از زیبائى‏هاى اسلام این است که داراى دو نوع عبادت است، عبادت در خلوت و عبادت در میان مردم و با مردم.

عبادت در خلوت که از بهترین عبادات، و داراى پاداشى عظیم و غیر قابل تصور است عبادت نیمه شب و تهجد در سحر و عبادت دور از انظار مردم است، عبادتى که جز خدا کسى آن را نمى‏بیند.

عبادت در میان مردم و با مردم مانند نماز جماعت، نماز جمعه و مناسک حج و پیکار در راه خدا، که آنها را هم چون عبادت‏هاى در خلوت میتوان خالصانه انجام داد.

اجتماع مردم هر محل و منطقه‏اى در مسجد آن محل و منطقه مطلوب خدا و پیامبر و امامان است.

این اجتماع داراى آثار و برکات فراوانى است، برادران ایمانى و مؤمنان مشفق هر صبح و ظهر و مغرب در خانه خدا به زیارت یکدیگر نائل مى‏گردند و از احوال همدیگر خبر مى‏شوند و درد یکدیگر را به درمان میرسانند و مشکل یکدیگر را حل مى‏کنند و کاستى‏ها و نواقص محل و منطقه را برطرف مى‏نمایند و در یک صف واحد براى پیشانى سائیدن به پیشگاه حق وتواضع دسته جمعى و عبادت عاشقانه به امامت امامى عادل و باتقوا شرکت مى‏کنند.

چنین جماعتى که یار و ناصر یکدیگرند و در صف واحد در عبادت و بندگى حق هستند مورد عنایت و نظر خدا، و عامل جذب رحمت حضرت ارحم الراحمین است.

روایات از طرفى به اجتماع و جمع شدن تشویق مى‏کنند، و از طرف دیگر به تشکیل جماعت براى عبادت ترغیب مى‏نمایند، به بخشى از هر دو دسته روایات براى آگاهى به ارزش اجتماع و جماعت اشاره مى‏شود:

از رسول خدا روایت شده است:

«ایها الناس علیکم بالجماعة و ایاکم و الفرقة:» «1»

اى مردم شما را به اجتماع و با هم بودن سفارش مى‏کنم و از تفرقه و دور افتادن از یکدیگر بر حزر مى‏دارم.

«ید الله مع الجماعة، فاذا اشتذ الشاذ منهم اختطفه الشیطان کما یختطف الذئب الشاة الشاذة من الغنم:» «2»

قدرت خدا با جماعت است، هر گاه یکى از آنان از جماعت جدا شود و تنها و فرد بماند شیطان او را مى‏رباید، چنان که گرگ گوسپند تنها مانده از گله را مى‏رباید.

«الجماعة رحمة و الفرقة عذاب:» «3»

جماعت مهر و رحمت و تفرقه عذاب است.

درباره نماز جماعت و حاضر شدن در آن و امتناع از حضور در نماز جماعت روایاتى از پیامبر و اهل‏بیت نقل شده است:

پیامبر فرمود:

«من صلى الخمس فى جماعة فظنوا به خیراً:» «4»

کسى که نماز پنج‏گانه را در جماعت بخواند به او گمان خیر برید.

حضرت صادق فرموده:

«ان اناسا کانوا على عهد رسول الله فابطئوا عن الصلاة فى المسجد فقال رسول الله لیوشک قوم یدعون للصلاة فى المسجد ان نامر بحطب فیوضع على ابوابهم فتوقد علیهم نار فتحرق علیهم بیوتهم.» «5»

گروهى از مردم در زمان رسول خدا بودند که براى حضور در نماز جماعت در مسجد کُندى مى‏کردند، پیامبر فرمود قومى که نماز در مسجد را ترک کرده و جماعت را واگذاشته‏اند نزدیک است فرمان دهم هیزم درب خانه‏هایشان بگذارند و آتش برافروزند و خانه‏هایشان را به آتش بکشند!!

«رفع الى امیرالمؤمنین (ع) بالکوفة ان قوماً جیران المسجد لا یشهدون الصلاة جماعة فى المسجد فقال: لیحضرّن معنا صلاتنا جماعة او لیتحولن ولا یجاورونا و لا نجاورهم:» «6»

در کوفه به امیرالمومنین گزارش رسید که گروهى همسایه مسجدند ولى در نماز جماعت حاضر نمى‏شوند، حضرت فرمود: باید با ما در نماز جماعتمان حاضر شوند یا تغییر مکان دهند که همسایه ما نباشند و ما هم همسایه آنان نباشیم.

حسنت به اتفاق ملاحت جهاد گرفت

آرى به اتفاق جهان میتوان گرفت

پی نوشت ها:

______________________________

(1)- کنز العمال، 1031.

(2)- کنز العمال، ص 207.

(3)- کنز العمال، 20242.

(4)- وسائل، ج 5، ص 371.

(5)- تهذیب، ج 3، ص 25.

(6)- تنبیه الخواطر، ص 331