نخستین کسی که مهدی موعود معرّفی شد، «محمّد بن حنفیّه» فرزند امیر مؤمنان علی (علیه السّلام) بود.

بعد از شهادت حضرت سیّد الشّهداء، فرقه ای «محمّد بن حنفیّه» را  قائم آل محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) و وصیّ علی بن ابیطالب (علیه السّلام) معرفی کردند و گفتند هر کس با ایشان مخالفت کند، کافر و مشرک است؛ همچنین معتقد بودند که او پس از کشته شدن امام حسین (علیه السّلام) مختار را والی عراقین، کوفه و بصره کرد و  دستور پیگیری خون امام حسین (علیه السّلام) و یافتن و کشتن قاتلین شهدای کربلا را صادر کرد. این فرقه، این تفکر را هم «مختاریّه» نامیدند، هم «کیسانیّه».

عاقبت «محمّد بن حنفیّه» در محرّم سال 81 هجری در مدینه وفات یافت. پس از مرگ او اصحابش سه فرقه شدند و هر کدام ایده ای جداگانه داشتند: فرقه ای می گفتند که وی، مهدی موعود (عج) بوده و نمرده است و به زودی رجعت می کند. دسته ای دیگر قائل به الوهیّت او شده و اینکه وی زنده و در کوه رضوی مقیم است. فرقه ای دیگر قائل به مرگ او شد و پسرش «ابو هاشم بن محمّد» را مهدی موعود می دانند و با او بیعت کردند که این فرقه را «هاشمیّه» نامیده اند.