امام صادق علیه السلام در این قسمت روایت به دو موضوع قابل توجه اشاره مى‏ کنند و آن این که تمام مردم در این حیات دنیا بین دو مرحله از جانب خداوند به عنوان ابتلا و آزمایش قرار دارند:

1- در نعمت‏ اند، تا از پى آن شکر حق را آشکار کنند.

2- در شدت و رنجند، تا قدرت مقاومت و صبرشان ظاهر گردد.

انسان در ظرف خلقت و حیاتش، از نیروها و استعدادها و قواى مرموزى برخوردار است که وجود این نیروها اولًا معلول محبت خدا به انسان و ثانیاً براى رشد و تکامل انسان است.

این نیروها در وجود انسان همانند دانه‏ ها و حبه‏ هاى نباتى است که در ظرفى قرار داده و در جایى گذاشته‏ اند، اگر باغبان به سراغ این حبه ‏ها و دانه‏ ها برود و آن‏ها را در زمین مستعد بکارد، آن حبه ‏ها و دانه‏ ها با تمام قدرت شروع به فعالیت کرده و با عوامل مخالف به مبارزه برخاسته و در این راه از هیچ کوشش و مقاومت و مجاهدتى کوتاهى نمى ‏کنند تا به ثمر بنشینند و تمام منافع خود را آشکار کرده‏ و رشد و کمال خود را نشان دهند.

اما اگر این دانه‏ ها در سرزمین مستعد قرار نگیرد و این حبه‏ ها کاشته نشود، پس از مدتى مى ‏پوسد و جز آن که آن‏ها را به عنوان دانه‏ ها و حبه‏ هاى فاسد کنار بریزند چاره ‏اى نیست.

نیروها و استعدادهاى عالى انسانى حتماً و بدون شک در برخوردهاى انسان به حوادث و آلام و مصائب و شدت‏ها و مجاهدت‏ها و کوشش‏ها و زحمت‏ها و نعمت‏ها و نقمت‏ها، شکوفا مى ‏گردد و پس از این شکوفایى به نتایج بسیار مثبت دنیایى و آخرتى مى‏ رسد.

و چون راهى براى شکوفایى قواى روحى و عقلى و دفاعى و نفسى بشر جز با حوادث و رنج‏ها و به فرموده قرآن ابتلا نیست، خداوند مهربان در قرآن مجید ابتلا و امتحان را جهت انسان ضرورى و حیاتى اعلام فرموده و احدى را از این فضاى پرقیمت و پرسود استثنا ننموده است.

[أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا یُفْتَنُونَ* وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِینَ صَدَقُوا وَ لَیَعْلَمَنَّ الْکاذِبِینَ‏].

آیا مردم گمان کرده ‏اند، همین که بگویند: ایمان آوردیم، رها مى ‏شوند و آنان [به وسیله جان، مال، اولاد و حوادث‏] مورد آزمایش قرار نمى‏گیرند؟* در حالى که یقیناً کسانى را که پیش از آنان بودند، آزمایش کرده ‏ایم [پس اینان هم بى ‏تردید آزمایش مى‏ شوند] و بى ‏تردید خدا کسانى را که [در ادعاى ایمان‏] راست گفته‏ اند مى ‏شناسد و قطعاً دروغگویان را نیز مى ‏شناسد.