علم به معناى دانستن است و یکى از مراتب آن عبارت است از: درک واقعیات و حقایق.

آن کسى که از معلومات و حقایق استفاده کند، و آن را در راه به ثمر رساندن انسانیت به کار اندازد، هم خود به سعادت نزدیک شده و هم دیگران را به خوشبختى سوق داده است.

انسان از ابتدا دانشى ندارد؛ ولى چون قوه درک علم و دانش در او هست در جستجوى حقایق و کسب معلومات مى‏کوشد.

انسان براى به دست آوردن و هماهنگ شدن با محیط، محتاج به علم و دانش است، علمى که با استمداد آن، انسان را به مسائل خلقت و نوع زندگى با برکت آشنا کند، علمى که ضامن سلامت جسم و روح او گردد، و وى را بسوى هدف عالى خلقت رهنمون شود، دانشى که بر محور فضایل اخلاقى استوار باشد و در تمام برترى‏ها مانند نوع دوستى یارى نماید؛ نه دانشى که راه بهتر کوبیدن و غارت کردن را به او بیاموزد!

شما نیز قبول دارید که تعلیم یافتگان فرهنگ امروز و مهدهاى علمى، دچار بلاها و خطاهاى خانمان سوزى هستند؛ زیرا علم در جهان امروز، از مهمترین عامل بهتر زیستن غافل است و در صورت توجه، راه درستى را نمى‏تواند پیشنهاد کند تا در پرتو آن به گوهر ارزشمند حیات حقیقى دست یابد.

بنابراین در میان تمام مکتب‏هاى عالم، تنها مکتبى که بشر را به وسیله دانش در راه بهتر زیستن تربیت مى‏کند اسلام است.

در قرآن مجید کتاب آسمانى اسلام و اخبار و روایات رسیده از رهبران عالى‏مقام اسلام، تأکید فراوانى بر فراگیرى و کسب علم و دانش شده است، آن هم نه دانش محدود و محصور؛ بلکه مطلق علمى که خدمتگذار راه انسانیت است.

اسلام آیین دانش، عقل، فطرت، وجدان و فضیلت است. قرآن براى علم و عالم مقامى بس ارجمند قائل است، تا جایى که «دین» در کتاب آسمانى اسلام به محور عقل و دانش استوار است.

قرآن مجید و روایات، جمود بر عقاید و اندیشه‏هاى غلط گذشتگان را، جنایت بر فطرت بشر و سلب مزیت عقلانى از انسان دانسته و مى‏گوید:

«متابعت از گمان و آراء و افکار و معلومات بسیارى از گذشتگان منحرف، تمسک به چیزى است که نزد خدا ارزش ندارد.