«کاپیتن» یکى از بزرگترین دانشمندان علم هیئت، پس از اندازهگیرىهاى دقیق به این نتیجه رسیده است که 40 بیلیون ستاره منظومه کهکشانى، در فضاى عدسى شکل (سمکها) پراکنده است که قطر آن مساوى با صدهزار، و ضخامت آن مساوى با دههزار سال نورى است... خورشید، ماه و منظومه سیارات وابسته به آن، در قسمت محیطى این فضاى عدسى شکل و نزدیک به سطح استوا و در فاصله سىهزار سال نورى از مرکز آن جا دارد...
فاصله «شعرى» تا زمین 000/ 52 بیلیون میل است، و نور که در ثانیهاى 000/ 186 میل راهپیمایى مىکند، براى طى کردن این فاصله هشت سال وقت لازم دارد، ولى شعرى از ستارگانى است که به طور نسبى نزدیک به زمین قرار گرفته است «1».
و نیز نوشتهاند: کهکشان ما نسبت به دیگر کهکشانها، چون لکّه ابر کوچکى است. نزدیکترین کهکشانها به آن سحابى «المرئة المسلسله» است که ضخامت آن 000/ 70 سال نورى و داراى صد میلیارد ستاره است.
سحابى «الجبار» را که با دوربینهاى نجومى توانستهاند مشاهده کنند، قطر ستاره درون آن 000/ 000/ 000/ 000/ 160 کیلومتر است.
در فراخناى فضا، سحابىهایى پراکنده شدهاند که تاکنون دورترین آنها به ما 500 سال نورى تخمین زده شده و به وسیله تلسکوپ «مونت ویلسون» که از قوىترین دورنماهاى کنونى است عکسبردارى شده، و در فاصله این سحابى و ما 100 میلیون کهکشان دیده شده است.
از آنجا که وسایل تحقیقات کیهانى، جدید و ابتدایى است و از جهت دیگر زمین و منظومه شمسى و کهکشانها و همه اجرام سماوى با سرعتهاى مختلف و گوناگون در حرکتند و با محدودیت ذهن بشر که خود و منظومه شمسى و کهکشانى که در آن به سر مىبرد، به اندازه ذرهاى هم نیست؛ این محاسبات نمىتواند مبیّن وضع واقعى آسمانها باشد.
| شنیدستم که هر کوکب جهانى است | جداگانه زمین و آسمانى است |
| زمین در جنب این افلاک مینا | چو خشخاشى بود در قعر دریا |
| تو خود بنگر کزین خشخاش چندى | سزد تا بر غرور خود بخندى |
.jpg)
