تصمیم به ازدواج از مهمترین مراحل زندگی هر فرد به شمار می آید که اگر طرفین با آگاهی، تفکر و در نظر گرفتن شرایط و معیارها انتخاب خویش را صورت بخشند، عمری در نهایت رفاه و آسایش زندگی خواهند کرد زیرا آرامشی که از وجود همسر یکتا در زندگی سرازیر می شود با هیچ کدام از خوشی های دنیا قابل مقایسه نیست.

تجرد و عدم رغبت به زندگی مشترک و تشکیل آن یکی از معضلاتی است که در جامعه جهانی بسیار مطرح است ، به واسطه اینکه اساس و بنیان هر کشور را نیروی جوان و آماده به کار آن تشکیل می دهند.

اگر جمعیت جامعه به سوی پیری پیش رود، خواه ناخواه شادابی، نشاط و امید به آینده از آن ، رخت بر خواهد بست و مرحله به مرحله به سوی ضعف و نابودی کشیده خواهد شد.

بنابراین روشنگری نسبت به این مهم وظیفه ی همگان می باشد و فرهنگ سازی باید به سمت و سویی پیش رود که جوانان با حداقل امکانات به ازدواج روی آورند، اما این نکته نباید ما را از انتخاب صحیح، شایسته و به جا دور نماید.

با توجه به این که تصمیم به ازدواج از مهمترین مراحل زندگی هر فرد به شمار می آید اگر طرفین با آگاهی، تفکر و در نظر گرفتن شرایط و معیارها انتخاب خویش را صورت بخشند، عمری در نهایت رفاه و آسایش زندگی خواهند کرد زیرا آرامشی که از وجود همسر یکتا در زندگی سرازیر می شود با هیچ کدام از خوشی های دنیا قابل مقایسه نیست.

دانشمندان و کارشناسان نکات بسیاری را در جهت انتخاب همسر و معیارهای آن ذکر کرده اند که دارای نقاط قوت و ضعف خاصی است: اینکه ابعاد مختلف شخصیت افراد سنجیده شود بسیار خوب است اما باید به این مسئله توجه داشت که؛

اولاً نمی توان تمام ابعاد شخصیت و باطن افراد را شناخت.

دوماً هر کس نقاط ضعفی دارد که غیر قابل اجتناب است و هیچ کس بدون عیب نیست؛ بنابراین در تعیین معیارها باید یک دسته بندی قوی وجود داشته باشد که اصول و نکات مهم را از مطالبی که شاید در طولانی مدت اهمیت چندانی نداشته باشد جدا سازد.

از طرف دیگر بعضی از معیارها با فرهنگ ایرانی و اسلامی سازگاری ندارد. متاسفانه بعضی از کارشناسان با ترجمان متون غربی به یک سری نکاتی دست پیدا می کنند که شاید برای مکاتب و مجامع غربی کارساز باشد اما در یک زندگی ایرانی، جایگاهی ندارد و در بعضی موارد حتی برعکس عمل می کند.

با توجه به این نکات باید به سراغ معیارهایی رفت که در آن هیچ شک و شبهه ای وجود نداشته باشد و انسان را به بهترین نحو راهنمایی و ارشاد نماید.

صحنه زندگی جای آزمون و خطا بر روی اصول نیست و وجود اختلافات عمیق و فاحش منجر به تزلزل نهاد خانواده می گردد

متن آیات قرآن با توجه به اینکه برای راهنمایی بشر و سلامت وی نازل گشته است، بهترین منبع برای انتخاب این معیارها و در طول آن انتخاب همسر می باشد.

در قرآن کریم سه مورد به عنوان مایه آرامش ذکر شده است:

1- تاریکی شب (سوره انعام آیه نود و شش)

انسان بعد از یک روز طاقت فرسا و سرشار از بالا و پایین ها در تاریکی و سکوت شب به استراحت، بازسازی و بازیابی خویش می پردازد.

اگر شخصی با کوله باری از غم ها و مصائب به خواب رود ، زمانی که بیدار شود آرام تر است و توانایی تصمیم گیری بهتری دارد.

2- خانه مسکونی(سوره نحل آیه هشتاد)

در جامعه کنونی با توجه به اینکه زندگی شهری جای زندگی روستایی را گرفته است ، خانه ها متراکم گشته اند و بزرگی و صفای گذشته را ندارند.

از طرف دیگر جوانان قدرت تهیه همین آلونک های خانه نما را نیز ندارند. زمانی که مسکن تامین باشد خیلی از نگرانی ها و آشفتگی ها از بین می رود.

3- همسران یکدل(سوره روم آیه بیست و یک)

خداوند متعال همسران را مایه ی آرامش یکدیگر قرار داده است زیرا یکدیگر را تکمیل می نمایند.

طبق تحقیقات به عمل آمده ، انسان به واسطه ترک ازدواج دچار بیماری های جسمی و روحی می گردد. افرادی که از ازدواج سر باز می زنند بعد از گذشت زمان و بالا رفتن سن، رغبت خویش را نسبت به این امر الهی از دست می دهند و سطح توقعاتشان از خویشتن و طرف مقابل بالا می رود.

ایشان تعادل روحی خود را از دست می دهند و دچار نا آرامی های روانی می گردند؛ زیرا با فطرت و سرشت خویش به مخالفت پرداخته اند.

بنابراین بر هر مرد و زنی عقلاً و شرعاً واجب است بر اساس معیارهای صحیح و شناخت نسبی طرف مقابل ، به این نیاز الهی و جسمی خویش پاسخ مثبت داده، عمری را به سلامت و زیبایی زندگی نماید.

پروردگار متعال می فرمایند: اولین معیار برای انتخاب همسر اسلام و سپس ایمان است .

اسلام ، اقرار به لسان (یگانگی خدا، شهادت به رسالت پیامبر(صلی الله و علیه و آله) و جانشینی حضرت امیر المومنین (علیه السلام) ) و ایمان، اعتقاد قلبی به خداوند متعال است.

یکی از مسائل مطرح شده در این موضوع ، هم شأنیت و هم سطح بودن دو طرف در ترازهای زندگی می باشد، خصوصاً در دین و مذهب دو طرف باید شأنیت و سطح یکسانی داشته باشند وگرنه دچار مشکلات عدیده ای می گردند.

قابل ذکر است اگر به واسطه ازدواج بتوان طرف مقابل را به سمت مسیر صحیح هدایت کرد، قدمی بزرگ در راه نیکی و پاکی است اما این مسئله باید قبل از ازدواج صورت پذیرد زیرا ؛ صحنه زندگی جای آزمون و خطا بر روی اصول نیست و وجود اختلافات عمیق و فاحش ، منجر به تزلزل نهاد خانواده می گردد.

بعد از ازدواج ، تفاوت های دینی حتی در مقدار رعایت مسائل، نکات و ابعاد دینی مشکل ساز می شود. خانواده ای که همه دارای حجابی به شایستگی چادر می باشند در صورتی که با خانواده ای ازدواج نمایند که هیچ کدام اهل این نوع حجاب نیستند ، قطعاً به مشکل خواهند خورد زیرا چادر برای ایشان ارزش و هنجار محسوب می شود.

از دیگر معیارهایی که در قرآن ذکر شده است تواضع و اطاعت از همسر می باشد (سوره تحریم آیات یک تا پنج).

باید دو طرف اهل تواضع باشند. در زندگی مشترک قطعاً تفاوت های سلیقه ای وجود دارد .

قدم فراتر نهیم ، گاهی اوقات زندگی مشترک خودش باعث به وجود آمدن یک سری اختلافات خواهد شد، اگر دو طرف اهل تواضع نباشند و هیچ کدام ایثار و فداکاری نکرده و کوتاه نیایند، مشکل روز به روز بزرگتر می شود و اصل زندگی دچار تزلزل می گردد. بنابراین دو طرف باید دارای ملکه تواضع باشند.

معیار بعدی در انتخاب همسر ، پاکی و پاکیزگی جسمی و روحی است(سوره بقره آیه بیست و پنج). قلبی سفید و پاک، آمادگی بیشتری برای پرورش عشق و ابراز آن دارد.

معیار دیگر اینکه طرفین باید مایه ی آرامش روح و جان یکدیگر باشند(سوره شوری آیه یازده) و مقدمه این نکته ، جاذبه و کشش قلبی و روحانی یکدیگر است(سوره روم آیه بیست و یک).

هرکس نقاط ضعفی دارد که غیر قابل اجتناب است و هیچ کس بدون عیب نیست؛ بنابراین در تعیین معیارها باید یک دسته بندی قوی وجود داشته باشد که اصول و نکات مهم را از مطالبی که شاید در طولانی مدت اهمیت چندانی نداشته باشد جدا سازد

گاهی اوقات در ازدواج ، دو طرف این مسئله را در نظر نمی گیرند و مسائل مادی را بر دیگر امور ترجیح می دهند ، غافل از اینکه مسائل دنیوی عمری کوتاه دارند که با چشم بر هم زدنی می گذرد و آن زمان تفاوت ها و عدم جذبه و کشش ها نمود پیدا می کند، زندگی را به جدایی و پایان می رساند و دو طرف را دچار ضربات روحی و جسمی جبران ناپذیر خواهد کرد.

پس چه بهتر که از ابتدا این پیوند را در آسمان بسته با معیارهای الهی پیش رویم.

هدف ازدواج آرامش جسمی و روحی است . دو طرف باید دارای رحمت و مودت باشند.

رحمت به معنای محبت دو طرفه و مودت به معنای محبت یک طرفه است، همسران باید علاوه بر اینکه در طول زندگی به یکدیگر محبت دارند ، مودت نیز داشته باشند.

هر از چندگاهی پیش می آید یکی از دو طرف به واسطه یک محرک خارجی یا داخلی دچار خمودی می گردد . در اینجا طرف مقابل نقشی تعیین کننده دارد محبت زندگی و شادابی را در درون طرف مقابل جاری و ساری می سازد، در اینجاست که نقش یک همسر فداکار رنگ و بوی عاشقانه و عارفانه می گیرد و طرف مقابل را به رشد و تعالی باز می گرداند.

با توجه به اینکه خانواده ، کوچکترین بخش اجتماع را تشکیل می دهد ، سلامت خانواده سلامت جامعه را تشکیل داده و تضمین می کند و رحمت و مودت ، سلامت خانواده را تضمین می کند.

از دیگر معیارهایی که قرآن برای انتخاب همسر بدان اشاره دارد سلامت جسم و توالد نسل است(سوره شوری آیه یازده) تشکیل خانواده ضامن بقای نسل و بقای نسل عامل بقای جامعه و سلامت آن است.