تبدیل اشک بر سیدالشهدا(ع) به رحمت و شفاعت

در قرآن کریم آیاتی وجود دارد که تمام اعمال شایستة انسان را قابل تبدیل و تغییر به نعمت‌های عظیم الهی در روز قیامت می‌داند. این تبدیل و تغییر، شواهد زیادی در عالم مادّه دارد. به عنوان نمونه، خاک که یک عنصر مادی است، قابلیّت تبدیل به موجودات گیاهی، نباتی، حیوانی و انسانی را دارد. خداوند متعال در سورة آل‌عمران می‌فرماید:

(یَوْمَ تَجِدُ کُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُحْضَراً)^[1]

جمله(ما عَمِلَتْ)در‌ آیة فوق به صورت ماضی استعمال شد که به معنای انجام اعمال در زمان گذشته است. با توجه به این معنا خداوند در این آیه می‌فرماید: «انسان‌ها در روز قیامت تمام اعمال صالحی که در دنیا انجام داده‌اند را مقابل خود می‌بینند و هیچ عملی محو یا نابود نمی‌شود.» یکی از این اعمال شایسته، اشک بر حضرت سیّدالشهدا (ع) است. در روز قیامت خداوند متعال این اشک را به نعمت‌های دیگری تبدیل می‌کند و سپس برای انسان نمایان می‌شود.

نکتة دیگر آنکه هر اشکی قابلیّت و استعداد تبدیل به نعمت‌های دیگر را ندارد. به عنوان نمونه، اگر انسان در کنار آتشی بایستد و اشک بریزد هیچ ارزشی ندارد؛ زیرا متعلّق و عامل اشک، آتش بود. امّا اگر کسی برای حضرت سیّدالشهدا (ع) اشک بریزد، ارزش فراوانی دارد؛ زیرا ارزش هر چیزی با متعلّق آن آشکار می‌شود و در اینجا متعلّق و علّت اشک، حضرت امام حسین (ع) است.

امامان معصوم:می‌فرمایند: اشکی که برای حضرت سیّدالشهدا (ع) ریخته شود، در روز قیامت به سه صورت پدیدار و متجلّی می‌شود، اوّل: موجب آمرزش گناهان خواهد شد.^[2] دوّم: به رحمت پروردگار تبدیل می‌شود که به صورت بهشت نمایان خواهد شد.^[3] سوّم: سبب شفاعت پیامبر (ص)، حضرت زهرا (س) و دیگر معصومان: خواهد شد.^[4]

خداوند، ضامن بقای عزاداری حسینی

در طول تاریخ همواره مشاهده شده است که افراد جاهل و نادان، با الفاظ دوپهلو و فریبنده و القائات شیطانی  سعی دارند با گریة بر حضرت سیّدالشهداء (ع) مخالفت کنند. در این راستا از نیروهای شیطانی خود استمداد می‌گیرند و با تبلیغات گسترده سعی دارند این گریة با ارزش را از شیعیان گرفته و آن را عمل بی‌ارزشی جلوه دهند. امّا معصومین: عمل آنان را باطل و بی‌فایده می‌دانند، چرا که در گفتار ایشان تصریح شد که خداوند گریه بر محبوب خود را تا روز قیامت تضمین می‌کند[5].

به عنوان نمونه می‌توان به این روایت استناد کرد: بعد از آنکه رسول خاتم (ص)خبر شهادت حضرت امام حسین (ع) را به حضرت زهرا (س) ابلاغ می‌کند می‌فرمایند: «محال است اقامة عزا و گریه بر حسین (ع) خاموش شود؛ بلکه هر نسلی آن را به نسل دیگر انتقال می‌دهند و این عمل تا روز قیامت ادامه دارد. وقتی عدّه‌ای از شیعیان گریه کنند و عمرشان به پایان برسد، خداوند افراد دیگری را جایگزین آنها می‌کند.»^[6]

در چند سال اخیر کشور آمریکا به همراه اسرائیل غاصب سرمایه‌گذاری هنگفتی انجام دادند تا بتوانند به این جلسات حسینی خاتمه دهند؛ امّا آنان نمی‌دانند که عمل آنان بی‌فایده بوده و هرگز اهداف آنان تحقق نمی‌یابد.

صدای عزاداری بر سیدالشهدا (ع) از با ارزش‌ترین صداها

صدای گریه و عزاداری بر امام حسین (ع) مفاهیم عرشی بلندی دارد که هیچ صدایی نمی‌تواند آن را خاموش کند. این صدای زیبا، ارواح خفتگان را بیدار کرده و جان تازه‌ای در کالبد انسان ایجاد می‌کند. صدای ناله و گریه برای حضرت سیّدالشهدا (ع) همان چیزی است که رسول خاتم (ص)در 1400 سال قبل آن را پیش‌بینی کرده بود. در منابع روایی آمده است: «وقتی پیامبر (ص) خبر شهادت امام حسین (ع) را به دختر گرامی‌شان دادند، حضرت زهرا (س) به شدت گریست، سپس پیامبر (ص) حضرت زهرا (س) را آرام نمود و فرمود: «در آینده انسان‌هایی پا به عرصة وجود می‌گذارند که برای فرزندت حسین (ع) همچون مادر داغ دیده گریه می‌کنند.»^[7]

صدای نالة فرشتگان در عزای حسینی

پیروان و شیعیان امام حسین (ع) تنها موجوداتی نیستند که برای عزای ایشان اشک می‌ریزند و ناله سر می‌دهند؛ بلکه فرشتگان الهی نیز در مجالس عزای حسینی شرکت کرده و از نورانیت این مجالس بهره‌مند می‌شوند.[8] «وقتی عدّه‌ای از فرشتگان با این نور درخشان به سوی آسمان اوج می‌گیرند، فرشتگان دیگر از آنان می‌پرسند: این نور را از کجا به دست آوردید؟ آنان در پاسخ می‌گویند: در مجالس حسینی». آن گروه به سمت پروردگار رفته و عرض می‌کنند: به ما اجازه دهید تا لحظاتی در مجالس عزای حضرت سیّدالشهدا (ع) شرکت کنیم. خداوند می‌فرماید: می‌توانید به زمین بروید و از تابش انوار این مجالس بهره‌مند شوید، امّا اگر مجلس عزا به پایان رسیده بود در و دیوار آن مجلس را لمس کنید تا نوری به شما بتابد.»[9]

ارزش قطرات اشک در عزای امام حسین (ع)

بعد از آنکه حضرت ابراهیم (ع) هاجر (س) و فرزندش اسماعیل (ع) را در سرزمین بی‌آب و علف مکّه تنها گذاشت، فرزند خردسالش پای به زمین زد و آب زمزم از آن جاری شد؛^[10] امّا خداوند در عوض روزهایی که در صحرای کربلا مانع آب‌رسانی به حضرت سیّدالشهدا (ع) شدند، میلیون‌ها چشم گریان را همچون چشمه‌ای جاری، به امام حسین (ع) بخشید و سرمنشأ اشک‌های شیعیان، چشمه‌های الهی است و این قطرات اشک، همان قطرات چشمه‌های بهشتی‌اند.

هر قطره از قطرات اشک بر امام حسین (ع) در روز قیامت ارزش زیادی دارد. به گونه‌ای که حضرت امام صادق (ع) می‌فرماید: «اگر قطره‌ای از این اشک وارد آتش جهنم شود، همة آن را خاموش می‌کند.»^[11]

سرخی آسمان، انعکاس خون سیّدالشهدا (ع)

گاهی بعضی از علمای غیر شیعه گفتار زیبا و دلنشینی دارند که در جای خود قابل تأمّل است. یکی از این افراد سبط‌بن‌جوزی^[12] است. وی که پیرو مکتب اهل تسنّن بوده چنین می‌نویسد: «قبل از شهادت امام حسین (ع) کسى آسمان را به رنگ سرخ ندیده بود، اما بعد از واقعة جانگداز عاشورا، آسمان مدتی به سرخی گرایید. او در ادامه با ذکر مثال بیان می‌کند: اثر خشم و غضب آدمى که عبارت از سرخ شدن چهره است در صورت وى ظاهر مى‏شود، و چون خداوند منزّه از جسم و بدن است اثر خشم و غضب[13] خود را بر قاتلان امام حسین (ع) (که جنایت هولناکى را مرتکب شدند) با ایجاد سرخی در آسمان اظهار فرمود.»^[14]

این سخن سبط‌بن‌جوزی نشان می‌دهد خداوند در قلوب پاره‌ای از علمای غیرشیعه نیز پرتوی از نور حضرت سیّدالشهدا (ع)را قرار می‌دهد تا در دیگر مناطق عالم، نام آن حضرت طنین‌انداز شود. از این‌رو می‌توان به حکمت و راز و رمز روضه‌خوانی خداوند متعال برای حضرت آدم (ع) پی‌برد.

بعد از خلقت عالم آفرینش، خداوند دوست داشت نام حضرت سیّدالشهدا (ع) همواره بر سر زبان‌ها باشد. پس خداوند امام حسین (ع) را مایه نجات انسان‌ها، حتی حضرت آدم (ع) قرار داد؛ زیرا وقتی حضرت آدم (ع) مصائب حضرت سیّدالشهدا (ع) را از سوی پروردگار شنید، بسیار گریست و خداوند به خاطر این گریه، توبة او را پذیرفت و او را به بهشت برین رهنمون کرد.^[15]

حال که یقین داریم خداوند خون حضرت سیّدالشهدا (ع) و گریة بر ایشان را صیانت می‌کند، خود را در مسیر این جریان الهی قرار می‌دهیم و بر مصائب حضرت اشک می‌ریزیم. البتّه شیعیان از وقتی که در رحم مادر به وجود آمدند تا لحظة مرگ، این مهر را در دل دارند و آن را با متاع ناچیز دنیا عوض نمی‌کنند.

خبر غیبی حضرت زینب (س) دربارة ساختن بارگاه برای سیدالشهدا (ع)

یکی از موارد اخبار غیبی حضرت زینب کبری (س) پیرامون ساخت بارگاه و حرم برای  حضرت سیدالشهدا (ع)و یارانش بود. ایشان تربیت شدة مکتب حضرت امیرالمؤمنین (ع) و حضرت زهرا (س) بود و علوم فراوانی را از خاندان وحی فرا گرفته بود.[16]

بعد از جریان عاشورا و مصائب عظیم آن، از افرادی که نقش عمده‌ای در اعتلای فرهنگ عاشورا ایفا کرد، حضرت زینب کبری (س) بود. حضرت زینب (س) بی‌تابی حضرت سجاد (ع)را مشاهده کرد، به ایشان فرمود: «چرا اینگونه بی‌تاب می‌شوید، شیعیان و ارادتمندان ما در آینده به این سرزمین می‌آیند و بر بدن‌های شهدای کربلا گنبد و بارگاه می‌سازند و در مصائب پدر بزرگوارت اشک می‌ریزند و اقامة عزا می‌کنند.»^[17]

یکی دیگر از اخبار غیبی حضرت زینب (س)در کاخ شام و در برابر یزید بود. حضرت به یزید فرمود: «ثمّ کد کیدک واجهد جهدک؛ تو با حکومت ظاهری که در دست داری، بر اساس هوا و هوس، [برادر و خاندانم را به شهادت رساندی] تا آنجایی که ممکن بود به ما ظلم و ستم کردی»، امّا بدان حکومت تو زمان زیادی طول نمی‌کشد و شیعیان تا روز قیامت تو را لعنت می‌کنند و از خداوند می‌خواهند تو را به بدترین عذاب دچار کند. امّا در مقابل، شیعیان تا روز قیامت ما را به نیکویی یاد می‌کنند و ما را واسطة فیض الهی قرار می‌دهند:

«ولا تمحو ذکرنا»^[18]

علل و اسباب اشک انسان

عالم آفرینش به گونه‌ای خلق شد که هر پدیده‌ای دارای علّت و اسباب گوناگونی است. اشک و گریة انسان نیز از این قاعده مستثنا نیست و برای خود عللی دارد. خداوند متعال در سورة مائده، یکی از اسباب گریه را بیان نمود:

(وَ إِذا سَمِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرى أَعْیُنَهُمْ تَفِیضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ یَقُولُونَ رَبَّنا آمَنَّا فَاکْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِینَ)^[19]

بعضی از انسان‌های حق‌جو، زمانی که گفتاری بر اساس حق و حقیقت بشنوند، چشم‌ها و دیدگان‌شان پر از اشک می‌شود و این اشک برای خداوند باارزش خواهد بود. برای آشکار شدن مطلب، می‌بایست بخش‌هایی از آیة فوق شرح و توضیح داده ‌شود:

(وَ إِذا سَمِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ)

اگر حرف «إذا» بر سر فعل ماضی بیاید، آن فعل را تبدیل به مضارع می‌کند. در اینجا «إذا» بر سر فعل ماضیِ (سَمِعُوا) آمد و معنای آن را به «بشنوند» تغییر داد. با توجه به این توضیح، معنای این بخش چنین می‌شود: «و زمانی که آنچه به سوی پیامبر (ص) نازل شده را بشنوند.»

(تَرى أَعْیُنَهُمْ تَفِیضُ مِنَ الدَّمْعِ)

واژة(الدَّمْعِ)در زبان عرب به معنای اشک^[20] و واژة(تَفِیضُ)به معنای فوران و جوشیدن است.^[21] خداوند به رسولش می‌فرماید: «با چشمان خود مشاهده می‌کنی که دیدگان‌شان پر از اشک می‌شود.» دلیل این اشک در قسمت بعدی آیه می‌آید:

(مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ)

«به سبب آنچه از حق شناخته‌اند اشک می‌ریزند.» بنابراین شناخت و معرفت، موجب گریه می‌شود.

(یَقُولُونَ رَبَّنا آمَنَّا)

آنان با چشمان پر از اشک و با همة وجود می‌گویند: «ما به این کلام حق که از سوی پیامبر (ص) بر ما عرضه شده، ایمان آوردیم.» سپس به درگاه الهی چنین دعا می‌کنند:

(فَاکْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِینَ)

آنان از خداوند می‌خواهند که در زمرة شاهدان و گواهان روز قیامت قرار گیرند. منظور از شاهدان در قرآن، انبیا و حضرات معصومین: هستند.[22]

سیّدالشهدا (ع) علّت اشک مؤمنان

در آیة قبل بیان شد که اهل معرفت، هر آنچه از حقیقت که بر پیامبر (ص) نازل شده را می‌پذیرند و اشک از چشمان‌شان جاری می‌شود. از سوی دیگر خداوند علاوه بر قرآن کریم، گوهرهای گران‌بهایی را برای پیامبر (ص) نازل کرده است که همان عترت و اهل‌بیت ایشان: است. یکی از این گوهرهای ناب حضرت سیّدالشهدا (ع) است. با توجه به این مطلب می‌توان آیة سورة مائده را این‌گونه معنا نمود:

(وَ إِذا سَمِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرى أَعْیُنَهُمْ تَفِیضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ)

«اهل معرفت هر آنچه از حقیقت که بر پیامبر نازل شده، (که یکی از آن حقیقت‌ها حضرت سیدالشهدا و شهادت ایشان است.) مشاهده کنند یا بشنوند، دیدگان‌شان از اشک جاری می‌شود.»

(یَقُولُونَ رَبَّنا آمَنَّا)

آنان می‌گویند: «خدایا! ما به امام حسین (ع) ایمان آورده و به ایشان دل بستیم.»

(فَاکْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِینَ)

سپس از خداوند می‌خواهند آنان را با گواهان روز قیامت که یکی از آنان، حضرت سیّدالشهدا (ع) است محشور کنند.

از این نکته فهمیده می‌شود که چرا امیرمؤمنان علی (ع) فرزندشان امام حسین (ع) را عامل اشک هر مؤمنی دانسته و فرموده است:

«السلام علیک یا عبرة کلِّ مؤمنٍ»^[23]

زیرا هرگاه مؤمنان و اهل معرفت، نام حضرت سیّدالشهدا (ع) را بشنوند، اشک از دیدگان‌شان جاری می‌شود.