فرزندم! شهوات نفس را به قدرت ریاضت روزه بشکن اما نه چندان که ضعیف شوى و از برپا داشتن نماز مانى، زیرا نماز از روزه نزد پروردگار پسندیده ‏تر است.

روزه براى فرمانبردارى از خدا و یقین بر اینکه او داناست و ایمان به روز جزاء و حضور در محکمه حق و طاعت شدید قرآن و پیغمبر و احساس قوى وظیفه ‏شناسى و ورزیدگى در صبر و استقامت و قدرت غلبه بر شهوت‏ هاى نفسانى، و خلاصه در مسیر حق قدم زدن است.

سالى یک مرتبه ماه رمضان مى ‏آید که مردم را در این مدت سى روز با این صفات و اخلاق عالى تربیت کند براى که واقعاً مسلمان کاملى باشند و احراز چنان مقام در تربیت مى ‏تواند انسان را آماده براى عبادت حقیقى نماید.

موادى را که خدا در این جهان آفریده تا شکُفته نگردد خیراتى که باید از آن ظاهر نمى ‏شود مثلًا هسته درخت تا تنگ و بهم بسته است خیرى از آن نمایان نیست نه برگى دارد، نه شاخه‏ اى و نه میوه‏ اى، اما همین که شکفته شد و از هم بازگشت درختى مى ‏شود با شاخ و برگ و سایه و میوه و انواع خیرات و برکات دیگر.

زمین تا از سرماى زمستان افسرده و در هم است مانند دست لئیمان خشک و هم چون روح جاهلان بى ‏فروغ است، اما پس از باران و پس از تابش آفتاب که سینه ‏اش باز مى ‏شود چون چهره عارف گشاده و چون خاطر دانا منوّر مى‏گردد، در آن هنگام‏ از هر سنگلاخش جویبارى جارى مى‏شود و از هر توده خاکش مرغزارى مى‏ روید و در هر قدمش نعمتى و سعادتى جلوه مى ‏کند.

روح انسان نیز همین طور است تا تنگ و گرفته است نمى ‏تواند خیرى بدهد و نه بگیرد نه مى ‏تواند حقیقتى را بیان کند نه بفهمد نه دلالتى کند نه بپذیرد نه بشارتى دهد نه دریابد نه محبّتى کند نه بچشد مگر آنکه باز و منشرح گردد تا هم حقایقى را که باعث سعادت او و دیگران است بتواند خوب بفهمد و بیان کندو هم از انواع خوبى‏ ها بهره‏مند شود.

قرآن مجید مقدمه همه خوبى‏ها را شرح صدر مى ‏داند آن که باید به سعادتى برسد نخست در جانش شرح صدر پیدا مى ‏شود، یعنى انبساطى و جنبشى و همّتى در خود احساس مى‏کند که مقدمه پرواز کردن و اوج گرفتن روح و پس از آن به مقصد رسیدن است.

ماه رمضان فرصتى است براى کسانى که طالب شرح صدر و روشنى جانند تا به وظایف این ماه رفتار کنند و جان خود را از شر شیطان باز کرده با فرشتگان انباز گردانند و خویش را براى پذیرفتن انواع رحمت‏ها آماده نمایند.

امتیاز دیگرى که ماه رمضان دارد این است که خداوند روزه آن را بر همه واجب فرموده نه متفرق و جداى از یکدیگر، و این عمل دسته جمعى نیز منافع بسیارى در بر دارد، زیرا همین که ماه رمضان مى ‏آید سراسر محیط اسلامى را طهارت و نظافت و ایمان و ترس از خدا و اطاعت از احکامش و خوش اخلاقى فرا مى ‏گیرد و بازار منکرات کساد مى‏ گردد، و انتشار خیرات عمومیت پیدا مى‏کند، و بندگان نیکوکار خدا به خوبى و احسان مى‏پردازند و به یکدیگر کمک مى ‏کنند، بدکاران از ارتکاب منکرات خجل مى‏شوند و در اغنیاء عاطفه مساعدت و کمک نسبت به برادران بینوا و درماندگان بیدار مى‏گردد.

خلاصه این وضع یک نواخت در میان مسلمانان احساس مشترکى به وجود مى ‏آورد که همه اعتراف مى‏کنند مسلمانان جمعیت واحدى هستند و این است بهترین معناى عام شکستن شهوات.