امام باقر علیه السلام مردم را در رابطه با قرآن به سه گروه تقسیم مى‏کند که دو گروه آنان را مردود مى‏شمارد و یک گروه دیگر را به حقیقت اهل قرآن معرفى مى‏نماید.

آن حضرت مى‏فرماید:

«قُرَّاءُ القُرآنِ ثَلَاثَةٌ: رَجُلٌ قَرَأَ القُرانَ فَاتَّخَذَهُ بِضَاعَةً وَاسْتَدَرَّ بِهِ المُلُوکَ وَاستَطَالَ بِهِ عَلَى النّاسِ، وَرَجُلٌ قَرَأَ القُرآنَ فَحَفِظَ حُرُوفَهُ، وَضَیَّعَ حُدُودَهُ وَأَقَامَهُ إقَامَةَ القِدْحِ فَلَا کَثَّرَ اللَّهُ هؤلَاءِ مِنْ حَمَلَةِ القُرآنِ، وَرَجُلٌ قَرَأَ القُرانَ فَوَضَعَ دَوَاءَ القُرآنِ عَلى‏ دَاءِ قَلْبِهِ، فَأَسْهَرَ بِهِ لَیْلَهُ، وأَظْمَأَ بِهِ نَهَارَهُ وَقَامَ بِهِ فِى مَسَاجِدِهِ وَتَجَافى‏ بِهِ عَنْ فَرَاشِهِ فَبِأولَئِکَ یَدْفَعُ اللَّهُ العَزیزُ الجَبَّارُ البَلَاءَ وَبِأُولَئِکَ یُدیلُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ مِنَ الأَعْدَاءِ وَبِأُولَئِکَ یُنَزِّلُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ الغَیْثَ مِنَ السَّمَاءِ فَوَاللَّهِ لَهَؤُلاءِ فِى قُرّاءِ القُرانِ أعَزُّ مِنْ الکِبْرِیتِ الأحْمَرِ».

قاریان قرآن سه نفرند: یکى مردى است که قرآن مى‏خواند ولى قرآن را به عنوان کالا، براى پر کردن جیب خود انتخاب مى‏کند و به وسیله قرآن از سران دولت‏ها آنچه بخواهد مى‏دوشد و به سبب کتاب خدا بر مردم بزرگى و گردن فرازى مى‏کند.

و دیگر مردى است که قرآن مى‏خواند، حروفش را حفظ مى‏کند و حدودش را ضایع مى‏نماید و آن را چون تیر بدون کمان بر پا مى‏دارد [به حلال و حرام و واجبات و برنامه‏هاى آن مطلقاً عمل نمى‏کند] خدا مانند اینان را بر حاملان قرآن نیفزاید. و مردى است که قرآن مى‏خواند، پس داروى قرآن را براى درمان بیمارى‏هاى روحى بر قلب مى‏گذارد و به وسیله قرآن شبش را براى عبادت بیدار مى‏ماند و روزش را به روزه سپرى مى‏کند، و در سایه قرآن در مساجد به عبادت مى‏پردازد و از رختخواب استراحت، کناره مى‏گیرد، پس به خاطر اینان است که خداى عزیز و جبار بلا را از مردم دفع مى‏کند و از برکت اینان است که خدا از دشمنان انتقام مى‏گیرد و براى اینان است که خدا از آسمان باران نازل مى‏کند، به خدا سوگند اینان در قاریان قرآن از کبریت احمر کمیاب‏ترند.

آرى؛ قاریان حقیقى قرآن ابتدا قلب خود را با آیات کتاب خدا عیارگیرى مى‏کنند چون از طریق معرفت به آیات، به بیمارى‏هاى قلبى خود از قبیل حسد، حرص، کینه، بخل، طمع، ریا و... آگاه شوند، به وسیله توجه به آیات و یاد خدا و قیامت با کمک آیات و نهایتاً با بکار گرفتن آیات و به فرموده امام باقر علیه السلام با گذاردن داروى قرآن بر قلبشان، قلب را از بیمارى‏هاى مربوط به آن درمان مى‏کنند، و آن را افق طلوع توحید و یقین به آخرت نموده و با زدودن رذائل، آن را جایگاه حسنات مى‏نماید. هنگامى که قلب به این صورت درمان شود، شب انسان شب مردان خدا گردد،

شب مردان خدا شب راز و نیاز، شب مناجات، شب استغفار، شب اندیشه و تفکّر در آفرینش جهان، شب مطالعه و قرائت قرآن و به صورت ناشناس هنگام یارى رساندن به آبرومندان و تهیدستان و محتاجان است. پس از درمان قلب، روز انسان، روز رفتن دنبال معیشت حلال، روز حل مشکلات مردم، روز روزه‏دارى و روز زیارت اولیاى خدا مى‏گردد.

پس از نورانیت قلب از برکت اتصال به قرآن، مساجد به وسیله انسان آباد شده و تبدیل به کلاس درس و تبلیغ معارف حقه و حوزه جاذبه براى اجتماع مردم و به ویژه جوانان مى‏شود.

پس از آن که قلب به وسیله قرآن حرم خدا مى‏شود، بستر استراحت از انسان خالى مى ‏گردد و آدمى عاشقانه در مسیر عبادت و خدمت به خلق قرار گرفته، از ساعات و لحظات عمرش براى کسب رضایت حق بهره‏مى‏گیرد و به قله‏اى از ارزش و برکت و خیر و منفعت مى‏رسد که خدا شر دشمنان را به وسیله او از سر ملت اسلام دفع مى ‏کند و بلاها را بخاطر او از جامعه برمى‏ گرداند و از آسمان براى آبادى دنیاى مردم باران نازل مى‏ کند.

انسان با توجه به آیات قرآن و معرفت به حقایق و دقایق و اشارات و لطائف آن، براى تقویت عقل و جان و روح و روان و تأمین حیات‏ معنوى و دفع زیان‏هاى احتمالى، سر از پا نشناخته در عالم باطن به دنبال انبیا علیهم السلام و امامان علیهم السلام مى‏رود و در عالم ظاهر دست به دامن اولیاى خدا زده، به رفاقت و همنشینى با آنان برمى‏خیزد و در این زمینه همه وجود خود را از چشمه معنوى وجود آن چهره‏ هاى ملکوتى سیراب مى‏نماید و به تدریج با تکیه بر ایمان به خدا و یقین به قیامت و عمل به فرائض بیان شده در قرآن و نَفَس همنشینان بصیر و اهل اللَّه، در راه اسلام و ایمان و عبادت و خدمت چون کوه راسخ، استوار و پا برجا مى ‏شود و از هجوم همه فتنه‏ ها و خطر فرهنگ شیاطین در حریم امن و امان قرار مى‏گیرد، چنانکه در شأن امیرالمؤمنین على علیه السلام آمده است که:

«کُنْتَ کَالجَبَلِ الرّاسِخِ لَاتُحَرِّکُکَ العَوَاصِفُ».

تو مانند کوهِ پابرجایى که بادهاى تند و طوفان‏ها تو را از جاى در نمى‏برد.