وجود مبارک امیرمؤمنان علیه السلام که از عقلى کامل و درایتى جامع‏ و بصیرتى بى‏نظیر و هوشى فوق هوش‏ها و ذکاوتى فراتر از ذکاوت‏ها برخوردار بود، از ابتداى ورود به خیمه حیات، پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله را در ظاهر و همه پیامبران علیهم السلام را در باطن به عنوان همراه و همراز و همنشین و دوست و بلکه برادر از جان بهتر انتخاب کرد و با انتقال همه ارزش‏هاى آنان به وجود مقدس خود از همه انبیا علیهم السلام برتر و در مرتبه پس از پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله قرار گرفت.

برترى او بر همه پیامبران علیهم السلام و مرتبه والاى او پس از مرتبه پیامبر صلى الله علیه و آله حقیقتى است که به راحتى مى‏توان با آیات قرآن به ویژه آیه مباهله‏و روایات فراوانى که شیعه و سنى نقل کرده‏اند، ثابت کرد.

مشهور است که حضرت فرموده‏اند:

«کُنْتُ مَعَ الْانْبِیَاءِ سِرّاً وَمَعَ مُحَمَّدٍ جَهْراً».

من در عالم باطن با همه پیامبران علیهم السلام همراه و همراز و در مرحله آشکار و ظاهر با محمد صلى الله علیه و آله معیت و همنشینى دارم.

در نامه محبت‏آمیز و پر از پند و موعظه‏اى که براى فرزند با کرامتش امام حسن علیه السلام تنظیم کرده- و بر هر پدرى واجب است متن آن را به فرزندانش بیاموزد و آنان را بر اساس مطالب این نامه تربیت کند- پیرامون این حقیقت که از طریق باطن و سفر عقلى چنان با گذشتگان پیوند خورده که گویى یکى از آنان است، مى‏نویسد:

«أَى بُنَىَّ إنّى وَإنْ لَمْ أکُنْ عُمِّرْتُ عُمُرَ مَنْ کَانَ قَبْلى، فَقَدْ نَظَرْتُ فِى أعمَالِهِم، وَفَکَّرْتُ فِى أخبَارِهِم، وَسِرْتُ فِى آثَارِهِم حتّى عُدْتُ کَأحَدِهِم، بَلْ کَأنّى بِمَا انْتَهى‏ إلىَّ مِنْ أُمُورِهِم قَدْ عُمِّرْتُ مَعَ أوَّلِهِمْ إلى‏ آخِرِهِم...

پسرم! اگر چه من به اندازه مردمى که پیش از من مى‏زیستند عمر نکرده‏ام ولى در کردارشان دقت و در اخبارشان فکر نموده‏ام و در آثارشان سیاحت کرده‏ ام تا جایى که همانند یکى از آنان شده ‏ام بلکه گویى به دنبال آنچه که از وضع آنان به من رسیده عمرم را با اولین و آخرینشان گذرانیده‏ام.

آرى؛ آن حضرت در عالم باطن و از راه عقل و قلب و از طریق آیات قرآن و راهنمایى ‏هاى پیامبر صلى الله علیه و آله چنان با پاکان گذشته به ویژه پیامبران علیهم السلام اتصال روحى پیدا کرده بود که به قول خودش چون یکى از آنان شده بود.

در این زمینه به نظر ملکوتى و الهى پیامبر صلى الله علیه و آله و ارزیابى متین آن جناب درباره حضرت امیرمؤمنان علیه السلام دقت کنید که معنویت همنشین با انسان چه مى‏کند و انسان را تا چه درجات و مرتبه‏ هایى رفعت مى‏دهد.

پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله در میان گروهى از یارانش نشسته بود که ناگهان امیرالمؤمنین على علیه السلام به سوى آن حضرت روى آورد، پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود:

«مَنْ أرادَ أنْ یَنْظُرَ إلى‏ آدَمَ فى خُلْقِهِ، وَإلى‏ نُوحٍ فى حِکْمَتِهِ، وَإلى‏ إبراهِیمَ‏فى حِلْمِهِ فَلْیَنْظُرْ إلى‏ عَلىّ بْنَ أبى طالب علیه السلام»

. کسى که مى‏خواهد به آدم در اخلاقش و به نوح در حکمتش و به ابراهیم در بردباریش بنگرد، باید به على بن ابى طالب نظر کند.

و نیز فرمود:

«مَنْ أرادَ أنْ یَنْظُر إلى‏ آدَمَ فى عِلْمِهِ، وَإلى‏ نُوحٍ فى فَهْمِهِ، وَإلى‏ یَحیىَ بْنِ زَکَریّا فى زُهْدِهِ وَإلى‏ مُوسَى بْنِ عِمْرانَ فى بَطْشِهِ، فَلْیَنْظُرْ إلى‏ عَلىّ بْنَ أبى طالب علیه السلام»

. کسى که مى‏خواهد به آدم در دانشش و به نوح در فهمش و به یحیى بن زکریا در زهدش و به موسى بن عمران در سرعت و شدت عملش نظر کند، باید به على بن ابى طالب بنگرد.