مصلح بزرگ در کتاب های آسمانی

ظهور مهدی موعود (علیه السلام) از جمله نعمت های بزرگ الهی است که خداوند بر مردم و مستضعفان جهان منّت گذاشته و اراده کرده است که توسط وجود پرفیض او به آنان سیادت و آقایی دهد و از یوغ ستم و بردگی جهان خواران نجات بخشد. آن خلف صالح و یادگار انبیای الهی که دوازدهمین جانشین پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) است، مقتدا و پیشوای صالحان روی زمین خواهد شد و آن جداشدگان از خلق و پیوستگان به حق را وارث زمین می نماید. قرآن می گوید:
(وَلَقَدْ کَتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکْرِ أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهَا عِبَادِیَ الصَّالِحُونَ)؛ (1)
و ما بعد از تورات در زبور داوود نوشتیم (در کتاب های انبیای گذشته وعده دادیم) که بندگان نیکوکار و شایسته ی من وارث و مالک زمین خواهند شد.
در کتاب های تفسیری بیان شده است که این وعده الهی در همه کتاب های آسمانی هست و منظور از « صالحین »، قائم آل محمد، مهدی موعود (علیه السلام) و یاران او است. (2)
علامه مجلسی – رحمة الله علیه – در موسوعه ارزش مند خود چنین توضیح داده است: خداوند سبحان در همه کتاب های آسمانیِ پیامبران، وعده خود را مرقوم داشته و در قرآن نیز وعده خویش را تکرار کرده است و مقصود از « ذکر »، تورات است.
بعضی دیگر همه ی کتاب هایی را که بر پیامبران نازل گردیده است « زبور » دانسته اند، زیرا واژه « زَبُور » از « زَبَرَ » است که به معنای « کتاب » یا « نامه » و « نوشته » است و نیز به معنای « سخن » هم می باشد که جمع زَبور « زُبُر » است. لکن واژه « الزبور » برای کتاب حضرت داوود (علیه السلام) عَلَم گردیده و شهرت یافته است. (3) در عهد قدیم از آن به « مزامیر داوود » تعبیر شده است که مجموعه نیایش ها، مناجات ها و اندرزهای داوود پیامبر می باشد. قرآن کریم می فرماید:
(وَآتَیْنَا دَاوُودَ زَبُورًا)؛ (4)
ما به داوود (پیامبر علیه السلام) کتاب زبور دادیم.
حال با توجه به نوشتار فوق در کتاب های أوستا، انجیل، تورات و...، ظهور مصلح بزرگ و نجات بخش جهانی مطرح شده است که چند نمونه از آن را در ذیل می آوریم:
الف) اوستا کتاب زرتشت

نجات بخشی

1. زندگان و آن هایی که بوده اند و خواهند بود، نجاتی خواهند جست که از سوی او می آید. آن که امید می دهد که روان پرهیزگاران در بی مرگی نیرومند بود و آن در وندان در رنج جاودان. این ها را مزدا أهورا به شهریاری (= نیروی) [خویش] آفرید. » (5)
امید زندگی برتر

2. « و این ها (= امشاسپندان) آنان اند که به خواست[شان] گیتی را نو سازند، [گیتی] بی پیری، بدون مرگ، نپوسیدنی و نگندیدنی، جاودان و زنده، سود دهنده، پر خوشبختی، آن گاه که مردگان دوباره برخیزند و فرا رسد زندگان را آسودگی از مرگ، آن گاه [ سوشیانس ] به خواست [خود] جهان را تازه کند. » (6)
تلاش سوشیانس ها جهت استقرار راستی

3. « راهی را که تو به من گفته ای مزدا! که راه اندیشه نیک است بر روی آن دین های (= وجدان های) خوب ساخته شده.
سوشیانس ها، همراه با أشه پیش می روند به سوی مزدهایی که تو برای آن آفریده های نیک مقرّر کرده ای ای مزدا. » (7)
4. « ای مزدا، چه هنگام گاوهای آسمان برای برقراری جهان راستی طلوع خواهند کرد؟ هدف های سوشیانس ها با آموزش های کامل تو هم آهنگ است. به سوی که برای یاری دادن اندیشه نیک باید رفت؟ به سوی من. » (8)

سیر کمال در عصر ظهور نجات بخش

« بنیان گذاران جامعه مطلوب به کمک فرهرمزد داده بر همه کس و همه چیز فرمانروایی معنوی دارند و هدف زندگی را در نابودی ناراستی و دروغ و پیروزی نیروهای « هرمزدی » می دانند و کوشش آنان بر تأمین رفاه و آسایش برای پرهیزگاران و رنج جاودان بر گناه کاران مصروف می شود. (9) آنان برای رسیدن به این هدف از سود خویش می گذرند و غالباً از سلاح های معنوی برای پیشبرد خواسته های خود مدد می گیرند. سلاح معنوی آنان در برابر نابکاران و دیوان، راست اندیشی، راست گفتاری و راست کرداری است. برترین صفت « سوشیانس ها » یعنی پیروزگری، مبین این نکته است که آن ها برای ساختن جامعه نو علیه همه مظالم قیام می کنند و همه ی نیروهای منبعث از زور اهریمنی را نابود می کنند. « سوشیانس » کسی است که آزار همه ی دیوان و همه مردمان را دور می کند.
او ستیزنده ای مقاوم و نستوه است که در جای خود از سلاح مادّی نیز کمک می گیرد و به نبردی آشکار، رو در رو و سرنوشت ساز با بدی و عوامل آن بر می خیزد و دروغ را با گُرز از گیتی بیرون می کند. » (10)

ب) انجیل (عهد جدید)، کتاب عیسی (علیه السلام) (متی، یوحنّا، لوقا، مرقس)

نجات بخشی و انتظار

1. « پس خود را حفظ کنید. مبادا دل ها از پرخوری و مستی و اندیشه های دنیوی، سنگین گردد و آن روز ناگهان بر شما آید، زیرا مثل دامی بر جمیع سکنه ی تمام روی زمین خواهد آمد. پس در هر وقت دعا کرده و بیدار باشید تا شایسته ی آن شوید که از جمیع این چیزهایی که در زمین به وقوع خواهد پیوست نجات یابید و در حضور پسر انسان بایستید. » (11)
2. « او پسری خواهد زایید که نامش را « یَسُوع » « عیسی » می گذارد. آن فرزند، امت خویش را از (پلیدی ها و) گناهانشان رهایی می بخشد. » « زیرا در حقیقت شنیده ایم که او « مسیح » و نجات دهنده عالم است. » (12)
3. « هر که تا انتها صبر کند نجات یابد. » (13)
4. « زیرا شما را صبر لازم است تا اراده خدای را به جا آورده و وعده او را بیابید، زیرا بعد از اندک زمانی آن آینده خواهد آمد و تأخیر نخواهد داشت. » (14)
5. « خدای پدران ما، آن عیسی را برخیزاند که شما به صلیب کشیده و کشتید. او را خداوند بر دست راست خود بالا برده، سرور و نجات دهنده ساخت تا اسرائیل را توبه و آمرزش گناهان بدهد. » (15)
6. « و چون فریسیان از او (مسیح) پرسیدند که ملکوت خدا کی می آید. او در جواب ایشان گفت: ملکوت خدا با مراقبت نمی آید و نخواهد گفت در فلان یا فلان جاست... زیرا چون برق که از یک جانب زیر آسمان لامع شده تا جانب دیگر زیر آسمان درخشان می شود، پسر انسان در یوم خود هم چنین خواهد بود. » (16) « لهذا شما نیز حاضر باشید، زیرا در ساعتی که گمان نبرید پسر انسان می آید. » (17)

علائم پیش از ظهور نجات بخش

1. «... و زلزله ها حادث خواهد شد و قحطی ها و اغتشاش ها پدید می آید. این ها ابتدای دردهای زه [سختی ها و مشکلات که تعبیر به درد زایمان شده] می باشد. » (18)
2. « ای بچه ها! این ساعت آخر است و چنان که شنیده اید که دجال می آید. الحال هم دجالان بسیار ظاهر شده اند و از این می دانیم که ساعت آخر است... دروغ گو کیست؟ جز آن که مسیح بودن عیسی را انکار کند. آن دجّال است که پدر و پسر را انکار می نماید. » (19)
3. « این است روح دجّال که شنیده اید که او می آید و الان هم در جهان است. » (20)
4. « زنهار کسی که به هیچ وجه شما را نفریبد، زیرا که تا آن ارتداد اول واقع نشود و آن مرد شریر یعنی فرزند هلاکت ظاهر نگردد آن روز نخواهد آمد. » (21)

ظهور مجدد عیسی (علیه السلام) و علائم قبل از ظهور

مسیح، پیروان خویش را بر نکاتی که پیش از ظهور مجددش می باشد آگاه می سازد و دورنمای جهان بی ثبات و آشوب و ناامنی و هرج و مرج را تذکر می دهد:
1. « فرا رسیدن جنگ ها و خبرهای مربوط به آن، نشانه ی آغاز ظهور است. »
« مسیح پیروان را از حمایت مسیحی های دروغین برحذر می دارد و توصیه می کند که به حیله های ناراست فریفته نشوند و از شنیدن اخبار جنگ ترس به خود راه ندهند. »
2. « او (= مسیح) برای روز نجات، نشانه آشکاری که بر زبان دانیال نبی رفته است یاد می کند و آن خرابی « اورشلیم » است. » (22)
3. « روزی که عیسی (علیه السلام) ظاهر می شود، روزی است که به سبب گناهان فراوان جهان به تباهی کشیده شده است؛ همانند روزی که نوح (علیه السلام) در کشتی نشست و نجات یافت، اما امتِ نافرمانش نابود شدند. هم چنان که در ایّام لوط (علیه السلام) بود که همه ی مردم، فارغ از اندیشه تباهی به کار اشتغال داشتند، اما آتش قهر خدایی گریبانشان را گرفت، ظهور مسیح نیز بر این منوال خواهد بود و بی خبر فرا خواهد رسید. » (23)

ج) تورات (عهد قدیم)، کتاب موسی (علیه السلام)

عهد ظهور (امنیّت عمومی)

1. « در آن روز به جهت ایشان با حیوانات صحرا و مرغان هوا و حشرات زمین عهد خواهیم بست و کمان و شمشیر و جنگ را از میان خواهم شکست و ایشان را به امنیت خواهیم رسانید و بعد خواب همراه با آرامش خواهند کرد. » (24)
2. « و گرگ با برّه سکونت خواهد داشت و پلنگ با بزغاله خواهد خوابید و گوساله و شیر پرواری با هم و طفل کوچک آن ها را خواهند راند و گاو با خرس خواهد چرید و بچه های آن ها با هم خواهند خوابید و شیر مثل گاو، کاه خواهد خورد و طفل شیر خواره بر سوراخ ماری بازی خواهد کرد و طفل از شیر بازداشته شده، دست خود را بر خانه ی افعی خواهد گذاشت و در تمامی کوه ی مقدسِ من، ضرر و فسادی نخواهند کرد، زیرا که جهان از معرفت خداوند پر خواهد بود. » (25)

مصلح بزرگ در میان ملل و اقوام

از زمان های گذشته ملت های گوناگون به نجات بخش و مصلح بزرگ اعتقاد داشتند؛ گرچه خداپرست نبودند در ذیل به چند نمونه از آن ها اشاره می گردد:
1. اقوام « مغول » بر این باور بودند که تیمور لنگ یا چنگیزخان قبل از مرگ خود، به یاران خویش وعده داده که دوباره به دنیا باز می گردد و قوم خود را از چنگال چینی ها نجات می دهد.
2. مسیحیان احباش معتقدند: « تیودور »، سلطان قدرت مند و نجات بخش آنان ظهور خواهد کرد و آن ها را از بدبختی ها و تیره روزی ها رهایی می بخشد.
3. در کتاب قدیم فارسی آمده است: قوم « مجوس » انتظار هوشیدر (أشیدربابی) [که یکی از اجداد زرتشت است] را بر سر دارند و امیدوارند که او در میان آنان ظاهر گردد و دوران ستم گری را به پایان برساند. (26)

در متن های فارسی میانه چنین مطرح شده است: در این سه هزاره « هوشیدر » و « هوشیدرماه » و « سوشیانس » که جدا جدا در سر هر هزاره از ایشان یکی آید و همه کارهای جهان را باز آراید. و پیمان شکنان و بت پرستان را در کشور بزند (بکُشد). هوشیدر، نخستین موعود، در سر هزاره پنجم بوده، هوشیدرماه در ابتدای هزاره ششم می باشد و سوشیانس، آخرین موعود، در سر هزاره هفتم ظهور می نماید. (27)
در هر یک از ادیان، مکاتب، ملل و اقوام، از مصلح جهانی با تعبیرهای متناسب با فرهنگ خود نام برده و سخن گفته اند:
هر یک به زبانی صفت حمد تو گوید * * * بلبل به غزل خوانی و قُمری به ترانه (28)
همان طور که گفته شد در آیین زرتشت از او به نام « سوشیانت » یا « سوشیانس » یعنی نجات دهنده بزرگ جهان یاد شده است. او در میان یهودیان به نام « ماشیع » (مهدی بزرگ) و در آیین هندی به نام « آواتارا » و در آیین بودائیان به نام « بودای پنجم » و در میان برهمائیان به نام « ویشنو » و در کتاب شاکمونی، از جمله کتاب های هندویان، به نام « فرزند خلایق دو جهان » و در کتاب مقدس دادتک برهمائیان به نام « آخرین وصی ممتاطا (محمد) » و در کتاب پاتیکل به نام « راهنما » (هادی و مهدی) و... نام گرفته که تعبیرهای زیبا و پرمفهومی را به دنبال داشته است.
اهالی صربستان در انتظار منجی خویش، « مارکوکر الیویچ »، به سر می برند. ساکنان جزایر انگلستان در انتظار « ارتور » و ایرانیان قدیمی در انتظار « گرزا سپه » و اقوام اروپای مرکزی در انتظار « بوخص » و یونیانیان، منتظر « کالویبرگ » و قومیت های اسکاندیناوی در انتظارِ « اودین » و ملت های آمریکای لاتین در انتظار « کوتزلکوتل » و هم چنین چینی ها منتظرِ « گرشنا » می باشند که سالیان سال نسل های مختلف چنین انتظار مقدسی را داشته و دارند. (29)
گویا انتظار با فطرت و سرشت اینان آمیخته گشته است و در مجموع می توان گفت اعتقاد به ظهور مصلحی بزرگ از امور اساسی همه ی گروه ها و مذاهب و تشکل هایی است که ریشه ی دینی دارند و همین امر باعث شده است که آنان زنده بمانند و با بسیاری از مفاسد مبارزه نمایند. این همان ایده ی مقدسی است که شیعه دوازده امامی با تکیه بر آیات و روایات، آن را مطرح کرده و در بین جوامع ممتاز گشته است. شیعه، امام خوش را زنده می داند. رهبری و ایستادگی او را در برابر همه جهان خواران حتمی و قطعی می داند. حمایت خالق هستی را در آرمان های زیبا و انسان سازش با دلی روشن مطرح می کند، اما در این که آن منتظَر و نجات بخش چه کسی است، ویژگی های شخصی و شخصیتی او چیست، فرزند کدامین صالح و برگزیده خداست، در چه زمانی ظهور می کند و جهان را از چشم انتظاری به در خواهد آورد و این که چه وقت مدینه فاضله افلاطونی و ارسطوئی مدینه فاضله الهی را به وجود خواهد آورد (جامعه ای که قسط و عدل و نورانیّت همه ی زوایایش را فرا گیرد؛ استعدادها شکوفا گردد و زمین، گنجینه های خویش را در اختیارش بگذارد؛ به طوری که فقر ریشه کن شود و آوای توحید و خداپرستی همه جا حاکم گردد)، همه و همه از جمله اموری است که نسبت به آن ها مستندات زیادی وجود دارد و ان شاء الله در جای خود مطرح می گردد تا چهره ی بقیة اللهی یوسف فاطمه (علیها السلام) معرفی شود و عاشقان، معشوق خویش را دریابند و در راه ظهورش همه ی هستی خویش را فدا کنند.

ادامه دارد...

پی‌نوشت‌ها:
1. أنبیاء، آیه 105.
2. فیض کاشانی، تفسیر صافی، ج 3، ص 357 و مجمع البیان، ج 4، ص 66.
3. المیزان فی تفسیر القرآن، ج 14، ص 331؛ سیوطی، الدر المنثور فی التفسیر المأثور، ج 5، ص 685 و بحارالانوار، ج 51، ص 47، ح 6.
4. نساء، آیه 163.
5. اوستا، یسنا 45، ب 7.
6. یشت، ب 19 زامیاد.
7. یسنا 34، ب 13.
8. یسنا 46، ب 3.
9. اوستا، یشت، بند 142 فروردین؛ در یسنا 45 بند 7 نیز آمده است.
10. راشد محصل، نجات بخشی در ادیان، ص 16.
11. أنجیل لوقا، أصحاح 21، آیات 34 – 36.
12. أنجیل متی، أصحاح 1، آیه ی 21 (کتاب مقدس، عهد جدید، ص 4)؛ یوحنا4، 42.
13. أنجیل متی، أصحاح 24، آیه ی 13.
14. الرسالة الی العبرانیین، أصحاح 10، آیه 35 – 36.
15. اعمال رسولان، 5، 31، به نقل از: نجات بخشی در ادیان، ص 114.
16. لوقا، 17 – 25.
17. متی، 24 – 44.
18. مُرقُس، 8، 13.
19. رساله اول یوحنا، 2، 18، 22، 23.
20. رساله اول یوحنا، 3 – 4.
21. رساله ی دوم پولس به تسالونیکیان 2 – 3.
22. متی، آیات 6، 7، 15.
23. لوقا، 27، 28.
24. هوشع، أصحاح 2، آیه ی 19؛ (کتاب مقدس، ص 1288)
25. اشعیاء، 7 – 11.
26. هاشم معروف الحسنی، سیرة الائمة الاثنی عشر، ج 2، ص 518 به نقل از: احمد محمد صبحی، نظریة الامامة عند الشیعة الاثنی عشریّة.
27. مینوی خرد، پرسش 1، ب 95، به نقل از: نجات بخشی در ادیان، راشد محصّل، ص 14.
28. شیخ بهائی، دیوان اشعار.
29. ادیان و مهدویت، ص 38 و خورشید مغرب، ص 69.