معنویت کعبه دورنمایى از عظمت و جلال و جبروت صاحب آفرینش و خالق هستى است، مسلمانان اگر شرایط واقعى حج را در اعمال خود تحقق دهند، به عظمتى ما فوق تمام عظمت‏ها و جلالى ما فوق تمام جلالت‏ها مى‏رسند.

در مناسک حج تمام عوامل تکامل انسان قرار داده شده و حاجى باید با انجام مناسک تمام خلأهاى فکرى و روحى و اخلاقى و به خصوص ایمانى خود را جبران نماید و اگر بدین صورت در اتصال به خانه حق از آن جایگاه باعظمت استفاده ننماید، حج خانه را بجاى نیاورده و اعمالى همآهنگ با واقعیت‏هاى الهى از او بروز و ظهور نکرده است.

کعبه، قبله دل‏ها و ارواح و افکار است و علامتى براى جهت‏دادن تمام موجودیت انسان به سوى اللّه.

کعبه، محورى است که باید انسان با گردش به دور آن محور از تمام رذایل بیرون آمده و به تمام حسنات آراسته گردد.

کعبه، خانه عبادت و بندگى و مرکز عشق و عاشقى و جایگاه پاکان و نیکان و مرکز به خاک افتادن صالحان و صدیقان است.

کعبه و مسجد الحرام جایگاه با عظمتى است که انبیاى بزرگ الهى و امامان بزرگوار، به آن روى عشق داشته و شب‏هاى عمر خود را تا صبح در آن مکان مقدس با کمال خضوع و خشوع به عبادت گذرانده‏اند.

زائر بیت اللّه قبل از حرکت به آن مکان شریف، واجب و لازم است که دل از تمام کدورت‏ها پاک و از همه آلایش‏ها صاف کند.

کعبه، قلب معنویت و مرکز عبودیت و جایگاه خلوص و محل خضوع و خشوع است و دلى که از این اوصاف عالى رنگ ندارد در آنجا جاى ندارد، بدون نفس تزکیه شده و قلب آراسته به حقایق و اوصاف الهى، نمى‏توان راهى به آن حریم مقدس و حرم با عظمت پیدا کرد که راه واقعى انسان به سوى حضرت معبود فقط از راه قلب سلیم است و بس و قلب سلیم، قلب خاشع و خاضع و مؤمن و متقى و رقیق و رحیم و رؤوف و کریم و آراسته به یقین است.

تا از خودیت‏هاى شیطانى بى‏خود نگردى و از شرارت‏هاى نفس پاک نشوى و از چاه تاریک رذایل بیرون نیایى و خودیت الهى خود را باز نیابى و خویشتن را از بیگانگان و دشمنان بى‏نیاز نسازى، به خانه حق راه پیدا نکنى.

آرى، چون دل از غیر فارغ ساختى و نفس از رذایل پرداختى و لباس شیطنت از تمام وجود انداختى و هویت خود را به تمام معنى به حضرت مولا باختى، لیاقت ورود در حرم را براى خود ساختى که بدن و جسم را به آن حریم دعوت نکرده‏اند، بلکه دعوت از بارگاه قدس متوجه به انسان است و انسان آن موجودى است که به صفات حضرت دوست متصف باشد.

فیلسوف و فقیه بزرگ، مرحوم حاج شیخ محمد حسین غروى اصفهانى معروف به کمپانى در خطاب به انسان مى‏فرماید:

کعبه و رابطه معنویت قلب با آن محور باعظمت هدایت و شرح آن از حدود این کتاب محدود خارج است؛ تماشاى عظمت کعبه و معنویت قلب و رابطه این دو حقیقت با یکدیگر چشمى الهى و قلبى پاک از تمام شوائب لازم دارد که با کمال تأسف این فقیر خاک‏نشین از هر دو بى‏بهره است چه بهتر که از اینجا به شرح ظاهر حدیث بپردازم، باشد که در مسیر شرح، خداوند مهربان قلبى پاک براى دریافت حقایق و چشمى الهى براى تماشاى وقایع اصلى هستى به همه ما عنایت بفرماید که این عنایت از لطف و کرم حضرت دوست دور نیست.