«ما باید خودمان را به این مرکز نور نزدیک کنیم .... باید با عمل و نه با محبت خالی، نورانی بشویم.... این، عمل و گذشت و ایثار و تشبّه و تخلّق به اخلاق آنان را لازم دارد.... ما باید از این ستاره درخشان، راهِ به سوى خدا و راهِ بندگى را که راه راست است و فاطمه زهرا سلام الله علیها پیمود و به آن مدارج عالى رسید، پیدا کنیم». (1)
آری هم آهنگ کردن آهنگ زندگی خود با زندگی صدیقه کبری سلام الله علیها تلاشی است که آن حضرت از محبان خود انتظار دارد. مسلما زندگی دوست داران حضرت زهرا سلام الله علیها هم رنگ و هم جهت با زندگی آن جناب است نه در سویی مخالف و با رنگی متضاد با آن بانوی یگانه. (2)
دشمنان نظام اسلامی تلاش فراوان دارند با مصرف گرا کردن مردم و جلب توجه آنان به ظواهر زندگی دنیا (از تنوع طلبی در لباس و مدهای گوناگون گرفته تا مبل و وسایل خانه، تا ماشین و...) اقتصاد جامعه اسلامی را، اقتصادی پر مصرف و لوکس گرا بار آورده، زمینه ی احتیاج آن به خارج را بیشتر کنند.(3) در این شرایط، میزان توجه حضرت زهرا سلام الله علیها به ظواهر دنیا، تجملات، آسایش و راحتی آن می تواند راهنمای سمت و سوی زندگی کسانی باشد که دل در گرو محبت او و فرزندان گرامیش دارند. نگاهی هر چند گذرا به وضع خانه و جهاز عروسی آن حضرت، کار ایشان در خانه، و لباس صدیقه کبری سلام الله علیها همگی انسان را به تعجب واداشته، فاصله زیاد جامعه امروز با این الگوی یگانه را اندکی ترسیم می کند.

از ازدواج آسان تا انفاق در عین نداری
وضع مالی خانه حضرت زهرا سلام الله علیها بسیار زاهدانه بوده است. در ماجرای جهاز حضرت زهرا سلام الله علیها چنین آمده که چون جهاز را خریداری کردند و نزد پیامبر صلی الله علیه و آله آوردند، حضرت اشک ریخته، رو به آسمان کرد و فرمود: «خداوندا، به خانواده ای که بیشتر ظرفهایشان سفالی است برکت عطا فرما».(4)
روزی سلمان فارسی نزد حضرت زهرا سلام الله علیها رفته، از ایشان مقداری غذا می خواهد، اما حضرت به او می فرماید: «ای سلمان به خدا سوگند سه روز است که ما چیزی نخورده ایم! حسن و حسین از شدت گرسنگی بیقراری کردند و سپس مانند جوجه های پرکنده بر زمین دراز کشیدند! اما آنگاه که خیر و نعمتی به در خانه ام بیاید آن را رد نخواهم کرد.(5)لباس مرا بردار و نزد شمعون رفته، گرو بگذار و از او مقداری خرما و آرد بگیر.» سلمان لباس را به شمعون داده، آرد و خرما را برای حضرت می آورد و حضرت غذایی آماده کرده، به سلمان می دهد. (6)
روزی دیگر امیرمومنان از زهرای اطهر سلام الله علیهما می پرسد آیا در خانه چیزی برای خوردن یافت می‌ شود و دختر پیامبر صلی الله علیه و آله پاسخ می دهد: «به خدا سوگند سه روز است که در خانه چیزی نداریم»!! (7)
دشمنان نظام اسلامی تلاش فراوان دارند با مصرف گرا کردن مردم و جلب توجه آنان به ظواهر زندگی دنیا (از تنوع طلبی در لباس و مدهای گوناگون گرفته تا مبل و وسایل خانه، تا ماشین و...) اقتصاد جامعه اسلامی را، اقتصادی پر مصرف و لوکس گرا بار آورده، زمینه ی احتیاج آن به خارج را بیشتر کنند
اینها در حالی است که رسول خدا صلی الله علیه و آله باغ هایی مانند فدک را به حضرت زهرا سلام الله علیها بخشیده بود، اما ایشان درآمد این باغ ها را صرف فقرا می فرمود، (8) و خود به اختیار، زاهدانه زیستن را برگزیده بود. آن بانو از پدر خود شنیده بود که حلال دنیا حسابرسی خواهد داشت و حرامش عقاب و جهنم.

تحمل سختی کار در منزل برای آسایش آخرت
هرچند حضرت زهرا سلام الله علیها دختر اولین شخصیت جامعه اسلامی و همسر سردار بزرگ اسلام بود، و هرچند دارای چنان مقام معنوی بالایی بود که ملائکه در خدمت او بودند؛ (9) با این همه، کارهای دشوار منزل را خود انجام می داد. امیرالمومنین علیه السلام می فرماید: «او آنقدر با مشک آب ‏آورد که اثر آن در سینه ‏اش به جاى ماند. به قدرى با آسیاب کار کرد که دستهایش پینه بست، و به قدرى خانه را جارو ‏کرد که گرد و غبار بر لباسهایش ‏نشست، و به قدرى در زیر دیگ آتش ‏افروخت که لباس هایش سیاه ‏شد. او به سبب این کارها دچار زحمت و رنج شدیدى شده بود.»(10) پیامبر صلی الله علیه و آله که سختی های حضرت را می¬دید به ایشان فرمود: «دخترم سختی های دنیا را برای آسایش آخرت تحمل کن».(11)
سلمان می گوید: روزی وارد خانه زهرا سلام الله علیها شدم و دیدم حضرت مشغول آرد کردن نان است در حالی که از دستش خون می آید و حسین علیه السلام در گهواره گریه می کند. به حضرت عرض کردم: «با دستان خود چنین کردی در حالی که فضه (خادم حضرت) هم هست؟!» حضرت زهرا سلام الله علیها در پاسخ فرمود: «رسول خدا به من توصیه کرد که یک روز فضه کار کند و یک روز من. نوبت فضه، دیروز بود!!»(12)
حضرت زهرا سلام الله علیها می داند که چرا رسول خدا صلی الله علیه و آله به او چنین توصیه فرموده است. مدت ها پیش که امام علی علیه السلام او را نزد پیامبر صلی الله علیه و آله فرستاده بود تا درخواست خادمی کند، پیامبر صلی الله علیه و آله فرموده بود دوست ندارد خادم، ثواب را از فاطمه دور کند.(13)

سادگیِ دختر امپراطور جهان اسلام
سادگی و کهنگی لباس حضرت زهرا سلام الله علیها نیز بسیار تعجب بر انگیز است. لباس های ایشان وصله دار بود. چون شب عروسی آن حضرت فرا رسید رسول خدا صلی الله علیه و آله پیراهنی نو به ایشان هدیه داد. در همان شب فقیری در خانه حضرت را زد و گفت: «از خانه نبوّت لباسی کهنه می خواهم» حضرت زهرا سلام الله علیها خواست لباس وصله خورده ی خود را به او بدهد که به یاد این آیه افتاد «هرگز به خوبی نمی رسید مگر از آنچه دوست می دارید انفاق کنید».(14) صدیقه کبری سلام الله علیها لباس وصله دار را نگه داشت و لباس نویی که پدرش همان شب به او هدیه داده بود را به فقیر داد! (15)
سلمان می گوید چون آیه «قطعا جهنم وعده گاه همگی آنان است»(16) نازل شد، پیامبر صلی الله علیه و آله چنان گریان و غمگین شد که کسی جرات نزدیک شدن به حضرت را نداشت. من به دنبال فاطمه سلام الله علیها رفتم تا او را نزد پیامبر صلی الله علیه و آله ببرم. وقتی ماجرا را برای ایشان بیان کردم حضرت برخواست و عبایی کهنه پوشید. من که این لباس را دیدم گریه کرده با خود گفتم دختران پادشاهان روم و فارس لباس هایی از حریر و ابریشم می پوشند و دختر محمد صلی الله علیه و آله عبای پشمی کهنه ای دارد که دوازده جای آن با لیف خرما پینه خوده است!!(17) قطعا تهیه لباسی که این مقدار کهنه نباشد و تا این حد پینه نداشته باشد کاری دشورای نیست خصوصا برای بانویی که دختر اول شخص مدینه است و همسرش بعد از رسول خدا صلی الله علیه و آله بالاترین مقام را در بین مردم دارد.(18) اما زهرای اطهر سلام الله علیها خود خواسته است تا چنین زندگی کند تا دیگران بدانند ارزش انسان به لباس و خانه و... نیست.(19)

الگوی زیبای زندگی آسمانی
خانه ای با اثاث بسیار ساده، در سختی فراوان، همراه با کار طاقت فرسا در منزل از سویی، و کفایت به اندک لباسی کهنه از جانبی دیگر همه با انگیزه توجه به آخرت و دوری از دنیا، رنگی الهی به خانه زهرای مرضیه سلام الله علیها زده است. باشد که با الگوگیری از آن حضرت و تلاش در همسو شدن با زندگی آسمانی آن جناب، در برابر هجوم فرهنگ مصرف گرا و دنیایی به زندگی خود پیروز شده، موجب شادی آن برترین بانوی عالم گردیم.

پی نوشت:
1 - انسان 250 ساله، ص102.
2 - البته واضح است که کسی نمی تواند مانند آن بزرگان باشد اما آنچه لازم است حرکت در همان مسیری است که آنان حرکت کرده اند. الگوگیری از زندگی آنان و تلاش برای نزدیکتر شدن به آن شیوه زندگی، توقعی بیجا نیست بلکه کسی که ادعای محبت آن معصومان را دارد باید در عمل نیز آثار آن را نشان دهد.
3 - و صد البته که این نیاز و احتیاج، نیازی واقعی نیست بلکه نیاز کاذبی است که با تزریق روح تجمل گرایی و مصرف زدگی به جامعه تولید می شود و می تواند آثار زیانبار فراوانی بر جامعه داشته باشد.
4 - الموسوعة الکبرى عن فاطمة الزهراء، ج‏20،ص:550.
5 - منظور حضرت این است که این درخواست کردن تو از ما نعمتی است که خدا به ما داده و من این نعمت را از دست نخواهم داد.
6 - بحار الانوار، ج 43، ص 71.
7 - الموسوعة الکبرى عن فاطمة الزهراء،ج‏9، ص:90.
8 - الموسوعة الکبرى عن فاطمة الزهراء،ج‏21،ص:490 و ج‏17،ص:236.
9 - همسر رسول خدا صلی الله علیه و آله ام ایمن می گوید: روزی دیدم زهرا در کناری خوابیده است اما سنگ آسیاب می چرخد و گندم آرد می شود. گهواره حسین نیز بدون اینکه کسی آن را تکان دهد حرکت می کند. چون به رسول الله صلی الله علیه و آله گفتم فرمود: خداوند فرشته ای مامور کرد تا به فاطمه که روزه داشت و بسیار خسته بود کمک کند.
10 - بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج‏82، ص: 329.
11 - التمحیص، ص 6.
12 - الموسوعة الکبرى عن فاطمة الزهراء،ج‏17،ص:123.
13 - الموسوعة الکبرى عن فاطمة الزهراء، ج‏17،ص:147. کنایه از اینکه اگر خادمی بگیری که کارهای خانه را انجام دهد دیگر به تو ثواب انجام کارهای خانه نمی رسد.
14 - سوره آل عمران، آیه 92.
15 - الموسوعة الکبرى عن فاطمة الزهراء، ج‏17،ص:405.
16 - سوره حجر، آیه 43.
17 - الموسوعة الکبرى عن فاطمة الزهراء، ج‏17،ص:394.
18 - امیرالمومنین علیه السلام نیز چنین بود. خود حضرت در نهج البلاغه می فرماید: آنقدر لباسم را برای پینه زدن به خیاط دادم که دیگر از خیاط خجالت می کشیدم. کار به جایی رسید که کسی به من گفت «آیا این لباس را رها نمی کنی: «وَ اللَّهِ لَقَدْ رَقَّعْتُ مِدْرَعَتِی‏ هَذِهِ حَتَّى اسْتَحْیَیْتُ مِنْ رَاقِعِهَا وَ لَقَدْ قَالَ لِی قَائِلٌ أَ لَا تَنْبِذُهَا عَنْک‏» نهج البلاغه، صبحی صالح، خطبه 160.
19 - امیرالمومنین علیه السلام در بیانی می فرماید: «در گذشته، برادری ایمانی داشتم که کوچکی دنیا در نظر او، باعث شده بود او در نظر من انسان با عظمتی باشد». نهج البلاغه، کلمات قصار، شماره 289.