرَقْنا بِکُمُ الْبَحْرَ فَأَنْجَیْناکُمْ وَ أَغْرَقْنا آلَ فِرْعَوْنَ وَ أَنْتُمْ تَنْظُرُونَ‏

اى یهود، یاد کنید آنگاه که شما را از سیطره حکومت ظالمانه فرعونیان نجات دادیم، آنان که همواره و بدون تعطیل شما را به سخت‏ترین صورت شکنجه مى‏کردند، پسران شما را سر مى‏بریدند و زنان شما را زنده نگاه مى‏داشتند و در این سختى‏ها و مشکلات آزمایشى بزرگ از سوى پروردگارتان بود.

و یاد کنید هنگامى که دریا را براى شما شکافتیم پس شما را نجات دادیم و فرعونیان را در حالى که نظر مى‏کردید غرق کردیم.

از دو آیه شریفه چند مطلب بسیار مهم و چند حادثه بسیار غم‏انگیز استفاده مى‏شود:

1-   نجات از فرعونیان، 2- تحمیل سخت‏ترین شکنجه‏ها بر بنى‏اسرائیل، 3- ذبح فرزندان، 4- زنده نگاه داشتن زنان، 5- آزمایش پروردگار، 6- نجات بنى‏اسرائیل از دریا به ساحل، 7- غرق شدن فرعونیان‏

1- نجات از فرعونیان‏

پیش از آن که درباره نعمت بسیار بسیار مهم نجات یافتن از حکومت ستمگران که مقدمه ورود به فضاى آزادى و استقلال و حریت است مطالبى نگاشته شود لازم است در رابطه با اقامت گزیدن بنى‏اسرائیل در کشور مصر اشاره‏اى کوتاه شود.

گفته شده اولین کسى که از بنى‏اسرائیل قدم به کشور مصر نهاد و در آنجا در ابتداى کار به اجبار و سپس به اختیار سکونت گزید یوسف بزرگوار فرزند اسرائیل یعنى یعقوب بود که قرآن مجید به تفصیل به این جریان در ضمن یک سوره کامل اشاره کرده است.

سپس بعد از مدتى طولانى پدر و مادر و برادرانش به مصر آمده و در کنار او به زندگى ادامه دادند.

پسران اسرائیل و خانواده آنان از برکت حکومت یوسف در امنیت و آسایش و رفاه و گشایش قرار گرفتند و از سفره گسترده نعمتهاى گوناگون الهى بهرهمند شدند و به تدریج نسلشان رو به فزونى و ازدیاد گذاشت به طورى که در مدت چند قرن چنان که در کتابها آمده نفراتشان چه به حدود ششصد هزار نفر رسید.

افزایش این گروه خاص و جمعیتى کهاصالتاً اهل کشور مصر نبودند و بیم آن میرفت که اوضاع مملکت را به وسد خود در همه امور تغییر دهند فرعون و فرعونیان را به وحشت انداخت و در نگرانى سخت فرو برد، و بر این اساس وادار به عکس العمل منفى در برابر آنان نمود، و نقشه زبون ساختن آنان و تحدید نسلشان و قطع دستشان را از آنچه دولت او را تهدید میکرد تدبیر نمود، علاوه بر اینها به قول ابن عباس سبب ریشهاى ترس فروعون بشارت به ظهور موسى و خصوصیات و ویژگیهاى او از طرف پیامبران گذشته وبد که او را در مقام مبارزه و پیشگیرى از به وجود آمدن موسبى و نهایتاً ظهور حکومت و قدرت بنى اسرائیل بر مصر قرار داد. «1» فرعون و اهلش با نقشههاى گوناگون تا جائى که ممکن بود این طائفه را به استضعاف کشید و از قدرت و شوکت انداخت و همه را در سیطره حاکمیت خود قرار داد و در یک کلمه آنان را چنان که از آیات قرآن فهمیده مى‏شود به بردگى و غلامى و اسارت و رقیّت درآورد و به کارهائى از قبیل کشاورزى به نفع طبقه حاکمه و خشت‏زنى، و باربرى، و حفارى و کناسى و آوردن سنگ‏هاى گران و خاک و گل براى ساختن کاخ‏ها و هیاکل و خادمى اصنام، و خادمى قبطیان وا داشت و هر که توان ورود به این امور را نداشت محکوم به پرداخت جزیه و جریمه کرد.

و به تدریج ذبح و سر بریدن کودکان و زنده نگاه داشتن زنان براى کنیزى و بیگارى را در برنامه خود قرار داد که آیه مورد شرح و توضیح به این دو مسئله بسیار غم‏انگیز اشاره مى‏کند.

اگر سئوال شود خداى مهربان بنى‏اسرائیل زمان فرعون را از ستم فرعون و درباریانش نجات داد چرا این نعمت عظیم نجات و منت شریف را به رخ یهود زمان پیامبر و پس از پیامبر مى‏کشد، در پاسخ باید گفت آن نعمت بى‏بدیل نجات و خلاصى از دست فرعونیان بود که سبب شد یهودیان آن دوران به کلى منقرض نشوند و به دست فرعون ریشه‏کن نگردند تا تولید نسل باقى بماند و یهودیان پس از آنان قدم به عرصه حیات بگذارند، در حقیقت یهود مورد خطاب قرآن و پس از خطاب هم از نعمت نجات از چنگال فرعونیان بهره کامل داشته و دارند، زیرا موجودیت آنان نتیجه نجات گذشتگانشان از ستمکارى فرعون است، و به عبارت دیگر همه یهودیان پس از عصر موسى تا امروز از مصادیق آیه شریفه‏ نجیناکم‏ هستند! و این نعمت نجات نعمتى است که شامل فرد فرد یهود در همه ادوار و اعصار است، ولى افسوس که این طایفه قدر این نعمت والا را ندانسته و از وجود خود منبعى از عهدشکنى و ظلم و انحراف و گمراهى و غارت‏گرى ساخته و نمک به حرامى را نسبت به حضرت حق که کمال محبت و لطف را در حق آنان مبذول داشته به اوج خود رساندند.

بخشى از آثار نجات و رهائى‏

کسى در پهنه گیتى نیست که ارزش آزادى و حریت و استقلال و نیز فضاى نورانى و پربرکت آزادى را نداند، حکومت‏هاى ظالم و ستمکار همراه با فرهنگى که خود مى‏سازند، یا از ستمگران تاریخ به ارث دارند، و با وضع قوانینى که صددرصد به نفع خود آنان است ملتى را به ویژه از نظر روحى و فکرى به اسارت مى‏گیرند، و به صورتى آنان را در بندها و غل و زنجیرهاى نامرئى قرار مى‏دهند که از جانب آنان خیالشان راحت باشد، و چهار اسبه با مرکب شهوات و هوا و هوسشان بتازند و به غارت ثروت مملکت و ملت مشغول باشند، و به شب‏نشینى‏ها و عیش و نوش و تجاوز به هر چه که بخواهند ادامه دهند.

از ثروت ملت، و از مال بیت‏المال با کسان و خویشان عزیز بى‏جهتشان به هر مسافرتى که بخواهند بروند و به هر کیفیتى که اراده کنند هزینه نمایند، و کاخ‏ها و باغ‏ها و ساختمان‏هاى مجلل که ظهور خواسته‏هاى بى‏مهار و شهوات پلید آنان است ساخته و در آنها چند روزى را غرق در لذات حیوانى باشند.

و از طرف دیگر فضاى اختناق و پلیسى حاکم بر مردم نگذارد چراغ فطرت مردم روشن بماند، و عقل آنان به حرکت آید، و استعدادها شکوفا گردد، و جسم‏ها سالم بماند، و نهایتاً ملت به حقوق معنوى و مادى خود برسد، و قابلیت پذیرش حقایق به ویژه قبول وحى و نبوت و امامت و مسائل اعتقادى و اخلاقى در آنان ایجاد شود، و از میان آنان عالم و آگاه و استاد و عارف و مخترع و هنرمند و صاحبان خیر و کرامت ظهور کند مبادا که این بیدارى و بینائى و بصیرت و روشن‏بینى و ظهور علم و حکمت سبب شود که در برابر ظالمان و فرهنگشان که زنجیرى براى بستن دست و پاى عقل و روح و فطرت و وجدان انسان‏هاست قیام کنند و ناپایدارى و مقاومت و جهاد جانانه و کشتن و کشته شدن طومار نحس وجود آن بیدادگران و شهوت‏رانان و غارت‏گران را در هم بپیچد، و مستضعفان براى ایجاد حکومت عدل در سایه آزادى و استقلال موفق شوند و زمینه را براى شکوفائى همه استعدادها به خصوص در فرزندانشان و نسل آزاد شده خویش و تحقق کرامت و پاکدامنى و عفت زنان و ناموسشان را فراهم آورند، و در آن فضاى نورانى و پرقیمت که از برکت آزادى به دست آمده مردان و زنان نمونه در همه زمینه‏هاى مثبت فکرى و علمى و انسانى و اخلاقى و اعتقادى به وجود آیند.

فرعونیان با کمک فرهنگ مادى خود و با یارى گرفتن از اندیشه‏هاى خائنانه عالمانى که غلام حلقه بگوش آنان و در خدمت مطامع و شهوات آنان قرار داشتند سالیان طولانى آزادى و استقلال بنى‏اسرائیل را لگدکوب کردند، و همه را در عین این که در خانه‏هایشان و در کوچه و بازار زندگى مى‏کردند و مى‏گشتند به اسارت گرفتند، و اختناقى هولناک را بر آنان حاکم کردند، تا به صورت انسان‏هایى فقط در طریق خدمت به فرعونیان در آیند، و تن به سخت‏ترین کارها بدهند، و مشقت‏بارترین امور را تحمل کنند و از همه نعمت‏هاى معنوى محروم و از نظر مادى هم به اندازه بخور و نمیر آن هم به دست فرعونیان به آنان برسد، و هیچ‏گونه آزادى و استقلالى نداشته و جرأت حرکت و قیام بر ضد ستمکاران در آنان بمیرد.

با دقت در سطور گذشته و نظرى به ارزش آزادى و استقلال و آثار آن معلوم مى‏شود که جمله پربار و پر معناى‏ وَ إِذْ نَجَّیْناکُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ‏ چه مى‏گوید و چه نعمت بى‏نظیرى از جانب حضرت حق به بنى‏اسرائیل عطا شد، نعمتى که مادر همه نعمت‏ها و ریشه همه کرامت‏هاست. ضمیر جمع (نا) در نَجَّیْناکُمْ‏ در برابر ضمیر مفرد أَنْعَمْتُ* که در آیات گذشته بود: اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتِی أَنْعَمْتُ* نشان از عظمت نعمت آزادى و استقلال دارد که خداى عظیم به بنى‏اسرائیل عنایت کرد، به حق که در این آیه شریفه باید ضمیر جمع به کار مى‏رفت، زیرا که نعمت آزادى و استقلال گوئى همه نعمت‏هاست و بدون آن خیال مى‏کنى که هیچ نعمتى در اختیار انسان نیست.

بحث در آزادى و استقلال و آثار آن از مهم‏ترین و گسترده‏ترین مباحث است که جا دارد همه جوانب آن بررسى شود، و تک تک آثارش بیان گردد، و ارزش و قیمت آن که در رأس همه ارزش‏هاست به جامعه تفهیم شود، و حتى دیگر ملت‏ها را نیز با این حقیقت و آثارش آشنا نمود.

روایات بسیار بسیار مهمى که در رابطه با ظهور منجى عالم و عدل‏گستر جهان وجود مبارک امام دوازدهم (ع) در معتبرترین کتاب‏هاى شیعه و اهل سنت نقل شده و نزدیک به شش هزار روایت است، از بخش قابل توجهى از آن استفاده مى‏شود که برترین و بالاترین کار حضرت مهدى (ع) نجات جهانیان از حکومت‏هاى مستبد، ظالم و ستمگرى است که آزادى و استقلال مردم را لگدمال کرده، و آنان را به اسارت گرفته و راه هر گونه رشدى را چه در زمینه‏هاى مادى و چه در امور معنوى بر آنان بسته‏اند و به این خاطر یکى از القاب مهم آن حضرت منجى است.

در سایه حکومت الهى آن ذخیره خداست که فساد تحمیل شده بر انسان، و سفره‏هاى عیش و نوش حاکمان و مستبدان، و غارت‏گرى غارتگران، و اختناق ایجاد شده و حکومت‏هاى زورگو و قلدر برچیده مى‏شود و فضائى الهى از آزادى و استقلال بر کره زمین چیره مى‏گردد که جهانیان با استشمام در آن فضا عقولشان تا نقطه کمال رشد مى‏کند، و نور چراغ فطرتشان شدت و قوت مى‏گیرد، و بیدارى و بصیرتشان به اوج مى‏رسد، و همه استعدادهاى خدادادى آنان شکوفا مى‏گردد، و امنیت در سایه آن حکومت به جائى مى‏رسد که مشهور است گرگ و میش کنار هم زندگى مى‏کنند و با هم از یک چشمه آب مى‏خورند.

بنى‏اسرائیل در آن فضاى اختناق و زیر شکنجه‏هاى فرعونیان و در جو حکومت پلیسى فرعون و دار و دسته‏اش و در کنار کارهاى بسیار سنگین و مشقت‏بار، و در عین این که همه لحظات زندگى را به تلخى و سختى مى‏گذراندند براى نجات خود در تلاش بودند، و با دلگرمى و امید به آینده و انتظار فرج و گشایش مى‏زیستند، و به یارى و نصرت خدا چشم دوخته بودند و مى‏دانستند که این وضع نکبت‏بار و این زندگى رقت‏بار ماندنى نیست و نهایتاً با امید و تلاش مثبت و ایمان و اعتقاد به خدا ستم‏کار از پاى در مى‏آید و مستضعف بر بالاى خبازه او حکومت عدل برپا مى‏کند و از اسارت نجات یافته به فضاى با برکت آزادى و استقلال مى‏رسد، این امید و تلاش، و مى‏دانستند این انتظار فرج و امید به نجات در سایه تلاششان مورد عنایت حق قرار مى‏گیرد، و با تأیید و لطف خدا و نگاه رحیمانه او و مبعوث شدن موسى بندهاى اسارت مى‏گسلد، و مشقت‏ها و سختى‏ها از میان مى‏رود و روز خلاصى و نجات چه ظالم بخواهد چه نخواهد از راه میرسد واذ نجیناکم من آل فرعون.

2- تحمیل سخت‏ترین شکنجه‏ها بر بنى‏اسرائیل‏

یَسُومُونَکُمْ سُوءَ الْعَذابِ‏ جمله‏اى است که فعلش از نظر ادبى فعل مضارع است که گاهى از جمله در این آیه شریفه دلالت بر استمرار دارد.

یَسُومُونَکُمْ‏ اشاره به انواع شکنجه‏ها و عذاب‏ها دارد که از هر طرف از جانب فرعونیان بر بنى‏اسرائیل احاطه داشت و بى‏رحمانه بر آنان هجوم مى‏کرد و روز و شب بلائى و بلاهائى بر سر آنان فرود مى‏آمد، و شفاعت احدى هم براى دفع رفع بلا از آنان سود نداشت.

وَ لَقَدْ نَجَّیْنا بَنِی إِسْرائِیلَ مِنَ الْعَذابِ الْمُهِینِ (30) مِنْ فِرْعَوْنَ إِنَّهُ کانَ عالِیاً مِنَ الْمُسْرِفِینَ: «2»

همانا ما بنى‏اسرائیل را از آن عذاب و شکنجه خوار کننده نجات دادیم، از چنگال بى‏رحمانه فرعون که متکبرى سرکش و در ظلم و ستم به مردم و دیگر کارهایش به خصوص سخت‏گیرى بر بنى‏اسرائیل از زمره اسراف کاران بود.

بالاترین عذابى که از ناحیه فرعون به قوم بنى‏اسرائیل تحمیل شده بود این بود که همه این جامعه را از مرد و زن و کوچک و بزرگ به بردگى گرفته بود، و متکبرانه به صورتى که گوئى مالک بنى‏اسرائیل و بنى‏اسرائیل هم مِلک طلق او هستند با آنان رفتار مى‏کرد.

قرآن این شکنجه بسیار سخت روحى را که به عبارت دیگر در هم کوبیده شدن آزادى و استقلال انسان است در این آیه بیان مى‏کند:

وَ تِلْکَ نِعْمَةٌ تَمُنُّها عَلَیَّ أَنْ عَبَّدْتَ بَنِی إِسْرائِیلَ: «3»

موسى که هم چون صاعقه‏اى از طرف خدا بر سر فرعون فرود آمده بود به فرعون گفت:

آیا این که بنى‏اسرائیل را به بردگى گرفته‏اى نعمتى است که منتش را بر من مى‏نهى؟!!

راستى شگفت‏آور است، فرعون ستمکار عمرى بنى‏اسرائیل را به بردگى گرفته بود و هم چون مالک بسیار بى‏رحمى با آنان رفتار مى‏کرد، و همه را شبانه‏روز زیر تازیانه‏هاى عذاب و شکنجه خود داشت با این حال به موسى گفت این که اجازه داده‏ام این طایفه در کشور من باشند، و زیر نظر دستگاه من کار کنند و خرج بخور و نمیرى به آنان مى‏پردازم نعمتى براى آنان است و بر عهده تو که بزرگ این قومى منت دارم!!

راستى فرعون دشمن قسم خورده بنى‏اسرائیل بود و تا روزى که موسى مبعوث به رسالت نشده بود آب خوش از گلوى یک نفر از بنى‏اسرائیل پائین‏ نرفت و به حقیقت نجات این قوم از چنگال آن ستمکار عجب نعمت با ارزشى بود:

یا بَنِی إِسْرائِیلَ قَدْ أَنْجَیْناکُمْ مِنْ عَدُوِّکُمْ: «4»

اى بنى‏اسرائیل به راستى شما را از چنگال ظالمانه دشمنتان نجات دادیم.

آرى بنى‏اسرائیل پیوسته و بدون تعطیل در معرض انواع عذاب‏ها و شکنجه‏هاى گوناگون قرار داشتند و به طور دائم در ترس و اضطراب و ناامنى و وحشت به سر مى‏بردند و دشمن هم ذره‏اى رحم به آنان نداشت و بلکه از شکنجه کردن دائم آنان لذت مى‏برد و اراده‏اش این بود که این طایفه را از آن سرزمین ریشه‏کن کند و نسلى از آنان باقى نگذارد و قومى بنام بنى‏اسرائیل را از نقشه جامعه انسانى محو کند.

شاید از حرکات فرعون نسبت به بنى‏اسرائیل و بى‏رحمى او تعجب کنید و ممکن است باور کردن کارهاى ظالمانه او براى شما سخت باشد، ولى با نگاهى به همین عصر و فرعون‏هائى که بر اکثر ملت‏ها حکومت مى‏کنند و از شکنجه‏هاى روحى و جسمى مردم بخصوص آزادى خواهان و حتى کودکان و اطفال بى‏گناه هیچ دریغى ندارند به راحتى جنایات فرعون و بى‏رحمى او را نسبت به بنى‏اسراییل مى‏توانید باور کنید.

در این بخش براى این که باور شما نسبت به جنایات ستمکاران و بى‏رحمى آنان سهل و آسان شود به اقرار و اعترافى از موسیولینى دیکتاتور ایتالیا و هم پیاله هیتلر که با جنگ افروزى هر دو میلیون‏ها نفر بدون هیچ گناهى نابود شدند و عوارضى غیر قابل جبران از جنایات آن دو بر جاى مانده اشاره مى‏کنم.

این دیکتاتور کم نظیر ایتالیا هنگامى که نتایج بمباران کردن حبشه را با دست خود بازگو مى‏کند مى‏گوید:

ما تپه‏ها را که از جنگل‏هاى سرسبز پوشانده شده بود به حریق کشاندیم، مزارع و دهکده‏ها به هنگام سوختن در عین حال که گمراه کننده بود ما را بسیار سرگرم مى‏کرد .... بمب‏ها به مجرد اصابت با زمین منفجر شده دود سپید و شعله‏هاى عظیمى از آنها بلند مى‏شد و بلافاصله علف‏هاى خشک شروع به سوختن مى‏کردند، ..... خدایا!! به یاد دارم که چهارپایان به چه شتاب و هراسى فرار مى‏کردند .....

وقتى که مخازن بمب خالى شد خوشحالى من!!! از آن جهت بود که مجبور شدم با دست‏هاى خود تیراندازى کنم ...

مى‏دانید خیلى خوشایند بود!! وقتى که توانستم سقف پوشالى کلبه‏اى از بومیان را که با انبوه درختان تنومند و بلند احاطه شده و به سهولت هدف‏گیرى نمى‏شد، هدف قرار دهم، ساکنین کلبه بعد از مشاهده عمل قهرمانى من مانند دیوانگان فرار را بر قرار ترجیح مى‏دادند.

پنج هزار حبشى در حالى که به وسیله دایره‏اى از آتش محاصره شده بودند اجباراً به انتهاى خط رانده شدند، آنجا که جهنمى سوزان برپا شده بود. «5» این است نتیجه دور بودن از حقایق و غوطه‏ور بودن در شهوات و خیالات و این است محصول بزرگ‏ترین گناه و زشت‏ترین جنایت که گناهى و جنایتى از آن بزرگ‏تر و بدتر نیست و آن خودپرستى و خودخواهى است که دیگران را به‏ وسیله تیزى شمشیرش و آتش اسلحه‏اش از هستى ساقط مى‏کند، نهایتا خود جنایتکار را قربانى تبهکارى خود مى‏سازد.

شکنجه‏ها وعذاب‏ها و به بیگارى گرفتن، و تحمیل انواع سختى‏ها و ایجاد مضیقه‏ها که روز روشن را در نظر بنى‏اسرائیل تیره و تار کرده بود نتوانست آنان را ساقط کند و از پاى در آورد، زیرا امید به آینده و انتظار فرج، و چشمداشت به رحمت و لطف پروردگار آنان را مقاوم و پایدار نگاه مى‏داشت و از نابودى حتمى حفظ مى‏کرد.

فرعونیان که خود را در برابر این مقاومت و ایستادگى دیدند، و به این نتیجه رسیدند که از این راه نمى‏توانند آنان را نابود کنند به سراغ شکنجه و عذابى طاقت‏فرسا و آتش زننده بر دلها و سوزاننده جگرها و فرود ریزنده اشکها یعنى کشتن پسران نوزاد آنان رفتند:

ذبح فرزندان‏

جوانى با دخترى ازدواج مى‏کند و هر دو در فضائى از عشق و محبت و آمال‏ها و آرزوها پیوند زناشوئى برقرار مى‏کنند و دست در دست یکدیگر بهار جوانى و ازدواج را عاشقانه جشن مى‏گیرند، و طراوت و صفائى به زندگى مى‏دهند، و با یک دنیا شوق و اشتیاق به انتظار فرزندى به تصور خودشان پسر مى‏نشینند، تا به دنیا آید و دو سال در آغوش عشق مادر شیر بنوشد، و در دامن پر مهر پدر پرورش یابد و با حرکات و نگاه‏ها و لبخندهایش به زندگى این زن و شوهر جوان معنائى دیگر دهد، و درخت حیات را پر از گل و لاله خوشحالى و مسرت و سرور و نشاط نماید، که ناگهان هر دو پس از ولادت نوزاد آن هم پسر در برابر قانون ظالمانه فرعون که فرمان قطعى به کشتن نوزادان پسر داده بود قرار گیرند و چارهاى جز تسیلم در برابر این قانون جنگل نداشته باشند و با دلى‏ سخوته و جگرى افروخته با چشم خود شاهد بریده شدن سر جگر گوشه خود شوند!!

این قانون که نشان از توحش داشت، و کمال بیرحمى قانون گذار را نشان میداد به شدت باید اجرا میشد، و احدى از خانوادههاى بنى اسرائیل از آن مستثنى نبودند و تا جائى رسید که به قابلهها که معمولًا از زنان بودند، و قلب مادرانه آ» ان باید زیر بار این کار نمیرفت فرمان داده شد که چون نوزاد پسر به کمک آنان چشم به دنیا گشود، و قدم در میدان زندگى نهاد در جا خفهاش کنند، و یا به دست مأموران خون آشام فرعونى بسپارند تا در برابر دیدگان پدر و مادرشان سر از بدنش جدا کنند، و او را به خاطر فرعون و دستگاهش از حق حیات براى همیشه محروم سازند. و ظالمانهتر از سر بریدن کودکان پس از به دنیا آمدن کارى است که حضرت صادق (ع) از آن خبر میدهد:

«فلم یزل یامر اصحابه بشق بطون الحوال من نساء بنى اسرائیل حتى قتل فى طلبه نیف و عشرون الف مولود!!» «6»

فرعون پیوسته و بدون درنگ مأمورانش را به پاره کردن شکم زنان حامله قوم بنى اسرائیل براى کشتن حملشان فرمان میداد تا جائى که نبابه درخواست آن ستمکار بیش از ده هزار و اندى طفل سر بریده شد!!

زنده نگاه داشتن زنان‏

باید به این نکته توجه دشات که زنده نگاه داشتن زنان شکنجه و عذاب نبود، بلکه هر انسنى از زنده ماندنش و نجات یافتن از دست ستمگر خوشحال میشود، زنده نگاه داشتن آنان براى این بود که اولًا به داغ جگر سوز فرزند ذبح شده بسوزد و بنالد، ثانیاً به بیگارى و کنیزى و خدمت کردن در خانههاى فرعونیان گرفتار باشد ثالثاً با کشته شدن فرزندانشان جلوى ازدیاد نسل بسته شود و رابعاً مردان باقى‏مانده دچار زنان بى‏سرپرست و داغ‏دیده، و شاهد پریشان حالى و اضطراب آنان باشند.

به خواست حضرت حق و به توفیق او در توضیح و تشریح آیات دیگر که سخن از دختران و زنان و همسران به میان آمده در رابطه با جایگاه زن و مقام شامخ او، و حقوق با عظمتش و امتیازات اسلام و شریعت محمدى در این زمینه بر دیگر فرهنگ‏ها مطالب مهمى و مسائل با ارزشى مطرح خواهد شد.

آزمایش پروردگار

گروهى از مفسران عقیده دارند وَ فِى ذلِکُمْ بَلَاءٌ مِنْ رَبِّکُمْ عَظِیمٌ‏ اشاره به نعمت نجات بنى‏اسرائیل از فرعونیان است تا در فضاى نجات آیا به شکر و سپاس برمى‏خیزند یا به کفران نعمت؟

و گروهى مى‏گویند اشاره به شکنجه‏ها و سختى‏ها دارد که آیا در مقام صبر قرار مى‏گیرند یا بى‏تابى ولى باید گفت آزمایش حق در هر دو مرحله جلوه دارد تا از افق آن آیا خورشید شکر، یا آفتاب صبر سر زند یا تاریکى ناسپاسى و بى‏تابى انسان را فرو پوشاند و از رحمت حق و پیروزى بر دشمن محروم کند.

پی نوشت ها:

______________________________

(1)- تفسیر فخر رازى ج 2 ص 69

(2)- دخان، آیات 30- 31.

(3)- شعرا، آیه 22.

(4)- طه، آیه 80.

(5)- شرح نهج‏البلاغه جعفرى، ج 14، پاورقى ص 217، به نقل از قدرت تالیف برتراند راسل ترجمه مختصرى، ص 70- 71.

(6)- نور الثقلین ج 1 ص 67 حدیث 194- غیبت شیخ طوسى ص 106