تعدادی از کشاورزان در جنوب عراق برای اولین بار در مزارع شان شروع به کشت خشخاش کرده‌اند و این ترس ایجاد شده است که عراق مانند افغانستان در سطح وسیعی به تولید مواد مخدر بپردازد. منابع آشنا به منطقه به روزنامه ایندیپندنت گفته‌اند که عراق ممکن است مانند افغانستان یک تولیدکننده عمده مواد مخدر شود. برنجکاران در امتداد رودخانه فرات به سمت غرب شهر دیوانیه، واقع در جنوب بغداد، که برنج آن شهرت دارد، کشت برنج را متوقف کرده‌اند و به جای آن خشخاش می‌کارند.

 به گزارش آفتاب ،به نقل از ایندیپندنت این تغییر محصول در منطقه پرآب غرب جنوب دیوانیه در حوالی شهر‌های الشامیه، القامس و الشینافیه انجام خواهد گرفت. به کشاورزان گفته شده است که به دلیل رطوبت زیاد و گرمای شدید، مشکلا‌تی در مورد کشت خشخاش خواهند داشت. ‌ با این که کشت خشخاش به جای برنج، هنوز در مرحله اولیه خود است ، دولت عراق کار چندانی برای جلوگیری از آن نمی‌تواند انجام دهد. در این منطقه بین شبه نظامیان شیعه، پلیس، ارتش عراق و نیرو‌های آمریکایی در دو ماه گذشته درگیری‌های خونینی بروز کرده است. برای روزنامه‌نگاران مشکل است که از دیوانیه دیدار کنند ولی آغاز کشت خشخاش به وسیله دو محقق و یک منبع آگاه آشنا با تجارت مواد مخدر در عراق، مورد تأیید قرار گرفته است.

قاچاقچیان مواد مخدر مدت‌های طولا‌نی است که عراق را به عنوان نقطه عبور برای هروئینی که از تریاک در آزمایشگاه‌های افغانستان تولید می‌شود ، مورد استفاده قرار داده اند. این هروئین از طریق ایران به بازار‌های ثروتمند عربستان سعودی و کشور‌های حاشیه خلیج فارس فرستاده می‌شود. آن طور که شایع است، تشکیلا‌ت مخفی صدام حسین در بصره ، در این تجارت غیر مجاز شرکت داشته است.

تاکنون خشخاش در عراق کشت نمی‌شده است و کشت آن در جنوب عراق یک قانون شکنی است. احتمال ندارد که تصمیم کشاورزان به این کار خود انگیخته باشد. گفته می‌شود که باند‌های تبهکار که به اتومبیل‌ها و سلا‌ح‌های مناسبی مجهزند و سازماندهی خوبی هم دارند ، هزینه کشت را می‌پردازند. دلیل خاصی هم وجود ندارد که کشت خشخاش در زمین‌های مرطوب و هوای خیلی گرم و سوزان جنوب عراق میسر نباشد.

این منطقه از 3400 سال پیش از میلا‌د زیر کشت خشخاش بوده است و قوم باستانی سومری آن را <هول ژیب> می‌گفتند که به مفهوم <کشت شادی> است. مطالب بعضی از منابع قدیمی تر در این مورد از لوح‌هایی نقل شده اند که در خرابه‌های نیپور در غرب دیوانیه کشف شده بودند و درباره کشت خشخاش بوده است.

درگیری بین  شبه نظامیان اساساً درمورد کنترل منابع و ایجاد پایگاه‌های قدرت است. طبق یکی از گزارش‌ها انگیزه اولیه افزایش خشونت در دو ماه گذشته در دیوانیه رقابت برای کنترل محصول تریاک بود ولی به سرعت تبدیل به جنگی در مورد منطقه نفوذ شده است.

مانند افغانستان پس از سقوط طالبان در سال 2001 ، در اثر هرج و مرج، شرایط ایده آلی برای گروه‌های بزهکار و قاچاقچیان و تولید کنندگان مواد مخدر به وجود آمده است. تفاوت در این است که افغانستان مدت‌های طولا‌نی یک تولید کننده عمده تریاک بوده است و تجربه آزمایشگاهی زیادی در تبدیل تریاک به هروئین دارد. طالبان به فرمان رهبر خود ملا‌ عمر کشت خشخاش را به وسیله کشاورزان در بخش‌هایی از افغانستان که زیر کنترل طالبان بود متوقف کرد . کشاورزان نزدیک به شهر جنوبی قندهار ، به محض این که آمریکا شروع به بمباران افغانستان کرد گل کلم‌ها را از خاک بیرون کشیدند و به جای آن خشخاش کاشتند.

کنترل و تسلط ارتش بریتانیا در حوالی بصره و سایر استان‌های جنوبی همیشه ضعیف و کم جان بوده است و اکنون دارد به پایان می‌رسد. ‌ اگرچه دولت بغداد صحبت از تحویل گرفتن تدریجی امنیت استان‌ها از بریتانیا و آمریکا می‌کند اما برندگان در عراق نوین میلیشیا‌ها هستند که اغلب جانی و خطاکارانی نشان داده می‌شوند که نیرو‌های امنیتی را زیر سلطه خود دارند.

دیوانیه در استان قادسیه است که هرگز زیر کنترل بریتانیا نبوده است .قاچاقچیان هروئین در عراق تاکنون  به میزان بسیار زیادی از قاچاق مواد مخدر  سود‌های کلا‌نی برده اند زیرا به دلیل وسعت مرز‌ها که اغلب هم بدون محافظ است، قاچاق از این طریق بسیار آسان است ولی یک عامل بازدارنده هم در کشت خشخاش وجود دارد و آن این است که عراقی‌ها خودشان زیاد مصرف کننده هروئین نیستند.

از شروع تولید تریاک در اطراف دیوانیه، بعضی از گروه‌های تبهکار فکر می‌کنند اگر الگوی افغانستان را دنبال کنند به پول زیادی دست خواهند یافت و با این فرض که از کشت خشخاش سود بیشتری به دست می‌آید تا از کشت برنج ، بسیاری از کشاورزان کم درآمد احتمال دارد در آینده به کشت این محصول جدید بپردازند