وقتى انسان با روى دل روى به سوى محبوب کند، وقتى انسان خویش را از شوائب امراض نفسانى علاج کند، وقتى انسان با تمام وجود حق را بخواهد، چرا تمام درهاى خیر دنیا و آخرت به رویش باز نگردد؟

محمد بن حسین خطیبى بلخى در این زمینه در توضیح آیه:

[إِنَّا فَتَحْنا لَکَ فَتْحاً مُبِیناً].

به راستى ما براى تو پیروزى آشکارى فراهم آوردیم.

مى‏گوید: شما درهاى غیب را بزنید تا ما گشاییم، آخر سنگ خارا توانستیم شکافتن و آب خوش از وى پدید آوردیم و آتش از وى ظاهر کردیم، چون تو طالب باشى دل سنگین تو را هم توانیم شکافتن و از وى آتش محبت و آب راحت توانیم ظاهر کردن.

آخر بنگر که خاک تیره پى‏کوب کرده را، بشکافتیم و سبزه جان‏فزا رویانیدیم و پیدا آوردیم، هم‏چنین از زمین مجاهده توهّم توانیم گلستان آخرتى ظاهر کردن و پیدا آوردن.

آخر بدین خوان کرم ما چه نقصان دیده‏اى که چنین نومید شده‏اى.

[اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ].

خداى یکتا که جز او هیچ معبودى نیست.

یعنى چون اللّه یکى است تقدیر او برآید و بس، تو دل به اللّه نه و این تدبیرها و آرزوها را از کتف‏هاى خود بیرون انداز و برو این بیخک‏هاى مرادها و پیشنهادها را از خود بتراش و از هر چه مى‏ترسى که بیاید، آمده گیر و این شیشه وجود را شکسته گیر، چو هم‏چنین خواهد شدن، پس مشغول شدن به حضرت بارى اولى بود.

سؤال کرد که کریم چون چیزى بدهد باز بستاند نان داد باز ستاند، جان داد باز ستاند، گفتم: اگر پدر درست‏هاى زر و سیم را بیارد و پیش دختر و پسر بریزد و گوید: که این از آن شماست و باز از پیش ایشان برگیرد تا به جایى نهد و ایشان بگریند که چرا از پیش ما برداشتى و باز بردى، پدر گوید: از بهر آن برمى‏دارم تا روز جهاز و عروسیتان بباشد، اگر همین ساعت شما را بدهم بنا جایگاه خرج کنید و آن روز که بایستتان شود شرم زده و با تشویش بمانید، کرم این است که از پیش شما برگیرم، نه آنک کار را به شما مهمل فرو گذارم و دیگر آنک شما را درین حجره به مهمانى فرود آورده‏ایم، چون یگانگى ورزیدیت به سراى خاص برم و در آنجایتان ساکن گردانم، اگر شما را دادیمى همه را تلف کردتانى و ربایندگان ربودندى و به غارت بردندى و به هوا و آفتاب سوخته شدندى و از سرما فرسوده گشتیدیتى، پس کرباس‏ها را در آن عیبه پم‏دانه نهادیم و ابریشمین را در گنجینه تخم پیله نهادیم، تا اگر دزدان این را ببرند کلید آن گنجینه را بانیابند که ببرند و آن قفل را نتوانند که بگشایند.

این بود قسمت بسیار کمى از حکمت‏ها که هم چون دریاى خروشان بى‏پایانى در برابر دیدگان دل موج مى‏زند، به فرموده حضرت صادق علیه السلام در متن روایت، از جمله مراحل زکات گوش استماع حکمت و عمل به آن است، تا بدینوسیله خیر کثیر نصیب انسان گردد.

در دنباله روایت امام صادق علیه السلام مى‏فرماید:

مرحله دیگر زکات گوش استماع قرآن و فوائد دین از موعظه و نصیحت و اعراض از کذب و غیبت و اشباه آن است.