در «من لا یحضره الفقیه» شیخ صدوق رحمه الله نقل شده توجه فرمایید:

عبداللّه بن على مى‏گوید: متاع خود را از بصره به مصر بردم تا به فروش برسانم، روزى‏ در یکى از کوچه ‏هاى مصر، پیرى را دیدم بلند بالا، سبز چهره که تمام موهاى سر و صورتش سپید بود، جامه‏اى از دو قطعه سیاه و سپید بر تن داشت، سؤال کردم:

کیست؟ گفتند: بلال، مؤذّن پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله است.

همین که او را شناختم، با لوحه‏ هایى که همیشه براى نوشتن مسائل مهم همراه داشتم به نزد او شتافتم و به او سلام کردم، جواب داد: «علیک السلام».

گفتم: اى مرد بزرگوار! قسمتى از آنچه از رسول اللّه صلى الله علیه و آله شنیده‏ اى براى من بگو.

گفت: تو چه مى ‏دانى من کیستم؟

گفتم: بلال، مؤذّن رسول اسلامى.

چون نام رسول خدا صلى الله علیه و آله را بردم، گویى خاطرات الهى زمان آن حضرت براى بلال تجدید شد و او را به یاد نوازش‏هاى جان فزا و محبّت‏هاى بى‏شمار رسول خدا صلى الله علیه و آله انداخت. او به یاد سیماى ملکوتى پیامبر صلى الله علیه و آله، شروع به گریه کرد، من هم تحت تأثیر گریه‏ هاى او ناله سر دادم، مردم به تماشاى ما آمدند و ما دو نفر هم چنان مى‏گریستیم.

آن‏گاه گفت: اى پسر! از کجایى؟

گفتم: از مردم عراق، گفت: به به!

سپس ساعتى خاموش شد و پس از سکوت فرمود: اى برادر عراقى! بنویس: «بسم اللّه الرحمن الرحیم»، از رسول خدا صلى الله علیه و آله شنیدم مى‏فرمود: اذان گویان، امین مؤمنان بر نمازها و روزه‏هاشان هستند، و بر گوشت‏هایى که مصرف مى‏کنند و بر جان‏هاشان که در پناه اسلام محفوظ است و خواسته‏اى از حضرت حق نخواهند مگر آن‏که خداوند برآورده کند و درباره هیچ کس شفاعت نکنند مگر این که مورد پذیرش واقع شود.

امام خمینى رحمه الله در ذیل جملات بالا از یکى از دانشمندان معاصر در توضیح امین بودن مؤذّن، مطلب زیر را نقل مى‏کند: قبول شدن شفاعت و درخواست مؤذن در برابر تکلیف سنگینى است که بر عهده او است. مانند این که پلیس در شهر و ژاندارم در بیابان، پاس اموال و نفوس مردم را مى‏دهند و این پاسدارى، وظیفه بسیار سخت و سنگینى است؛ ولى در مقابل این مسؤولیت سنگین، امضا و تصدیق پلیس و ژاندارم در مقامات بالاى مملکت داراى ارزش و اعتبار است. مؤذّن هم همین طور است، او با اذان خود در شهر یا بخش یا ده و دهکده به سپاه اسلام یا به مردمى که از آن ناحیه عبور مى‏کنند، اعلام مى‏کند که مردم این ناحیه مسلمان‏اند، اى روندگان! شما مى‏توانید گوشت بازار اینان را مصرف کنید و از پوست و کفشى که مى‏فروشند به عنوان جنس حلال بخرید و تمام مردم با اعلام اذان مؤذن در ماه رمضان امساک کرده یا افطار مى‏کنند و با اعلام اذان او، نماز پنچ گانه را به وقت معیّن آن مى‏خوانند، اینان که این‏گونه بر امور مسلمانان امین هستند باید تحمّل بى‏خوابى و نظم در امور را همواره برنامه خود قرار دهند و این براى مؤذّن داراى رنج و مشقّت است و در مقابل این رنج است که خداى عزیز، شفاعت و درخواست آنان را قبول مى‏نماید.

شیخ صدوق در دنباله روایت مى‏فرماید:

عبداللّه به بلال گفت: خدایت رحمت کند، بیش‏تر بگو.

فرمود: بنویس: «بسم اللّه الرحمن الرحیم»، از رسول خدا صلى الله علیه و آله شنیدم فرمود: هرکس چهل سال براى خدا و به حساب خدا اذان گوید، خداوند در محشر او را بیاورد، در حالى که براى او همانند عمل چهل صدیق است آن هم عمل مبرور مستقبل که خداوند مهربان آن عمل را با اشتیاق از او مى‏پذیرد.

گفتم: بیش‏تر بگو.

گفت: بنویس: «بسم اللّه الرحمن الرحیم»، شنیدم رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: هرکس بیست سال اذان بگوید، خداوند در قیامت او را همراه نورى هم وزن با آسمان محشور مى‏کند؛ آرى، بیست سال تلقین عظمت و توحید خداوند آن هم هر روز پنج نوبت، آن‏چنان در نفوس تأثیرى مى‏گذارد که با آسمان نورانى به رقابت مى‏افتد.

گفتم: بیش‏تر بگو، خداوند تو را رحمت کند.

گفت: بنویس: «بسم اللّه الرحمن الرحیم»، از رسول اسلام صلى الله علیه و آله شنیدم: هرکس ده سال اذان بگوید، خداوند او را با حضرت ابراهیم خلیل در بارگاه او یا درجه او جاى دهد.

گفتم: خداوند تو را رحمت کند، بیش‏تر بگو.

گفت: بنویس: «بسم اللّه الرحمن الرحیم»، از رسول خدا صلى الله علیه و آله شنیدم فرمود: هرکس یک سال اذان بگوید، در روز قیامت برانگیخته شود، در حالى که همه گناهانش آمرزیده شود، اگرچه همانند کوه احد باشد.

گفتم: خدا تو را رحمت کند، بیش‏تر بگو.

گفت: چشم، پس تو نیز یاد بگیر و عمل کن و به حساب خدا منظور بدار، شنیدم از رسول الهى که فرمود: هرکس در راه خدا، از روى ایمان و به حساب خدا و به منظور نزدیک شدن به حضرت حق براى یک نماز اذان بگوید، خداوند همه گناهان گذشته او را مى‏آمرزد و در باقى‏مانده عمر بر او منّت نهاده و نیروى خویشتن دارى از گناه به او مرحمت نماید و او را با شهیدان و فداکاران راه حق در بهشت یک‏جا جمع کند.

گفتم: بیش‏تر بگو، خداى تو را رحمت کند، اى بلال! بهترین سخنى که از رسول اسلام صلى الله علیه و آله شنیده‏اى براى من بگو.

فرمود: اى واى اى پسر! بند دلم را بریدى، آن‏گاه گریه سر داد، او گریست و من اشک ریختم تا جایى که به خدا قسم دلم به حالش سوخت.

معلوم نیست جذبه بلال از چه بود، آیا از مضمون حدیث ذیل بود؟ یا کیفیت سؤال، خاطرات دیگرى در او زنده کرد و او را آتش زد، به هر حال پس از آن‏که از حال جذبه باز آمد، فرمود: بنویس: «بسم اللّه الرحمن الرحیم»، از رسول خدا صلى الله علیه و آله شنیدم فرمود: چون روز قیامت فرا رسد و خداوند همه را یک جا جمع کند، فرشتگانى از نور براى اذان گویان برانگیزد که پرچم‏ها و شعارهایى از نور به همراه دارند و مرکب‏هایى به یدک مى‏کشند که‏ زمامشان از زبرجد سبز و پاى آنها از مشک اذفر است.

«اهمیّت در معرفى زمام و پا، در آن است که پا و سر رمز مبدأ و منتها است، اذانى که با تعظیم خدا شروع و با کلمه توحید ختم مى‏گردد، در عالم تجسّم اعمال و تبدّل اعراض به جواهر، بسیار مناسب است که به صورت مرکبى از نور گردد که زمام و آغازش، جوهرى پرارزش و با عظمت هم چون زبرجد آن هم با رنگ سبز که رنگ نخستین تحوّل جماد به عالم حیات و منتها و پایش از مشک اذفر باشد که رمز عطر افشانى گل توحید در فضاى جان است».

مؤذّن‏ها بر مرکب‏هاى نور سوار و با طرز بسیار با شکوهى بر فراز آن مرکب‏ها مى‏ایستند که اذان را ایستاده گفته‏اند و فرشتگان خدا، جلودار آنانند و به صداى بلند اذان مى‏گویند.

سپس بلال، سخت به گریه افتاد و شیون کنان گریست و من نیز گریستم، همین که از گریه آرام گرفت، گفتم: سبب گریه‏ات چه بود؟ گفت: آه که تو چیزى را به یاد من آوردى.

از حبیبم شنیدم که مى‏فرمود: به حقّ آن‏که مرا به پیامبرى برانگیخت که مؤذّن‏ها بر زبر مرکب‏ها ایستاده و «اللّه اکبر» گویان بر مردم گذر مى‏کنند، همین که این را گویند، من صداى ضجّه و ناله‏اى از امّتم مى‏شنوم، اسامة بن زید پرسید: آن ضجّه و ناله چیست؟

فرمود: غلغله تسبیح و تحمید و تهلیل است و چون گویند: «اشهد ان لا اله الا اللّه»، امّت من مى‏گوید: ما در دنیا تنها همان خداى یکتا را مى‏پرستیدیم، پس به آنها گفته مى‏شود راست گفتید. همین که گفتند: «اشهد ان محمداً رسول اللّه» امت من مى‏گویند: این همان است که پیام پروردگار ما را براى ما آورد و ما هم با آن‏که او را از نزدیک ندیدیم به او ایمان آوردیم.

پس گفته مى‏شود: راست گفتید، این همان است که وظیفه پیامبرى را که از پروردگار شما داشت انجام داد و شما به او ایمان داشتید. پس بر خداست که میان شما و او جمع فرماید، سپس آنان را به منزل‏هایشان مى‏رسانند و در آن منازل چیزهایى است که نه‏ چشمى دیده و نه گوشى شنیده و نه بر دل آدم زاده‏اى خطور کرده است.

سپس نگاه پر معنایى به من کرد و گفت: اگر بتوانى نمیرى، مگر آن‏که اذان بگویى، این کار را بکن و با افتخارِ منصبِ اذان‏گویى .