شرح کلامی ازسید هاشم موسوی حداد - بشنو این نی چون حکایت می کند

»» شرح کلامی ازسید هاشم موسوی حداد
بسم الله الرحمن الرحیم
معرفت نفس مراتب مختلفی دارد زیرا نفس ، شئونات گوناگونی دارد و این مراتب به طریق کلی به " اجمال و تفصیل " منقسم میشود زیرا نفس ، پس از ظهور ،یا به اجمال ظهور میکند یا به تفصیل.اجمال ، در قوس نزول مقدم بر تفصیل و در قوس صعود ، متاخر از آنست بنا براین ، معرفت اجمالیه در قوس صعود ، ابتدائا برای سالک متوسط حاصل میشود و این غیر از آن معرفت اجمالیه ایست که برای سالک منتهی رخ میدهد زیرا اوّلی اجمال پس از تفصیل است و دوّمی اجمال قبل از تفصیل . اجمال ابتدائی ، ظهور معارف است به نحو رقیقه که علت رقّتش ضعف نفس سالک در تمکین واردات است ولی اجمال ثانوی ، مقام وحدت قاهره است که مضمحل کثراتست و دریافتش از سوی سالک ، نشانه ی عروج اوبه صمدیت مضاف ( صمدیت نفس) است.
یکی از مراتب معرفت نفس ، معرفت به شأن علمی و نظری نفس است که در این مرتبه سالک ، به تناسب سلوکش ، سعه ی نفس خویش را از حیث احاطه ی علمی بر اشیاء و علوم ، مشاهده میکند ( که البته این مشاهده و معرفت ، شهود علم حضرت حق از مجرای جزئیه ی نفس سالک است و تطابقش با نفس الامر کاملا وابسته به طهارتش از جزئیت خویش دارد) و به فراخور قوّتش در ظهور اسم " الولیّ " قادر به مقید نمودن علوم مشهوده و به دام انداختن آن آهوان گریز پای و لجام زدن اسبهای سرکش و بجا استفاده کردن از آنها و اظهارشان میشود.
انسانهای کامل علیهم السلام چون صاحب " اقوی النفوس" اندصرف الاراده قادر بر آگاهی حضوری از آنچه بخواهند میباشند .
عن ابی عبدالله علیه السلام قال : انّ الإمام إذا شاء أن یعلم علم (1)
و عنه علیه السلام: إنّ الإمام إذا شاء أن یعلم اُعلم (2)
و عنه علیه السلام: إذا أراد الإمام أن یعلم شیئا أعلمه الله ذلک (3)
روایت اول به دو وجه خوانده میشود هم به صیغه ی معلوم ثلاثی مجرد :علم بفتح عین و کسر لام هم بصیغه ی ثلاثی مزید باب تفعیل که معنای متعدی دارد:علم بضمّ عین و کسر لام مشدّد . وجه اوّل بنا بر اتحاد ظاهر و مظهر و وجه دیگر بنا بر اند کاک مظهر در مُظهِـِـر روایت دوّم وسوّم هماهگ با وجه دوّم روایت اوّل است.
آنچه فارق بین حضرات اهلبیت علیهم السلام با اولیاء دیگر از انبیاء و اوصیاء و ... است یکی در سعه ی نفس است که نفس حضرات علیهم السلام اوسع النفوس است و دیگر در حصول انقیاد علوم و شئونات نفس ایشان است و دیگر در اصالت نسبت این علوم به اهلبیت علیهم السلام و اعتباریت نسبت آنها به انسانهای دیگر است.
آنچه از مرحوم سید هاشم موسوی المشتهر بالحدّاد قدس الله روحه الزکیه نقل شده- بنا بر صحت استناد عین عبارت مذکور بدون کمی و زیادی و تطابق اطلاقی ِ عبارت با واردات حاصله – که:
"در هر لحظه علومی از من میگذرد بسیار عمیق و بسیط وکلّی و چون در لحظه ی ثانی بخواهم به یکی ازآنها توجّه کنم میبینم عجب!فرسنگها دور شده است" (4) اشاره به حصول معرفت نفس بنحو اجمال در مرتبه ی شأن علمی نفس برای ایشان است.
اینکه فرموده اند: " از من میگذرد" اشاره به عدم تمکین علوم وارده بر ایشان – که همان شئون نفس آنمرحوم بوده ــ میباشد که گویای نداشتن قوّت کافی در ضبط نفس و شئون آنست و نیز ایهامیست به این نکته که آنمرحوم در آن موقع مجرای این علوم بوده اند نه ظرف آنهاو این علوم بر ایشان بنحو حال جلوه میکرده نه ملکه.

نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » سعید عبدلی ( یکشنبه 86/3/13 :: ساعت 12:57 عصر )