گفتگو براى ازدواج‏

در میان مسلمانان و مردم مؤمن رسم بر این است، که پس از اتمام تحقیقات خانواده پسر و دختر، جهت امر ازدواج و مِهربران، و شرایط عقد و عروسى با هم به گفتگو مى‏نشینند.

سعى خانواده‏ها باید بر این باشد، که در مشورت و پاسخ سئوالات و پرسش‏هائى که در رابطه دختر و پسر مى‏شود، آن سئوالات و پاسخ‏هائى که در چهارچوب شرع مقدس و جهت عقلائى مورد قبول است، با تمام وجود از خود صداقت نشان دهند.

سنّ واقعى دختر و پسر را بگویند، شغل پسر و دارائى وى و اخلاق و رفتار و روحیات، و طریقه معاشرت و معاشران وى را، و اینکه تحصیلات او در چه مرحله‏اى است به راستى و درستى بیان کنند، اگر عیب و نقصى در او هست خبر دهند، شاید آن عیب و نقص قابل اغماض باشد، و نیز خانواده دختر در پاسخ به سئوالات خانواده پسر صداقت و انصاف به خرج دهند، و از گفتن سخن راست و کلام صدق وحشت نکنند، که بیان تمام مسائل لازم راه هرگونه اشکال و بن‏بست را در آینده مى‏بندد، و از پیش آمدن خسارت و تلخى و تفرقه، و به هم خوردن رابطه دو خانواده، و ایجاد بگو مگو جلوگیرى مى‏کند.

در این زمینه مکر و حیله و خدعه و تزویر و تدلیس و عیب‏پوشى، خلاف اخلاق و حرام شرعى، و معصیت بزرگ است، و دود این آتش در درجه اول به چشم زن و شوهر، و در مرحله دوم به چشم دو خانواده مى‏رود.

راستى و صداقت هر دو خانواده را از زیان و خسارت، و از به بار آمدن تلخى و محنت حفظ مى‏کند، و راه تصمیم‏گیرى را براى هر دو طرف آسان نموده، و موجب فلاح و نجات و رستگارى است.

تدلیس و خدعه و مکر و حیله گاهى مجوّز بهم خوردن عقد، و ساقط شدن مهر، و فسخ نکاح بدون طلاق است، و این گشایشى است که اسلام به یکى از دو طرف که در معرض خدعه و تدلیس قرار گرفته‏اند داده است.

قرآن مجید و روایات مردم را از هر گونه خدعه و مکر و تدلیس و فریب‏دادن منع مى‏کنند، و خدعه‏گر را مستحق عقاب الهى در دنیا و آخرت مى‏دانند.

رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) مى‏فرماید:

لِیْسَ مِنّا مَنْ ماکَرَ مُسْلِماً.

از ما نیست کسى که با مسلمانى مکر کند.

امیرالمؤمنین (علیه السلام) مى‏فرماید:

الْمَکْرُ بِمَنْ ائْتَمَنَکَ کُفْرٌ.

مکر به کسى که تو را امین خود قرار داده کفر است.

و نیز آن حضرت فرمود:

مَنْ مَکَرَ حاقَ بِهِ مَکْرُهُ.

کسى که خدعه و حیله کند و نسبت به مردم مکر بورزد، زیان و ضرر مکرش خود او را خواهد گرفت.

در خطبه 193 نهج‏البلاغه حضرت مولا در ویژگى اهل تقوا مى‏فرماید:

وَلا دُنُوُّهُ بِمَکْر وَخَدیعَه.

نزدیک شدن اهل تقوا به مردم با کمک مکر و حیله نیست.

رسول حق (صلى الله علیه وآله وسلم) مى‏فرماید:

الْمَکْرُ وَالْخَدیعَهُ وَالْخیانَهُ فِى النّارِ.

مکر و خدعه و خیانت در آتش جهنم است.

و نیز آن حضرت فرمود:

مَنْ کانَ مُسْلِماً فَلایَمْکُرُ وَلایَخْدَعُ فَإِنّى سَمِعْتُ جَبْرَئیلَ یَقُولُ: انَّ الْمَکْرَ وَالْخَدیعَهَ فِى النّارِ.

کسى که مسلمان است مکر و خدعه نمى‏کند، من از جبرئیل شنیدم مکر و خدعه در آتش است.

مسائل مربوط به تدلیس، و مخفى کردن عیوب مرد یا زن، و خدعه و حیله و خلاصه آنچه که مرد یا زن را در ادامه زندگى، یا طلاق، یا رها کردن بدون طلاق، و مدیون بودن مرد نسبت به مهر، یا ساقط شدن مهر و صداق آزاد مى‏گذارد در جلد صدم بحار چاپ مؤسسه وفاء بیروت صفحه 361 به بعد و در رسائل عملیه مراجع بزرگ در بخش ازدواج به طور مفصل آمده است.

***

وجوب پرداخت مِهر و صداق‏

پس از گفتگوى صادقانه بین دو خانواده، یا عروس و داماد، بنا بر اصول شرعیه در مسئله صداق در حدّى که افراط و تفریط در کار نباشد توافق نمایند.

البته به هر مقدار که در مهر و صداق آسان‏گیرى شود، و اندازه آن را در حد اعتدال قرار دهند بیشتر موجب خوشنودى حق است.

اولیاى اسلام براى اینکه زمینه ازدواج دختران و پسران بهتر و راحت‏تر فراهم شود، سفارش اکید نموده‏اند که در مسئله مهر و صداق سخت‏گیرى نشود.

خانواده‏ها تصور نکنند مهر سنگین باعث استحکام زندگى و تداوم آئین نکاح است، چه بسا دخترانى که با مهر سنگین به خانه پدر برگشتند و به خاک ذلت نشستند، و آرامش روحى خود را از دست دادند.

در این امور به رحمت و لطف و عنایت حضرت حق تکیه کنید، و از آنچه باعث دردسر و تحقیر و توهین در آینده براى یکى از دو طرف است بپرهیزید.

چون در مسئله مهر توافق حاصل شد، و به رضایت طرفین اصلى یعنى عروس و داماد اندازه آن معین گشت، به محض اجراى صیغه عقد نصف آن دین واجب بر عهده شوهر، و نصف دیگر پس از عروسى و زناشوئى و هم‏خوابگى بر عهده مرد به عنوان دین شرعى مستقر مى‏گردد، چنانچه همان وقت عقد پرداخت شود، ذمه شوهر آزاد، و زن به حق شرعى و قانونى خود رسیده.

جوانان به این معنى توجه داشته باشند، که مهر و صداق پرداختش بر عهده آنان لازم، و امساک از رساندنش به صاحب حق حرام و گناه بزرگ است.

وجوب اداى مهر حقیقتى است که در قرآن مجید در سوره مبارکه بقره آیات 237 236 و 241 و در سوره نساء آیه 4 و سوره قصص آیات 27 و 28 و سوره احزاب آیه 49 به آن تصریح شده، و کسى را نمى‏رسد که در این زمینه و در زمینه‏هاى دیگر کمترین ستمى به زن روا دارد.

رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود:

مَنْ ظَلَمَ امْرَأَهً مَهْرَها فَهُوَ عِنْدَاللّهِ زان یَقُولُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ یَوْمَ الْقِیامَهِ: عَبْدى زَوَّجْتُکَ أَمَتى عَلى عَهْدى فَلَمْ تُوفِ بِعَهْدى وَظَلَمْتَ أَمَتى فَیُؤْخَذُ مِنْ‏

حَسَناتِهِ فَیُدْفَعُ الَیْها بِقَدْرِ حَقِّها، فَإِذا لَمْ‏تَبْقَ لَهُ حَسَنَهٌ أُمِرَ بِهِ الَى النّار بِنَکْثِهِ لِلْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ کانَ مَسْؤُولًا.

کسى که مهر زن را ظالمانه نپردازد، نزد خداوند زناکار محسوب مى‏شود، روز قیامت حضرت حق به او خطاب مى‏کند، بنده من کنیزم را بر اساس پیمانى که با تو بستم «عقد و ازدواج» به تو تزویج نمودم،

به پیمان من وفا نکردى، و بر او ستم روا داشتى، سپس به اندازه حق زن از حسنات مرد برداشته در پرونده همسرش مى‏گذارند، و چون حسنه‏اى به اندازه پرکردن حق زن نماند، به گناه پیمان‏شکنى به آتشش مى‏برند، عهد و پیمان مسئولیت دارد.

امام صادق (علیه السلام) مى‏فرماید:

السُّراقُ ثَلاثَهٌ:

مانِعُ الزَّکاهِ، وَ مُسْتَحِلُّ مُهُورِ النِّساءِ، وَ کَذلکَ مَنِ اسْتَدانَ وَلَمْ‏یَنْوِ قَضاءَهُ.

دزدان سه طایفه‏اند:

آنان که از پرداخت زکات بخل میورزند، کسانى که خوردن و به غارت بردن مهر زن را حلال مى‏دانند، و مردمى که قرض مى‏گیرند و خیال اداى آن را ندارند.

حضرت رضا (علیه السلام) از پدران بزرگوارش از رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) روایت مى‏کند:

إِنَّ اللّهَ تَعالى غافِرُ کُلِّ ذَنْب إِلّا مَنْ جَحَدَ مَهْراً أَوِاغْتَصَبَ أَجیراً أَجْرَهُ‏

أَوْ باعَ رَجُلًا حُرّاً.

خداوند متعال آمرزنده هر گناهى است مگر گناه انکار مهر زن، یا غصب دستمزد اجیر، یا فروش انسان آزاد.

حضرت صادق (علیه السلام) فرمود:

أَقْذَرُ الذُّنُوبِ ثَلاثَهٌ: قَتْلُ الْبَهیمَهِ وَحَبْسُ مَهْرِ الْمَرْأَهِ، وَمَنْعُ الْاجیرِ أَجْرَهُ.

پلیدترین گناه قتل نفس، خوددارى از پرداخت مهر، و نپرداختن اجرت مزدور است.

از جانب اولیاء اسلام به زنان باکرامت توصیه شده، اگر زمینه مناسبى در برنامه بخشیدن مهر به شوهر ببینند، از این مرحله عالى اخلاقى که نشان جود و کرم و سخاوت و بزرگوارى است چشم‏پوشى نکنند.

در روایت بسیار مهمى از رسول خدا آمده:

ما مِنْ امْرَأَه تَصَدَّقَتْ عَلى زَوْجِها بِمِهْرِها قَبْلَ أَنْ یَدْخُلَ بِها إِلّا کَتَبَ اللّهُ لَها بِکُلِّ دینار عِتْقَ رَقَبَه قیلَ یا رَسُولَ اللّهِ فَکَیْفَ الْهِبَهُ بَعْدَ الدُّخُولِ؟ قالَ: إِنَّما ذلِکَ مِنَ الْمَوَدَّهِ وَالْالْفَهِ.

زنى که در زمان عقد، قبل از آنکه حق هم‏بسترى و زناشوئى انجام بگیرد، مهرش را به شوهر ببخشد، به هر دینارى ثواب یک بنده آزاد کردن در نامه عملش ثبت مى‏شود، گفته شد یا رسول اللّه اگر بعد از انجام عروسى این بخشش انجام بگیرد چگونه است، فرمود هبه مهر پس از عروسى نتیجه محبت و انس است.

***

جهاز عروس‏

در میان مردم مؤمن و مسلمان رسم است که از باب پدرى و بزرگترى، و لطف و محبت، و عشق و علاقه، بزرگ خانواده، و ولىّ دختر، براى فرزند دلبند، و نور چشم عزیز خود، جهاز تهیه مى‏کند.

در این زمینه، باید به خانواده عروس و داماد این معنا را توجه داد، که داماد عزیز و خانواده محترمش قناعت را که اخلاق انبیاء و اولیاء و حقیقتى محبوب خداوند است از یاد نبرند، و آنچه را خانواده عروس به اندازه توان و قدرت خود به دنبال دختر فرستادند با چشم عنایت و محبت و با دیده قناعت بنگرند، تا خداى نخواسته، قدم سرزنش و تحقیر، و

سرکوفت، و حمله به شخصیت افراد، در سرزمین زندگى وارد نگردد. و پدر محترم عروس در تهیه جهاز شأن انسانى، و موقعیت اجتماعى خود و خانواده طرف را لحاظ کند، و از طرفى از اسراف در این مسئله بپرهیزد که خداوند دشمن مردم مسرف است.

نیازى نیست که جهازى وسیع، و اشیائى گران‏قیمت، و اجناسى فوق‏العاده تهیه شود، و خرج جهاز خارج از حدود شرعى و عرفى صورت گیرد، و دین و بدهى کمرشکنى به خاطر تهیه جهاز به جاى ماند.

در این مسئله حتماً از چشم همچشمى، و نظر به جهاز اسرافى دیگران دوختن بپرهیزید، و کارى نکنید، که جوانان توقعشان نسبت به جهاز سنگین زنده شود، و تنها سراغ دخترانى بروند که پدرانشان از ثروت بادآورده بهره‏مندند، و براى سایرین در مسئله ازدواج دردسر و مشکلات لاینحل بوجود بیاید، که این همه خلاف انسانیت، و مورد نفرت حق و موجب عذاب و گرفتارى در روز قیامت است.

جهاز را از مال حلال، و ثروت پاک تهیه کنید، که عبادت واجب عروس و داماد در لباسها و فرشها و خانه تهیه شده صحیح و شرعى باشد.

خود را به خاطر فرزندان و توقعات بیش از اندازه آنان به دردسر دچار نکنید، و محض آنان راه عقاب و عذاب قیامت را به روى خود باز منمائید.

الگوى الهى و معنوى در جهاز عروس‏

علامه مجلسى در احوالات حضرت زهرا (علیها السلام) در کتاب باارزش بحار از قول حضرت صادق (علیه السلام) روایت مى‏کند:

امیرالمؤمنین از زندگى مادى جز یکى دو دست لباس، یک شتر، یک شمشیر، و یک زره چیزى نداشت، درآمد روزانه او از کار کردن در باغ و زمین کشاورزى دیگران تأمین مى‏شد، چون براى خواستگارى سیده زنان آفرینش به محضر رسول حق آمد، حضرت به او فرمود برخیز و زره را بفروش، زره را فروختم، پولش را در دامان رسول حق ریختم نه من گفتم چه مقدار است، و نه آن حضرت اندازه‏اش را از من پرسید.

مشتى از پولها را به بلال مرحمت کرد و فرمود با آن براى دخترم عطر تهیه کن، و قسمتى را به ابوبکر داد و فرمود لباس و اثاث منزل آماده نما، به عمار و جمعى از اصحاب فرمود او را در خرید لباس و اثاث خانه کمک کنید، آنچه خریده شد عبارت بود از:

1 پیراهن: هفت درهم‏

2 چارقد: چهار درهم‏

3 چادر سیاه خیبرى‏

4 یک تخت طناب‏پیچ‏

5 یک جفت تشک که روکش آن کتان مصرى و داخل آن لیف خرما و پشم گوسپند بود.

6 چهار بالش که روکشش چرم طائف و درونش پوشال بود.

7 یک پرده پشمین‏

8 یک حصیر

9 آسیاى دستى‏

10 یک طشت مسى‏

11 یک مشک آب‏

12 یک قدح‏

13 یک دولچه آب‏

14 یک آفتابه‏

15 یک خم سبزرنگ جهت نگهدارى آب یا مواد خوراکى‏

16 چند کوزه سفالین.

وقتى تمام اجناس را نزد رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) آوردند زیر و رو کرد و فرمود: خداوند براى اهل بیت مبارک کند.

آن مرد خدا در نوشتارش نوشته: این اجناس مختصر جهاز دخترى بود که پدرش قدرت و محبوبیّتى مافوق تصور داشت، و یارانش به جاى زر و سیم، جان و سر نثارش مى‏کردند، ولى نه دامادش را دچار غصه قرض کرد، و نه بیت‏المال مسلمانان را که باید صرف مسکین و یتیم و مصالح عمومى شود، خرج خودنمائى و تجملات بیجا نمود، و نه سطح هزینه ازدواج را بالا برد، تا دیگران با الگو گرفتن از او در طول تاریخ دچار زحمت و رنج و محنت و غصه و اندوه شوند.

از همه مهمتر، آنقدر صفا و صمیمیت و یکرنگى و پاکى در کار بود، که وقتى خودش را از تهیه جهاز که وظیفه اخلاقى او بود عاجز دید، به داماد باکرامت پیشنهاد فروش زره داد، تا با قیمت آن جهاز و اثاث منزل تهیه کند، و این عمل را به هیچ عنوان موجب سرافکندگى و آبروریزى خود ندانست، و داماد باکرامت هم آنقدر صفا و پاکى و سلامت و نورانیت داشت، که کمترین سخنى تحت این عنوان که جهاز به عهده پدر دختر است به زبان نیاورد، و خیال آن را هم بر دل پاک و الهى خود نگذراند.

نتیجه این ازدواج یازده امام معصوم، و محصول این شجره طیبه از آن زمان تاکنون هزاران فقیه، دانشمند، حکیم، شاعر، عارف، عاشق حق، مرجع تقلید و انسانهاى مؤمن است، ازدواجى که از نظر برکت و برکات در تمام دوران هستى نمونه ندارد.

دعا در آستانه عروسى‏

مناجات با خدا، و دعا و تضرّع و زارى به پیشگاه حضرت او در تمام اوقات مطلوب، و به عنوان عبادت ارزیابى شده.

از جمله اوقات دعا، و دست برداشتن به سوى حق پیش از انجام مراسم عروسى است.

دعا در این زمان به اجابت نزدیک است، و زمینه تحقق آرزوهاى مشروع آماده است.

امیرالمؤمنین (علیه السلام) مى‏فرماید: کسیکه قصد ازدواج دارد دو رکعت نماز بجاى آورد، و سوره حمد و یس را قرائت کند، و پس از پایان نماز به حمد و ثناى حق برخیزد و بگوید:

أللّهُمَ ارْزُقْنى زَوْجَهً‏صالِحَهٌ، وَدُوداً، وَلُوداً، شَکُوراً، قَنُوعاً، غَیُوراً، انْ احْسَنْتُ شَکَرَتْ، وَإِنْ اسَأْتُ غَفَرَتْ، وَانْ ذَکَرْتُ اللّهَ تَعالى اعانَتْ، وَانْ نَسیتُ ذَکَرَتْ، وَانْ خَرَجْتُ مِنْ عِنْدِها حَفِظَتْ، وَانْ دَخَلْتُ عَلَیْها سَرَّتْ، وَانْ امَرْتُها اطاعَتْنى، وَانْ اقْسَمْتُ عَلَیْها ابَرَّتْ قَسَمى، وَانْ غَضَبْتُ عَلَیْها ارْضَتْنى یا ذَالْجَلالِ وَالْاکْرامِ هَبْ لى ذلِکَ فَإِنَّما أَسْأَلُکَ وَلااجِدُ إِلّا ما قَسَمْتَ لى، فَمَنْ فَعَلَ ذلِکَ اعْطاهُ اللّهُ ماسَأَلَ.

خداوندا همسرى شایسته، با محبت، فرزندآور، سپاسگزار، قانع، باغیرت به من مرحمت فرما، چون به او نیکى کنم شکر کند، اگر در حقش به اشتباه و خطا بدى کنم گذشت نماید، اگر تو را یاد کنم کمکم دهد، اگر فراموش کنم یادآورى نماید، چون از نزدش بروم خودش و حیثیت مرا حفظ کند، به وقتى بر او وارد شوم خوشحال شود، امرش کنم از من فرمان ببرد، سوگندش دهم، به سوگندم پاى‏بندى کند، چون بر او خشم گیرم خوشنودم نماید، اى صاحب جلال و کرم این خواسته‏ها را به من ارزانى دار، من از تو خواستم، و نمى‏یابم جز آنچه را مقدر من نمائى، آنگاه امیرالمؤمنین فرمود، هر کس در آستانه ازدواج چنین قدمى بردارد با عنایت و لطف حق به خواسته‏هایش برسد.

آداب و اوقات عروسى‏

گروهى از خانواده‏ها تصور مى‏کنند، عقد و عروسى مجوزى براى انجام هر کارى است، که امیال و شهوات آنان اقتضا مى‏کند.

در زمان عقد و عروسى فرزندان خود، بنابر درخواست آنان، یا دوستان دو زوج، یا اقوام دست به محرّمات الهى مى‏زنند، و به خیال خود خوشى و لذت بیشترى را براى مجلس فراهم مى‏نمایند.

در حالى که عقد و عروسى باید توأم با وقار، و حفظ کرامت و شخصیت، و به دور از محرمات و گناهان، و عوامل تحریک شهوات باشد، تا موجبى براى جلب رحمت حق، و عاملى براى تحقق برکات الهى شود.

موسى بن جعفر (علیه السلام) فرموده: پرهیز از لذات و خوشیهاى غیرحرام به هیچ عنوان لازم نیست.

البته به وقت عقد و عروسى باید شاد بود، و عوامل و علل مشروع همچون خواندن با صداى نیکو، مزاح، انجام برنامه‏هاى خنده‏آور را از یاد نبرد.

خواندن اشعار حکیمانه، سرودهاى بامفهوم و معنادار، شعارهاى شاد کننده، و انجام مراسمى که معمولًا در عرف زنان مسلمان در اینگونه مجالس بوده هیچ مانع شرعى ندارد، بیدار ماندن هم طبیعى این محافل است.

رسول حقّ مى‏فرماید: بیدارى تا دیروقت در سه برنامه بى‏اشکال است:

خواندن قرآن، طلب دانش، رساندن عروس به خانه شوهر.

اسلام عروسى را به هنگام شب بهتر مى‏داند، چنانکه عروسى حضرت زهرا به شب برگزار شد.

جابر انصارى مى‏گوید: چون رسول الهى فاطمه را براى على عقد فرمود، گروهى از کوته‏نظران به حضرت اعتراض آوردند، که شما دخترت را به مهر اندک به على دادى، فرمود این عقد به اراده من نبود، خداوند على را به زهرا تزویج فرمود.

شب عروسى رسول حق استر سپید و سیاه خود را حاضر نمود، قطیفه‏اى روى آن انداخت و به فاطمه فرمود: سوار شو، به سلمان امر کرد، مهار شتر را بکش، و خود از پشت سر آن را مى‏راند، در میان راه صداى فرودآمدن چیزى شنید، نظر فرمود، دید جبرئیل و میکائیل هر کدام با هفتاد هزار فرشته از جایگاه رفیع خود فرود آمده‏اند، سبب آمدن آنان را پرسید، پاسخ دادند، آمده‏ایم زهرا را تا خانه على بدرقه کنیم، سپس تبریک گفتند و صداى تکبیر از فرشتگان بلند شد، و رسول الهى هم اللّه اکبر گفت، از این جهت همراه عروس اللّه اکبر گفتن سنت شد.

آرى مراسم عروسى، و آداب شب شادى را باید چنان تهیه کرد، که باعث نزول فرشتگان و برکات حق شود.

حضرت صادق (علیه السلام) فرمود:

زُفُّوا عَرائِسَکُمْ لَیْلًا ...

عروس را شب به خانه شوهر ببرید.

حضرت رضا (علیه السلام) فرمود:

مِنَ السُّنَّهِ التَّزْویجُ بِاللَّیْلِ لِانَّ اللّهَ جَعَلَ اللَّیْلَ سَکَناً وَالنِّساءُ انَّما هُنَّ سَکَنٌ.

عروسى در شب روش رسول خدا است، چه اینکه خداوند شب را مایه آرامش قرار داده، و زن هم آرامش خاطر است.

إِنَّهُ صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ امَرَ بَناتُ عَبْدِالْمُطَّلِبِ وَ نِساءَ الْمُهاجِرینَ وَالْانْصارِ انْ یَمْضینَ فى صُحْبَهِ فاطِمَهَ وَانْ یَفْرَحْنَ وَیَرْجُزْنَ وَیُکَبِّرْنَ وَیَحْمَدْنَ وَلایَقُولَنَّ ما لایَرْضَى اللّهُ.

رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) فرمان داد دختران عبدالمطلب و زنان مهاجر و انصار شب عروسى حضرت زهرا (علیها السلام) دنبال آن دختر فرزانه حرکت کنند، شادى نمایند، شعر بخوانند، اللّه اکبر و الحمد للّه گویند، و از چیزى که خدا راضى نیست در گفتار خود بپرهیزند.

غذا دادن به مهمانان که زحمت کشیده و دعوت دو خانواده را پذیرفته‏اند از نظر اسلام مستحب است.

رسول حق فرموده:

لا وَلیمَهَ الّا فى خَمْس: فى عُرْس، اوْ خُرْس، اوْ عِذار، اوْ وَکار، اوْرَکاز، فَالْعُرْسُ التَّزْویجُ، وَالْخُرْسُ النِّفاسُ بِالْوَلَدِ، وَالْعِذارُ الْخِتانُ، وَالْوَکارُ الرَّجُلُ یَشْتَرِى الدّارَ، وَالرَّکازُ الرَّجُلُ یَقْدَمُ مِنْ مَکَّهَ.

ولیمه نیست جز در پنج برنامه: ازدواج، تولد فرزند، ختنه، خرید خانه، و بازگشت از مکه.

روایت شده در شب عروسى حضرت زهرا پیامبر فرمود: یا على به احترام همسرت غذائى عالى تهیه کن، سپس اضافه فرمود و گفت: گوشت و نانش از ما، خرما و روغنش از شما، امیرالمؤمنین فرماید: من خرما و روغن خریدم، و پیامبر آستین بالا زد خرما را در روغن خرد کرد و به هم زد تا به صورت «حیس»

درآمد، و قوچى فرستاد سر بریدیم و نان زیادى پختند و فرمود: یا على هر که را خواهى دعوت کن، من رفتم مسجد فریاد زدم دعوت ولیمه فاطمه را بپذیرید.

رسول خدا در رابطه با دعوتى که از انسان براى شرکت در عروسى مى‏شود فرمود:

اذا دُعیتُمْ الَى الْعُرُساتِ فَابْطِئُوا فَإِنَّها تُذَکِّرُ الدُّنْیا، وَ اذا دُعیتُمْ الَى الجَنائِزِ فَاسْرَعُوا فَإِنَّها تُذَکِّرُ الْاخِرَهَ.

چون به عروسى دعوت شدید عجله نکنید که عروسى یادآور دنیا و زندگى ظاهرى است، و زمانى که به تشییع جنازه دعوت شدید بشتابید که یادآور آخرت است.

خانواده‏ها باید مجالس عقد و عروسى را به گونه‏اى ترتیب دهند، که اولًا براى بچه‏ها و نوجوانان و جوانان بدآموزى و زمینه ترغیب و تشویق به گناه و معصیت نداشته باشد، و در ثانى مردم مؤمن و زنان مؤمنه‏اى که دعوت شده‏اند، بتوانند با خیال راحت شرکت کنند.

مجلسى‏که موافق شرایطاسلامى برپامى‏شود، وحدودالهى درآن حفظ مى‏گردد، کلاس درسى براى جوانان و محل نزول رحمت حق براى اهل آن مجلس است.

آداب زفاف‏

در زمینه زفاف و زناشوئى در قرآن مجید و روایات آدابى بیان شده، که رعایت آنها به سود زن و مرد و فرزندان آنهاست.

به سفارشاتى که در این زمینه از رسول خدا و اهل بیت در معتبرترین کتابهاى حدیث آمده توجه نمائید:

عروس وقتى به خانه داماد آورده شد اخلاق اقتضا مى‏کند داماد کفش عروس را از پا درآورد، پاى عروس را بشوید، از در خانه تا جائى که ممکن است آب‏پاشى کند، که با این برنامه هفتاد هزار رشته فقر از خانه قطع مى‏گردد، و هفتاد هزار رشته از برکت خانه را مى‏پوشاند، هفتاد فرشته رحمت بالاى سر عروس به پرواز درآید که برکت آن تمام زوایاى خانه را مى‏گیرد، عروس از بیماریهائى چون جنون، جذام، برص تا زمانى که در آن خانه باشد در امان مى‏ماند.

در هفته اول عروسى، عروس از خوردن شیر، سرکه، گشنیز، سیب ترش خوددارى نماید، زیرا این چهار در رحم او اثر منفى گذاشته و ممکن است او را نازا کند.

رسول خدا فرمود: اگر زن در موقع خوردن سرکه به ایام عادت بنشیند پاک شدنش را از عادت کُند مى‏نماید، گشنیز زمان عادت را شدت مى‏دهد، و زائیدن را بر او سخت مى‏کند، سیب ترش عادت را به سرعت قطع مى‏کند، و ماندن خون در رحم تولید بیمارى مى‏نماید.

از آمیزش در اول ماه و وسط و آخر ماه خوددارى شود، زناشوئى در بعدازظهر انجام نگیرد.

سخن در آن وقت، و نظر دوختن کراهت شدید دارد، به وقت زفاف در فکر زن دیگر بودن براى روحیه و فرزندى که بوجود مى‏آید بسیار مضرّ است.

لباس مختصر به تن داشتن براى مرد و زن به وقت زفاف به اخلاق و وقار نزدیک‏تر است.

ایستاده عمل کردن برنامه حیوانات، و موجب ناراحتى است.

از برنامه زفاف در شب عید فطر، و عید قربان و زیر درخت، و روبروى خورشید، و بین اذان و اقامه، و شب پانزده شعبان‏و روى بام، و شب سفر پرهیز شود.

زفاف و عروسى در شب دوشنبه و ابتداى شب سه‏شنبه و شب پنج‏شنبه و روز پنج‏شنبه و شب جمعه و عصر جمعه داراى منافع مادى، و منافع بسیار مهم معنوى است.

در اوقاتى که از زفاف و زناشوئى منع شده، احتمال پدید آمدن زیان و ضرر براى فرزند از قبیل: جنون، جذام، حماقت، چشم‏چپى، گنگى، کورى، بخل، زن صفتى، جدائى و تفرقه، عقیمى، شش‏انگشتى، چهارانگشتى، فقر، حرص بر تجاوز به جان مردم، کوردلى، بدصورتى، و کودنى، خواهد بود.

و در زمانهائى که به آن سفارش شده، واقعیاتى براى فرزند از قبیل، حفظ قرآن، رضایت به قضاى حق، ایمان، ایمنى از عذاب، مهر و عاطفه، رقّت قلب، جود و سخاوت، پاک‏زبانى، علم و دانش، سلامت دین و دنیا، و رسیدن به مقام اولیاءاللهى تحقق خواهد یافت.

این سلسله مسائل را نمى‏توان با ابزار مادى، و وسائل طبى تشخیص داد، حقایقى است که رسول باکرامت اسلام به عنوان وصیت و سفارش خطاب به امیرالمؤمنین داشتند، و از آن حضرت خواستند این سفارش مرا در زمینه مسئله زفاف و زناشوئى حفظ کن چنانکه من بعد از شنیدن از جبرئیل بر حفظ آن اقدام نمودم.

از درجا انجام شدن برنامه زناشوئى منع شده، زیرا درجا عمل کردن ستم نمودن به زن است، این برنامه پس از مقدماتى که از نظر روانى و جسمى براى زن یا مرد سودمند است باید انجام بگیرد.

رسول حق مى‏فرماید:

ثَلاثَهٌ مِنَ الْجَفاءِ: انْ یَصْحَبَ الرَّجُلُ الرَّجُلَ فَلایَسأَلُهُ عَنْ اسْمِهِ وَ کُنْیَتِهِ، اوْ یُدْعَى الرَّجُلُ الى طَعام فَلایُجیبُ اوْ یُجیبُ فَلا یَأْکُلُ، وَ مُواقَعَهُ الرَّجُلِ اهْلَهُ قَبْلَ الْمُلاعَبَهِ.

سه برنامه از موارد ستم است: مردى با مردى همنشین شود، از اسم و کنیه‏اش نپرسد، انسان به مهمانى دعوت شود، اجابت ننماید، یا اگر اجابت کرد از غذاى دعوت کننده نخورد، و بدون مقدمات عاطفى، و جسمى عمل زناشوئى انجام بگیرد.

امام ششم فرمود:

ثَلاثٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلینَ: الْعِطْرُ، وَاحْفاءُ الشَّعْرِ، وَکَثْرَهُ الطَّرُوقَهِ.

سه چیز از روش انبیاء الهى است. استعمال بوى خوش، کوتاه کردن مو، و زیاد پاسخ گفتن به نیاز جنسى زن.

امیرالمؤمنین (علیه السلام) مى‏فرماید: کناره گرفتن از زن، و محروم نمودن او از ارضاء غریزه جنسى موجب عذاب قبر است.

زفاف در ایام عادت معصیت، و منع آن بیش از چهار ماه بدون عذر، یا بدون رضایت همسر حرام و موجب عقاب، و در حال جنابت مکروه است.

على (علیه السلام) مى‏فرماید از انجام عمل جنسى به‏طور درجا خوددارى کنید، زیرا براى زن نیازهاى عاطفى وجسمى هست، او را در این زمینه یارى دهید، سپس اقدام به برنامه زناشوئى کنید، هرگاه به‏طور ناگهانى چشم شما به زن نامحرم افتاد، و زیبائى او براى شما شگفت‏آور بود، بلافاصله نزد همسر خود بروید، زیرا خداوند همان را که در آن نامحرم قرار داده، به همسر شما مرحمت فرموده، که گذشت از دیده دوختن به زن نامحرم، و نزد همسر خود رفتن راه شیطان را براى تسخیر قلب مى‏بندد.

اگر همسر نداشتید بدون فاصله دو رکعت نماز بخوانید، و خداوند را زیاد حمد کنید، وبر پیامبر وآلش صلوات فرستید، آنگاه ازفضل حضرت حق مدد بجوئید، که خداوند مهربان از باب رأفت خود، آنچه که شما را بى‏نیاز کند به شما حلال مى‏کند.

ثواب پاسخ‏گوئى به نیاز جنسى زن به اندازه‏اى است که انسان را شگفت‏زده مى‏کند، در روایت بسیار مهمى آمده، رسول باکرامت اسلام به مردى فرمود:

اصْبَحْتَ صائِماً، قالَ، لا قالَ فَعُدْتَ مَریضَاً؟ قالَ: لا قالَ فَاتَّبَعْتَ جَنازَهً؟ قالَ لا قالَ فَاطْعَمْتَ مِسْکیناً؟ قالَ لا قالَ: فَارْجِعْ الى اهْلِکَ فَاصِبْهُمْ فَإِنَّهُ عَلَیْهِمْ مِنْکَ صَدَقَهٌ.

امروز را روزه‏اى؟ گفت: نه، آیا مریضى را عیادت نموده‏اى؟ گفت: نه، به تشییع جنازه‏اى رفته‏اى؟ عرضه داشت نه، فرمود: از کار افتاده‏اى را طعام داده‏اى؟ گفت: نه، فرمود: پس به خانه برگرد، و

حق زناشوئى با همسرت را به انجام برسان که این برنامه از جانب تو براى او صدقه است!!

از مجامعت در صورتى که طفلى در آن مکان باشد باید پرهیز کرد، زیرا از نظر روانى و اخلاقى براى کودک زیانبار است، و به فرموده امام ششم احتمال بوجود آمدن زمینه زنا براى او در آینده باشد.

با شکم پر از این عمل باید پرهیز داشت، زیرا زیان جسمى دارد.

از عمل زفاف، در زمانى که طفل شیرخواره در گهواره است و مى‏بیند بپرهیزید.

راستى اسلام از نظر مسائل اخلاقى و عاطفى و تربیتى، بخصوص در مسئله رعایت حق زنان، و اشراف به تمام زوایاى حیات، و شئون زندگى چه مکتب با عظمت، و از نظر دید و بصیرت نسبت به واقعیات فردى و خانوادگى و اجتماعى، و همه امور مادى و معنوى چه آئین شگفت‏آورى است، آرى باید اینچنین باشد زیرا تجلّى وحى و دانش حق و بینش پیامبر و اهلبیت است نه برخاسته از فکر محدود زمینى.

(ان اللّه یحب التوابین و یحب المتطهرین)

«بقره/ 222»