نها برنامه ‏اى که روابط انسان را با سایر انسان‏ها، بر اساس حق و عدل بر پا مى‏کند «اخلاق» است، و کسى‏که از حسنات اخلاقى دور مانده، دچار ظلمت و تاریکى است و هرگز نخواهد توانست با مردم به نیکى زندگى کند.

شما از روان آلوده به رذایل و انسان دچار ظلمت و از مردم فرورفته در جهل، جز زیان و ضرر چه توقعى دارید؟.

نمى‏توان باور کرد که انسان فاقد اخلاق، شر و زیان نداشته باشد. تجربه نشان داده که بیشترین درصد مظالم بشر و تجاوزات و جنایاتش، معلول نبود حسنات اخلاقى در وجود اوست.

چگونه مى‏توان قبول کرد کسى‏که خود را از آلودگى‏ها پاک نکرده در روابط و برخوردهایش جانب حق را رعایت کند؟

همچنان که انسان فاقد ایمان، متجاوز به حق است، انسان فاقد اخلاق هم‏ متجاوز به حقوق خلق است. گرچه مى‏توان گفت فاقد ایمان، به حقوق خلق هم تجاوز مى‏کند، و فاقد اخلاق، حقوق حق را پایمال مى‏نماید.

امام سجاد علیه السلام از خداى بزرگ تقاضا مى‏کند: «برایم نورى قرار ده تا در پرتو آن در بین مردم سرافراز باشم». نورى که حضرت از خدا مى‏خواهد، همان چراغ پر نور حسنات روحى است.

در اینجا تذکر یک نکته لازم است که: هر مسلمانى براى قبول حسنات اخلاقى و شستشوى روان از رذایل، نیازمند به ایجاد زمینه در صفحه با عظمت نفس است.

بدون شک، بدون ایجاد زمینه لازم، دور کردن رذایل، مشکل، و آراسته شدن به حسنات اخلاقى غیر ممکن به نظر مى‏رسد.