1- لزوم ایمان به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که فرمود:
«فنفسی مؤمنة بالله وحده لاشریک له، و برسوله» (1)؛
«دل من به خداوندی که تنهاست و شریک و همتایی ندارد و نیز به فرستاده‌اش ایمان دارد».
از جمله مسائلی که اعتقاد و ایمان قلبی به آن ضروری است ایمان به وحدانیت خداوند متعال و رسالت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) است، که در عبارت فوق نیز به آن تصریح شده است.

2- بشارت انبیا به پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که فرمود:
«و انّی اشهد انّه النبیّ الذی... بشّرت الانبیاء به، و دعت الی الاقرار بما جاء به و حثّت علی تصدیقه...» (2)؛
«و من گواهی می‌دهم که او همان پیامبری است که... پیامبران به او بشارت داده و به اقرار بدانچه آورده فراخوانده و به تصدیق نمودن ایشان تشویق نموده‌اند...».
یکی از راه‌های اثبات نبوت پیامبران بشارت انبیای گذشته بر آمدن و بعثت آن‌هاست، که در حق پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز به توسط پیامبران پیشین همچون حضرت موسی و عیسی (علیهماالسلام) صورت پذیرفته است و دعوت مردم خود را به اقرار و تصدیق به او و تعلیماتش نموده‌اند.

3- پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) برتر افراد بشر

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که درباره پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرماید:
«فکان کما انتجبته سیّد من خلقته» (3)؛
«پس او همان‌گونه که او را برگزیدی، سرور مخلوقات می‌باشد».
ما معتقدیم که پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) برتبر مخلوقات عالم از حضرت آدم (علیه السلام) تا پایان تاریخ بشریت است و به واسطه‌ی اوست که ادیان الهی به کمال رسیده و مردم نیز به نسخه‌ی تکامل بخش خود دست یافته‌اند، و این انتخاب خداوند متعال است.

4- پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) برتر انبیا

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که درباره پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:
«فکان کما انتجبته... صفوة من اصطفیته و افضل من اجتبیته، و اکرم من اعتمدته، قدّمته علی انبیائک» (4)؛
«پس او همان‌گونه که او را برگزیدی... عصاره‌ی برگزیدگانت و برترین منتخبانت و گرامی‌ترین معتمدانت بود، او را بر پیامبرانت مقدّم داشتی».
پیامبر اسلامی (صلی الله علیه و آله و سلم) برگزیده‌ی از تمام برگزیدگان انبیا و برتر و فاضل‌تر آنان است، که اگرچه در آخر همه آمده ولی در رتبه و شأن از دیگر انبیای الهی برتری دارد.

5- علم غیبت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد علم غیب پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرماید:
«و اودعته علم ما کان الی انقضاء خلقک» (5)؛
«و علم آنچه بود و آنچه خواهد بود تا هنگام به آخر رسیدن آفرینش را به او سپردی».
برخی علم غیب پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را محصور در وحی قرآنی کرده و اعتقاد به علم غیب پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در امور دیگر از جمله حوادث گذشته و آینده را کفر می‌دانند، ولی ما معتقدیم که پیامبر اسلامی (صلی الله علیه و آله و سلم) عالم به حوادث گذشته و آینده تا روز قیامت بوده و الآن نیز در عالم برزخ عالم به غیب خواهد بود.

6- صفات رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)

امام زمان (علیه السلام) در دعایی که به شیعیانش تعلیم می‌دهد صفاتی را برای رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) ذکر می‌کند آنجا که به خداوند عرضه می‌دارد:
«الهی و اسألک بالاسم الذی دعاک به عبدک و نبیّک و صفیّک و خیرتک من خلقک و امینک علی وحیک، و بعیثک الی بریتک، و رسولک الی خلقک، محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) خاصتک و خالصتک (صلی الله علیه و آله و سلم)...» (6)؛
«بار خدایا! و از تو می‌خواهم به اسمی که به بنده‌ات و پیامبرت و برگزیده‌ات و اختیار شده‌ی از خلقت و امین تو بر وحیت، و مبعوث شده‌ی تو به سوی مردمت و فرستاده‌ی تو به سوی خلقت، محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)، فرد اختصاصی تو و خالص شده‌ی برای تو، تو را خواند...».
در این جملات به صفاتی برای رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) اشاره شده است از قبیل؛
1- بنده‌ی خالص خدا
2- رسیدن پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به مقام نبوت.
3- تصفیه شدن و پاک گشتن پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از هر گناه و عیب و نقص.
4- برگزیده شدن از بین مردم و برتر بودن او از همه.
5- امین وحی الهی و عصمت در گرفتن وحی و ابلاغ آن به مردم.
6- رسیدن به مقام رسالت و فرستاده شدن به سوی مردم.
7- بنده‌ی خاص خداوند متعال.

7- پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) پیامبر منتجب

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:
«المنتجب فی المیثاق» (7)؛
«پیامبری که در عالم میثاق [ذر] انتخاب گردیده است».

8- پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)، پیامبر مصطفی

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:
«... المصطفی فی الضلال...» (8)؛
«... او که در عالم اشباح و سایه‌ها برگزیده شده است».
و نیز در جای دیگر می‌فرماید:
«اللهم صلّ علی محمد المصطفی...» (9)؛
«بار خدایا! بر محمد مصطفی... درود فرست».

9- عصمت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که خطاب به خداوند متعال عرضه می‌دارد:
«اللهم انّی اقسم علیک بنبیک المعصوم» (10)؛
«بار خدایا! تو را قسم می‌دهم به پیامبر معصومت».
یکی از اعتقادات ما در باب نبوت خاصه اعتقاد به عصمت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) است؛ اعتقاد به این‌که آن حضرت در گرفتن وحی و ابلاغ آن به مردم معصوم بوده و هیچ گناهی چه صغیره و چه کبیره انجام نداده است، و هرگز سهو و نسیان و اشتباه در هیچ کاری ننمود.

10- پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)، مبرّا از هر آفت و عیب

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که درباره‌ی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:
«... المطهّر من کلّ آفة، البریء من کل عیب» (11)؛
«... کسی که از هر آفتی پاک و از هر عیبی منزّه می‌باشد».
از جمله اعتقادات ما درباره‌ی پیامبران و خصوصاً پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) این است که آن حضرت از هر آفت و عیبی مبرّاست، و این مقتضای لطف الهی در حق بندگان است؛ زیرا در غیر این صورت مردم از او تنفّر پیدا کرده و سبب بی‌توجهی به تعلیمات او می‌شوند، و لذا لطف الهی اقتضا می‌کند که پیامبران الهی از هرگونه آفت و عیبی که منشأ تنفّر مردم از آنان گردد مبرّا باشند.

11- امید شفاعت از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:
«... المؤمّل للنجاة، المرتجی للشفاعة...» (12)؛
«... پیامبری که امید نجات و شفاعت به اوست...».
نجات مردم در روز قیامت به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بوده و امید مردم به شفاعت آن بزرگوار است؛ زیرا مشیّت آن حضرت همان مشیّت خداست و دعای او در نجات مردم از عذاب آخرت تأثیرگذار است. و این عقیده نمی‌تواند مردم را به دین بی‌تفاوت سازد؛ زیرا اگر درست تبیین گردد نه تنها مردم را از عمل باز نمی‌دارد بلکه مشوّق عمل است، و کسی که امید و آرزوی شفاعت از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را دارد باید در راه او باشد و چندان گناه‌کار نباشد که روی درخواست شفاعت را نداشته باشد.

12- واگذاری دین خدا به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در مورد پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود:
«... المفوّض الیه دین الله» (13)؛
«... کسی که دین خدا به او واگذار شده است».
دین خداوند متعال به پیامبرش واگذار شده تا آن را تبیین کند، و در هر جایی که احتیاج به تخصیص، تقیید، و توضیح دارد آن را بیان سازد، در عین این‌که از چهارچوب و اصول کلّی آن دفاع می‌نماید.

13- پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)، وسیله‌ی بین خدا و خلق

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در دعایی به خداوند متعال چنین عرضه می‌دارد:
«... اللهم... اعطه الفضل و الفضیلة و الوسیلة و الدرجة الرفیعة...» (14)؛
«... بار خدایا!... به او فضیلت و وسیله و درجه‌ی بلند عنایت فرما...».
پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) بزرگ‌ترین وسیله‌ی هدایت و کرامت بین خداوند متعال و مردم می‌باشد و به هدایت اوست که مردم به خدا هدایت یافته و با دعای اوست که مردم به مغفرت الهی دست می‌یابند.

14- رسیدن پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به مقام محمود

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در دعایی به خداوند متعال چنین عرضه می‌دارد:
«... وابعثه مقاماً محموداً یغبطه به الاولون و الآخرون» (15)؛
«... او را به مقام محمود برسان، مقامی که تمامی پیامبران به آن رشک برند».
مطابق آیات قرآن کریم پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) مأمور به نماز شب بوده تا از این راه به مقام محمود دست یابد آنجا که می‌فرماید:
(وَمِنَ الَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّکَ عَسَى‏ أَن یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقَاماً مَّحمُوداً) (16)؛
«و پاسی از شب را (از خواب برخیز، و) قرآن (و نماز) بخوان! این یک وظیفه اضافی برای توست؛ امید است پروردگارت تو را به مقامی در خور ستایش برانگیزد».
و مقام محمود مقامی است که هیچ کسی به آن دست پیدا نکرده و لذا تمام افراد بر آن مقام غبطه می‌خورند.

15- پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)، مظهر رحمت الهی

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که درباره‌ی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) چنین عرضه می‌دارد:
«اللهم انّی اسألک ان تصلّی علی محمد، نبیّ رحمتک» (17)؛
«بار خدایا! همانا من از تو می‌خواهم که بر محمد پیامبر رحمتت درود فرستی».
از این جمله و آیات الهی استفاده می‌شود که پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) مظهر رحمت خداوند متعال است، آنجا که می‌فرماید:
(وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمِینَ) (18)؛
«ما تو را جز برای رحمت جهانیان نفرستادیم».
و از رحمت او این‌که آن حضرت واسطه‌ی فیض تشریع بوده که بدان مردم را هدایت نموده است و نیز واسطه‌ی فیض تکوین نیز هست که خیرات و برکات از کانال او به مردم می‌رسد و در دعایش نیز برکت وجود دارد.

16- پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)، مظهر نور الهی

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که درباره‌ی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) چنین تعبیر می‌کند:
«محمدٍ نبیّ رحمتک و کلمة نورک» (19)؛
«محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)، پیامبر رحمت تو و کلمه‌ی نورت».
مطابق آیات قرآن خداوند متعال نور آسمان‌ها و زمین است آنجا که می‌فرماید:
(اللَّهُ نُورُ السَّماوَاتِ وَالْأَرْضِ) (20)؛
«خداوند نورِ آسمانها و زمین است».
همان‌گونه که کلام او هم نور است آنجا که می‌فرماید:
(وَأَنْزَلْنَا إِلَیْکُمْ نُوراً مُبِیناً) (21)؛
«و نور آشکاری به سوی شما نازل کردیم».
از جمله کلمات نوریه‌ی خداوند وجود نازنین پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) است که وجودش و کلمات و حرکات و سکناتش همگی نور بوده و منشأ نور و هدایت در جامعه است.

17- معراج پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در جایی اشاره به معراج پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) کرده و می‌فرماید:
«و اوطأته مشارقک و مغاربک و سخّرت له البراق و عرجت به الی سمائک» (22)؛
«و شرق و غرب زمین را در زیر گام‌هایش گذرانده و بُراق را برایش مسخّر ساختی، و او را به آسمان بالا بردی».
از الطاف خداوند متعال بر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به جهت تثبیت قلب نازنین او گرداندن شرق و غرب عالم و تسخیر کردن براق برای او و عروج او به آسمان‌هاست تا حقایق عوالم دیگر را نیز بازدید نماید که این امر برای اطمینان قلب او بسیار مؤثر بوده است.

18- خاتمیت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)

از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرمود:
«ثم بعث محمداً رحمة للعالمین و تمّم به نعمته و ختم به انبیاءه» (23)؛
«آنگاه محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) را رحمت برای عالمیان فرستاد و نعمتش را به او تمام کرده و پیامبرانش را به او ختم نمود».
خداوند متعال پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) را به جهت رحمت برای عالمیان فرستاد؛ چرا که با فرستادن او به سوی مردم هم گرفتاری‌های دنیوی از آن‌ها برداشته شد و هم آنان به سعادت دنیا و آخرت نایل شدند، و لذا از این جهت خداوند نعمت را بر مردم تمام نمود، و به واسطه‌ی آن حضرت، نبوت را ختم کرد و لذا بعد از او پیامبر دیگری نیامد.
و نیز از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که در دعایی عرضه می‌دارد:
«بسم الله الرحمن الرحیم، اللهم صلّ علی محمد سیّد المرسلین و خاتم النبیین...» (24)؛
«به نام خداوند بخشنده‌ی بخشایشگر، پروردگارا! درود فرست بر محمد برترین فرستاده شده و آخرین پیامبر...».
و نیز از آن حضرت نقل شده که در جواب سؤال علی بن محمد سمری فرمود:
«... و لانبیّ بعد نبیّنا» (25)؛
«... بعد از پیامبر ما رسول دیگری نخواهد بود».

19- مبعوث شدن پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به جنّ و انس

از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که درباره‌ی حوزه‌ی بعثت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرماید:
«... و بعثته الی الثقلین من عبادک» (26)؛
«... و او را به سوی جن و انس از بندگانت مبعوث کردی».
رسول گرامی اسلام تنها مبعوث برای انسان‌ها و بندگان خدا نیست بلکه خداوند متعال او را برای بندگان خود از جن نیز مبعوث کرده است؛ همان‌گونه که در قرآن کریم هدف از جنّ و انس را عبادت و عبودیت دانسته، آنجا که می‌فرماید:
(وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِیَعْبُدُونِ) (27)؛
«من جنّ و انس را نیافریدم جز برای اینکه عبادتم کنند (و از این راه تکامل یابند و به من نزدیک شوند».
و نیز می‌فرماید:
(وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمِینَ) (28)؛
«ما تو را جز برای رحمت جهانیان نفرستادیم».
و نیز از امام زمان (علیه السلام) نقل شده که درباره‌ی پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرماید:
«و ارسله الی الناس کافة» (29)؛
«او را به سوی تمام مردم فرستاد».

پی‌نوشت‌ها:

1. بحارالانوار، ج 53، ص 173.
2. مزارکبیر، ص 165.
3. مصباح الزائر، ص 230.
4. همان.
5. اقبال الاعمال، ص 290.
6. البلد الامین، ص 393.
7. جمال الاسبوع، ص 301.
8. همان.
9. همان، ص 304.
10. مزارکبیر، ص 165.
11. جمال الاسبوع، ص 301.
12. همان.
13. همان.
14. همان.
15. همان.
16. اسراء، آیه 79.
17. بحارالانوار، ج 53، ص 173.
18. انبیاء، آیه 107.
19. بحارالانوار، ج 53، ص 173.
20. نور، آیه 35.
21. نساء، آیه 174.
22. اقبال الاعمال، ص 290.
23. غیبت، طوسی، ص 287.
24. جمال السبوع، ص 301.
25. دلائل الإمامة، ص 24، ح 295.
26. مصباح الزائر، ص 230.
27. ذاریات، آیه 56.
28. انبیاء، آیه 107.
29. غیبت، طوسی، ص 287