[وَهُوَ مِفْتاحُ کُلِّ راحَةٍ مِنَ الدُّنیا وَالآخِرَةِ وَالصَّوْنُ مِنَ الْخَطایا وَالزَّلَلِ وَقَدْ جَعَلَهُ اللّهُ سِتْراً عَلَى الجاهِلِ وَتَزَیُّناً لِلْعالِمِ‏]

امام صادق علیه السلام در روایت به فوائد و منافع عظیم خاموشى اشاره کرده مى‏فرماید:

1- راحتى در دنیا و آخرت‏

صمت و خاموشى، کلید راحت دنیا و آخرت است؛ زیرا انسان خاموش در زندگى دنیا از بسیارى از شرور و خطرات و زیان‏ها و خسارت‏ها که محصول بى‏نظمى زبان و بى‏بند و بارى عضو در گفتار است، در امان مى‏ماند و فضاى امان در حقیقت فضاى سلامت و راحتى و خوشى است و در زندگى آخرت از شرّ و ضرر عذاب که نتیجه گناهان زبان است، محفوظ ماند و در کنف رحمت الهى، زندگى ابدى خویش را به خوشى و راحت بگذراند.

سخنان بى‏جاى زبان، گفته‏هاى خطا، گفتارهاى ناهنجار و گفتن آنچه نباید گفت، هم چون زنجیرهایى است که خود انسان را در تنگناى حلقاتش به اسارت مى‏کشد و گاهى دست و پا زدن انسان براى نجاتش از عذابى که در دنیا و آخرت براى خود فراهم آورده، بى‏فایده است.

2- حفظ از لغزش‏ها

کم گویى و به خصوص خاموشى و صمت موجب مصون ماندن از لغزش‏ها و خطاهاست، چرا که اکثر گناهان منشأش زبان است و چون زبان محبوس شود، بدون شک انسان از اکثر گناهان به خصوص ظلم در حق دیگران محفوظ خواهد ماند.

خداوند مهربان، خاموشى را براى جاهل ستر و حجاب از عیوب درونى و براى عالم و دانشمند صمت و خاموشى را زینت قرار داده است، چرا که جاهل چون بدون علم و معرفت است، هرگاه ملازم و مصاحب خاموشى باشد، احوالات درونش نزد مردم پوشیده است و به خاطر این پوشیدگى از رسوایى و افتضاح مصون است و عالم با آن که هر چه مى‏گوید، سرچشمه‏اش دانش و حقیقت است، در عین حال خاموشى، براى او وقار و زینت است که عالم پر حرف در نزد مردم چندان اعتبار و ارزش ندارد.

 [وَفِیهِ عَزْلُ الْهَوى‏ وَریاضَةُ النَّفْسِ وَحَلاوَةُ العِبادَةِ وَزَوالُ قَساوَةِ القَلْبِ وَالْعَفافُ وَالْمُرُوَّةُ وَالظَّرْفُ‏]

3- دورى از هوا

خاموشى باعث دورى از هواست، هواى نفسى که علّت گمراهى اکثر مردم عالم شده است.

نفس، عجیب از شنیدن لغو و سخنان بى‏فایده و کلمات ناحق در حق دیگران لذت مى‏برد، خاموشى در حقیقت مبارزه‏اى جانانه با این دشمن خطرناک درونى است که اگر این خاموشى ادامه پیدا کند، بدون تردید به حکومت هواى نفس این شیطان پر قدرت و خطرناک درونى خاتمه داده مى‏شود و به عزل این ستم پیشه براى همیشه مى‏انجامد.

راستى، با تمام وجود باید از خطرات سنگین هواى نفس که اکثراً از نوک زبان، هم چون شعله‏هاى آتش جهنم آشکار مى‏گردد به حضرت حق پناه برد.

4- تربیت و ریاضت نفس‏

و نیز در خاموشى، تربیت و ریاضت نفس قرار دارد که نفس را اگر از گناهان زبان به وسیله خاموشى بتوان بازداشت و در زمینه سخن گفتن اگر بتوان به او سختى داد، بازداشتنش از سایر گناهان، کار ساده‏اى خواهد شد و به نظر مى‏رسد که‏ مهم‏ترین ریاضت در میان ریاضت‏ها مسئله پر منفعت صمت و خاموشى است، در آثار اسلامى آمده که از عمده‏ترین علل، براى رسیدن به بارگاه رحمت و یافتن اسرار ملکوت، ترک هر کلام به جز کلام حقّ است.

5- چشیدن شیرینى عبادت‏

از فوائد خاموشى، چشیدن شیرینى عبادت و از بین رفتن قساوت قلب است و این مسئله معلومى است، چرا که هر گناه هم چون حجابى بین عبد و خداست و هر حجابى علّت دورى محب از محبوب است، در صورتى که گناهان گوناگون، به خصوص گناهان متنوع زبان پرده‏ها بر آیینه روح الهى انسان، انداخته باشد، چگونه مى‏توان از عبادت لذّت برد که چشیدن لذت عبادت به وقتى است که بین روح عبد و مولایش فاصله‏اى و حجابى نباشد.

گناهان زبان از عمده‏ترین علل قساوت قلب است و قلب قسى از بسیارى از عنایات و برکات الهیه و فیوضات ربانیه و لطایف رحمانیه محروم است، خاموشى پیشه کنید، تا لذت عبادت را بچشید و دل هم چون صفحه آیینه نورانى کنید.

چون حجاب‏ها برداشته شود و قساوت قلب از میان برود، روح و دل خانه اسرار گردد و شب تیره گناه به روز طاعت مبدّل شود و یار روح پرور و دل‏نواز، انیس جان و هم نشین دل گردد.

6- عفت و مروت‏

و نیز از منافع خاموشى، عفت و مروّت است، عفت از ارتکاب مناهى و معاصى؛ زیرا به حکم عقل، هر کس حول و حوش قرقگاه چرید، امکان افتادنش در آن مى‏رود.

آرى، هر کس به زیاده‏گویى عادت کند، عاقبت به هر گفتار ناپسندى دچار آید، کم گویى و خاموشى مورّث عفت نفس است.

و نیز از صمت، مروّت حاصل آید، چرا که معنى مروّت عمل کردن است به آنچه از نظر حق سزاوار است و لایق زبان، نطق به ضروریات است چه ضرورى دنیوى چه ضرورى اخروى، چون خاموشى ادامه پیدا کند، صفت مروّت براى زبان حاصل شود و خلاصه کلام این که خاموشى، زبان را در دو سنگر الهى عفت و مروّت- هم چون سربازى تسلیم مقام مافوق- حفظ خواهد کرد.

7- حسن خلق‏

و نیز خاموشى، علت کیاست و حسن خلق است، چه بسیار گفتن و بسیار شنیدن مورث تنگ خلقى یا بد خلقى است.