انسان در صورت دچار شدن به بندگى غلط، یعنى گرفتار آمدن به بند طاغوتها و هواى نفس، تمام استعدادها و حقایق عالى وجودیش بسته خواهد ماند، و در این رشته، انسان تبدیل به شرورترین موجود زمین خواهد شد، قرآن مجید مىفرماید:
«إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُکْمُ الَّذِینَ لا یَعْقِلُونَ» .
«بدترین جنبندگان نزد خدا افراد کر و لالى هستند که اندیشه نمىکنند».
در این حال انسان منبعى از شر و پلیدى و ظرفى از پستى و شقاوت مىشود، به طورى که جنبندگان دیگر از او جز شر و ضرر، چیزى نخواهند دید.
انسان هنگام دچار شدن به بندگى غلط، حتى به نزدیکترین افرادش، که زن و فرزندان هستند، رحم نخواهد کرد، عدم ترحم او به معناى نپرداختن نفقه آنان نیست، ممکن است از نظر مادى به بهترین صورت خانواده خود را اداره کند؛ اما از نظر تربیت و معنویت، بزرگترین لطمه را به آنان خواهد زد؛ زیرا وقتى سرپرست خانواده، داراى مسیرى غلط و راهى شیطانى باشد، به ناچار افراد تحت تکفّلش به راه او کشیده مىشوند و در گمراهى و ضلالت خواهند افتاد.
البته هر کدام از افراد خانواده، خودشان انسانهاى مسئولى هستند و باید تکالیف الهى خود را به طور شایستهاى انجام دهند؛ ولى این طور نیست که اثرپذیر از سرپرست خود نباشند، قطعاً پدر در شکل دادن شخصیتى آنان اثر دارد، و بیشتر اوقات، زن و فرزند تصور مىکنند راه پدر خانواده راه صحیحى است و این گونه پدران خائن همانانى هستند که قرآن مجید در سوره «احزاب»
درباره آنان و شکایت زن و فرزند از جنایات آنان مىفرماید:
«وَ قالُوا رَبَّنا إِنَّا أَطَعْنا سادَتَنا وَ کُبَراءَنا فَأَضَلُّونَا السَّبِیلَا* رَبَّنا آتِهِمْ ضِعْفَیْنِ مِنَ الْعَذابِ وَ الْعَنْهُمْ لَعْناً کَبِیراً» .
«ما از فرمانروایان و بزرگانمان اطاعت کردیم، در نتیجه گمراهمان کردند.
* پروردگارا! آنان را از عذاب دو چندان ده، و کاملًا از رحمتت دورشان ساز».
گناه گمراه کردن دیگران به اندازهاى سنگین است که در تأویل آیه 32 سوره «مائده» گفتهاند گمراه کردن یک انسان، یا به یادگار گذاشتن یک روش غلط که دیگران دچار آن شوند، مساوى با کشتن تمام مردم است .
در روایات آمده است که مراد از «قتل» در آیه مورد نظر فقط کشتن نیست؛ بلکه قتل عقل، فطرت، روح و روان، و به تعبیر دیگر پیشگیرى از رشد و کمال دیگران است.
در هر صورت در عبودیت غلط، هم نابودى واقعیات اصیل انسانى خود انسان و هم تباه شدن مایههاى تربیتى دیگران مطرح است، و انسان در طول تاریخ گناهى بزرگتر و پر خطرتر از این گناه به خود ندیده است.
.jpg)
