سخن همه پیامبران الهی هماهنگ و یکسان است، گرچه درجات آنان متفاوت است. (تلک الرُّسل فضَّلنا بعضهم علی بعضٍ)1 یا (فضَّلنا بعض النَّبیّن علی بعضٍ).2 نبوّت و رسالت عامه، یک حکم مشترک دارد و آن این است که هر پیامبری مردم را به توحید، ایمان به مبدأ و معاد و وحی و فرشته دعوت میکند.
ممکن است ره آورد پیامبران در فروع جزئی و همچنین در درجات اصولِ کلی متفاوت باشد، اما خطوط کلی دین انبیاء و رسولان یکی است همان گونه که برخورد بدأندیشان نیز درباره آنان یکی است.
هر پیامبری شخصیتی حقیقی دارد و شخصیتی حقوقی. گرچه شخصیت حقیقی یعنی شخص انبیاء مشترک نیست، ولی شخصیت حقوقی آنان که همان نبوت و رسالت است بین همه انبیاء و رسولان مشترک است؛ لیکن اگر کسی این اشترکات را نداشته باشد، باید در اصل نبوت و رسالتش شک کرد، از این روست که به آسانی می توان پیام آوران حقیقی الهی را از پیام آورنماهای دورغین شناخت، زیرا پیام آوران آسمانی و الهی، سیره مشترکی دارد که تخلف نمی پذیرد.
خداوند به خاتم الانبیاء (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: (ما یقال لک الاّ ما قد قیل للرُّسل من قبلک)،3 مطلبی برای تو بیان نمی شود، مگر آن که برای پیامبران پیش از تو گفته شده است.
گرچه رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) مهیمن بر سایر انبیاء است، اما اصل مطلب را که هدف وحی و غرض رسالت باشد، انبیای گذشته نیز آوردند. برای همین نکته پیغمبر هم فرمود: (ما کنت بدعاً من الرُّسل)؛4 من پیغمبر تازه ای نیستم؛ نه دعوت و هدایت پیامبر خاتم (صلی الله علیه و آله و سلم) بی سابقه بود و نه بدرفتاری و دهن کجی هایی که نسبت به آن حضرت روا داشته می شد، بدیع و نوظهور بود.
پانوشت:
1. سوره بقره، آیه 253.
2. سوره اسراء، آیه 55. سیره پیامبران در قرآن جلد 6صفحه 55.
3. سوره فصلت، آیه 43.
4. سوره احقاف، آیه 9