نیکی به والدین یا بدی نسبت به آنان، از اعمالی است که در دنیا و آخرت آثار مثبت و منفی بر آن مترتب است که دانستن آن، انسان ها را بهتر آگاه می کند تا در برخورد با آن ها بیشتر مراقب اعمال خود باشند.

سرویس علمی و فرهنگی خبرگزاری «حوزه»، آثار دنیوی و اخروی نیکی به والدین و بی حرمتی به آنان در آیینه آیات و روایات را منتشر می کند.

آثار دنیوی نیکی به والدین

مرگ آسان

امام صادق ـ علیه السّلام ـ می فرماید: کسی که دوست دارد خداوند سکرات مرگ را بر او آسان کند، صله رحم کند و به پدر و مادرش نیکی کند.[1]

طول عمر

«و الله یزید فی العمر.»[2] امام باقر ـ علیه السّلام ـ فرمود: نیکی به پدر و مادر، عمر را زیاد می کند.

دچار فقر نمی شود

«.. . ولم یصبه فی حیاته فقراً ابداً.»[3] در زندگی فقر به سراغ او نمی آید.

برگشت کردن نیکی به پدر و مادر به خود انسان

در دستورات اسلامی به ما سفارش کردند که به پدر و مادر خود احسان کنید تا فرزندان شما نسبت به شما نیکی کنند، چون این کار یک آموزش عملی است که فرزندانمان از ما می آموزند، لذا امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمودند: به پدرتان احترام کنید که فرزندانتان به شما نیکی کنند.[4]

آثار اخروی نیکی به پدر و مادر

رضای الهی

وقتی که انسان به پدر و مادر خود احترام می کند و آن ها را از خود راضی می کند، نتیجه اش آن است که خدا هم از او راضی می شود، لذا پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «رضای خداوند در رضای والدین است.»[5]

در سایه عرش الهی

امام صادق ـ علیه السّلام ـ می فرماید: «حضرت موسی ـ علیه السّلام ـ با خداوند مناجات می کرد، یک نفر را دید که زیر سایه عرش الهی است، از خداوند سؤال کرد این چه کسی است که زیر سایه عرش تو قرار گرفته است؟. خداوند فرمود: این کسی است که به پدر و مادرش نیکی کرده است.»[6]

به جهنّم نمی رود و جایگاهش بهشت است

عن رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ: «لن یدخل النار البارّ بوالدیه.»[7]

یک نفر به حضرت عیسی (ع) گفت: ای معلّم خیر، مرا به عملی راهنمایی کن که به بهشت بروم، فرمود: تقوای الهی را در آشکار و نهان داشته باش و به پدر و مادرت نیکی کن.[8]

در بهشت نزدیک انبیاء

پیامبرـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «بین انبیاء و نیکی کننده به پدر و مادر یک درجه فاصله است.»[9]

آثار اخروی بی حرمتی به والدین

عدم غفران الهی

 خداوند کسی را که مورد غضب پدر و مادر واقع شده است هر چند هم، طاعت الهی را انجام دهد، نمی بخشد و می گوید: هرکاری می خواهی بکن که من تو را نمی بخشم.[10]

مورد نظر خدا قرار نمی گیرد

پیامبرـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمود: «چهار گروه هستند که خداوند در روز قیامت به آن ها نگاه نمی کند: 1) عاق والدین 2) کسانی که منّت سر دیگران می گذارند 3)تکذیب کننده قدر 4) شارب خمر.»[11]

عدم ورود به بهشت

امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: عاق والدین، وارد بهشت نمی شود. «لا یدخل الجنه العاق لوالدیه.»[12]

موسی به خدا عرض کرد: «پروردگارا! فلان دوست شهیدم کجاست؟. خداوند فرمود: در جهنّم است! موسی ـ علیه السّلام ـ عرض کرد: خدایا! مگر خودت وعده نداده ای که شهدا را به بهشت ببری؟. خداوند فرمود: بله، ولی این شخص اصرار بر عقوق والدین داشت و من هیچ عملی را از عاق والدین قبول نمی کنم.»[13]

عدم استشمام بوی بهشت

نه تنها عاق والدین وارد بهشت نمی شود، بلکه از فاصله دوری از بهشت عبور داده می شود، امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «پیامبرـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودند: از عاق والدین پرهیز کنید، زیرا بوی بهشت از مسیری هزار ساله استشمام می شود، ولی عاق والدین آن را استشمام نمی کند.»[14]

عدم قبول نماز

امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «اگر کسی به پدر و مادرش نگاه ظالمانه کند، خداوند نمازش را قبول نمی کند.»[15]

ملعون

امام صادق ـ علیه السّلام ـ فرمود: «ملعون است ملعون است کسی که پدر و مادرش را بزند، ملعون است ملعون است کسی که عاق والدین می شود.»[16]

آثار دنیوی بی حرمتی به والدین

کوتاهی عمر

در داستان خضر و موسی در آن جا که آن نوجوان را می کشد، علّت کشتن نوجوان را این گونه بیان می کند: وَأَمَّا الْغُلامُ فَکانَ أَبَوَاهُ مُؤْمِنَینِ فَخَشِینَا أَنْ یرْهِقَهُمَا طُغْیانًا وَکفْرًا[17] و امّا آن نوجوان، پدر و مادرش با ایمان بودند، ما نخواستم او والدینش را به طغیان و کفر وا دارد».

از این آیه معلوم می شود جایی که فرزند به خاطر آن که در آینده پدر و مادر خویش را آزار می دهد و در برابر آن ها طغیان و کفران می کند و یا آن ها را از راه الهی به در می برد، مستحقّ مرگ می باشد، چگونه است حال فرزندی که هم اکنون مشغول به این گناه است؟. آن ها در پیشگاه خدا چه وضعی دارند؟. در روایات اسلامی پیوند نزدیکی میان کوتاهی عمر و ترک صله رحم (به خصوص آزار پدر و مادر) ذکر شده است.[18]

محروم از توفیق الهی:

امام رضا ـ علیه السّلام ـ فرمود: «خداوند عقوق والدین را حرام کرده، زیرا عاق والدین باعث می شود که توفیق اطاعت الهی از او صلب شود.»[19]

تعجیل در عقوبت:

«قال رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ ثلاثه من الذنوب تعجل عقوبتها و لا تؤخر الی الاخره عقوق الوالدین.. .» سه دسته از گناهان هستند که خداوند در عقوبت آن ها تعجیل می کند و آن ها را به آخرت وا نمی گذارد: عقوق والدین...[20]

پی نوشت ها:

[1] بحارالانوار، ج71، ص 66.

[2] همان، ص 85.

[3] همان، ص 66.

[4] همان، ص 65.

[5] میزان الحکمه، ج10، ص709.

[6] بحارالانوار، ج71، ص65.

[7] مستدرک الوسائل، ج15، ص175. هرگز نیکی کننده به پدر و مادر، وارد آتش نخواهد شد.

[8] همان.

[9] همان، ص176.

[10] میزان الحکمه، ج10، ص716.

[11] بحارالانوار، ج71، ص71.

[12] همان، ص74.

[13] مستدرک الوسائل، ج15، ص195.

[14] بحارالانوار، ج71، ص62.

[15] همان، ص61.

[16] همان، ص85.

[17] کهف: 18: 80.

[18] تفسیر نمونه، 1371، ج12، ص519.

[19] میزان الحکمه، ج10، ص717.

[20] همان.